Verkiezingsprogramma's 2025 overbezuinigen
De PVV wil fors bezuinigen op uitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp, de EU, het ambtenarenapparaat, klimaatbeleid en de NPO, om zo geld vrij te maken voor investeringen in zorg, koopkracht en ouderenzorg. De partij stelt dat deze bezuinigingen noodzakelijk zijn om verspilling van belastinggeld te stoppen en de lasten voor Nederlanders te verlichten. De kern van hun visie is: minder geld naar het buitenland en bureaucratie, meer naar de eigen bevolking.
Forse bezuinigingen op asiel, ontwikkelingshulp, EU, ambtenaren en klimaat
De PVV wil de uitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp, EU-afdrachten, het ambtenarenapparaat en klimaatbeleid drastisch verminderen. Volgens de partij zijn deze posten onnodig hoog en gaat er te veel belastinggeld naar het buitenland of naar inefficiënte overheidsstructuren. Door deze bezuinigingen wil de PVV ruimte creëren voor investeringen in zorg, koopkracht en ouderenzorg.
“We dekken onze voorstellen door elders de uitgaven te beperken. We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne. Alleen al dit jaar besteden we € 6 miljard aan de asielopvang en € 3 miljard aan de opvang van Oekraïners.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
“Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
“Verder stoppen we met de NPO, met de oneerlijke expatregeling en met de export van uitkeringen en toeslagen.”
“We schrappen alle uitgaven uit het Klimaatfonds.”
Stoppen met klimaat- en energiesubsidies
De PVV wil alle klimaatsubsidies en uitgaven aan klimaatbeleid schrappen. De partij vindt deze uitgaven zinloos en stelt dat ze de energierekening van Nederlanders onnodig verhogen. Door deze bezuinigingen wil de PVV energie betaalbaar houden.
Stoppen met financiering publieke omroep (NPO)
De PVV wil de financiering van de publieke omroep volledig stopzetten. Volgens de partij is dit een onnodige uitgave die beter kan worden besteed aan andere prioriteiten.
Snijden in bureaucratie en managementlagen in de zorg
De PVV wil bezuinigen op bureaucratie en management in de zorg om middelen vrij te maken voor directe zorgverlening. De partij stelt dat de zorg onnodig duur en ingewikkeld is geworden door overbodige managementlagen.
FVD is tegen bezuinigen op publieke voorzieningen zoals zorg, infrastructuur en sociale zekerheid, en kiest in plaats daarvan voor forse lastenverlichting door het schrappen van klimaatbeleid en bureaucratie. De partij wil een kleinere, efficiëntere overheid en stelt voor om miljarden te besparen door het stopzetten van klimaatplannen en subsidies aan ideologische organisaties, zonder te snijden in essentiële publieke taken. De kern van hun visie is dat lastenverlichting en minder overheidsbemoeienis leiden tot meer welvaart en individuele vrijheid.
Klimaatbeleid volledig schrappen voor miljardenbesparing
FVD wil niet bezuinigen op publieke voorzieningen, maar juist miljarden besparen door het volledig stoppen van klimaatbeleid en de Green Deal. Dit geld wordt ingezet voor lastenverlichting, niet voor het verkleinen van publieke diensten. De partij ziet klimaatbeleid als een grote kostenpost die zonder negatieve gevolgen kan worden afgeschaft.
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
“Het CPB antwoordde dat men dit niet kon berekenen, omdat er rechterlijke uitspraken en internationale verdragen zijn die zich tegen het schrappen van het klimaatbeleid verzetten.”
“Het opzeggen van dergelijke verdragen en het terzijde schuiven van gedane concessies voor (bijvoorbeeld) de aanleg van windturbineparken valt buiten de huidige beleidskaders - en daarom kan (of wil) het CPB de vraag niet behandelen wat het voor onze rijksuitgaven zou betekenen als we dat - ondanks alle juridische en diplomatieke omslachtigheden - tóch zouden doen.”
Geen bezuinigingen op zorg, infrastructuur of sociale zekerheid
FVD verzet zich expliciet tegen bezuinigingen op essentiële publieke voorzieningen. In plaats daarvan wil de partij investeren in zorg, infrastructuur en sociale zekerheid, en bezuinigen op bureaucratie en ideologische subsidies.
“We streven een kleinere en efficiëntere overheid na, die minder geld opeist van burgers. Belastingen dienen enkel om met een goed functionerende, slanke overheid specifieke publieke taken te financieren – niet om inkomens of vermogens kunstmatig gelijk te trekken.”
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
“We trekken steun voor het Preventieakkoord in, zodat mensen zelf kunnen beslissen hoe zij willen leven.”
Lastenverlichting door bureaucratie en belastingen te verminderen
In plaats van klassieke bezuinigingen op publieke diensten, kiest FVD voor lastenverlichting door het verminderen van bureaucratie, het vereenvoudigen van het belastingstelsel en het schrappen van onnodige regels en belastingen.
“Forum voor Democratie vindt dat belastingen zo laag, eenvoudig en transparant mogelijk moeten zijn. Daarom willen wij een grondige vereenvoudiging van het belasting-, toeslagen- en premiestelsel.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
“We schaffen de verplichting af om CO2-uitstoot van werknemers bij te houden, zodat ondernemers verlost worden van zinloze bureaucratie.”
JA21 wil bezuinigen door de overheid kleiner en efficiënter te maken, subsidies en niet-kernuitgaven fors te verminderen, en begrotingsdiscipline te waarborgen. De partij kiest voor lagere lasten, structurele dekking van uitgaven en het beperken van de groei van zorgkosten, in plaats van lastenverhogingen. Hun visie is dat de overheid zich moet beperken tot kerntaken en verspilling en overbodige uitgaven moet schrappen.
Overheid verkleinen en efficiënter maken
JA21 ziet een te grote en dure overheid als een probleem en wil deze afslanken door onnodige structuren af te bouwen en het aantal ambtenaren terug te brengen. Dit moet leiden tot lagere kosten en een efficiëntere overheid die zich richt op kerntaken.
Drastisch verminderen van subsidies en niet-kernuitgaven
De partij wil fors bezuinigen op subsidies die volgens hen markten verstoren en innovatie belemmeren, en niet-kernuitgaven versoberen of uitstellen bij financiële tegenvallers. Dit moet leiden tot minder overheidsbemoeienis en meer ruimte voor marktwerking.
Begrotingsdiscipline en structurele dekking
JA21 benadrukt het belang van begrotingsdiscipline: structurele uitgaven mogen alleen bij structurele dekking, en tegenvallers mogen niet automatisch tot lastenverhogingen leiden. Dit voorkomt dat toekomstige generaties worden opgezadeld met een hoge staatsschuld.
Beperken groei zorguitgaven
JA21 wil de groei van de zorguitgaven beperken door verspilling tegen te gaan, infrastructuur efficiënter te benutten en de verlaging van het eigen risico terug te draaien. Dit is nodig omdat de stijgende zorgkosten volgens hen onhoudbaar zijn voor werkend Nederland.
Bezuinigen op Europese cohesiefondsen en subsidies
JA21 wil ook op Europees niveau bezuinigen, met name op cohesiefondsen en subsidies, om de EU te beperken tot haar kerntaken en verspilling van Nederlands belastinggeld te voorkomen.
“bezuinigen op cohesiefondsen en subsidies.”
BBB kiest voor gerichte bezuinigingen op bureaucratie, management en beleid binnen de overheid, met uitzondering van uitvoerende diensten als politie en defensie. De partij wil structurele apparaatskortingen, een nullijn voor rijksambtenaren, versobering van cultuur- en mediabudgetten, en bezuinigingen in de zorg en het onderwijs vooral door minder regels en administratie. BBB presenteert deze bezuinigingen als noodzakelijk om de overheidsfinanciën op orde te brengen en de dienstverlening te verbeteren.
Structurele apparaatskorting op overheid en ministeries
BBB wil fors bezuinigen op het overheidsapparaat door managementlagen, beleidsmedewerkers en externe inhuur terug te dringen, met uitzondering van uitvoerende diensten. Dit moet bureaucratie verminderen en de uitvoerbaarheid en efficiëntie van de overheid vergroten.
“BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties.”
“De groei van beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur heeft geleid tot bureaucratisering zonder betere dienstverlening. Door het rijk te dwingen tot herprioritering en digitalisering, verbeteren we de uitvoerbaarheid én besparen we structureel honderden miljoenen, zo niet vele miljarden euro’s.”
Nullijn voor rijksambtenaren
Om de overheidsfinanciën op orde te brengen, stelt BBB een nullijn voor rijksambtenaren in, wat betekent dat er in 2028 geen loonstijgingen zullen zijn.
“In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers. Dat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen worden doorgevoerd. In een tijd waarin we scherpe keuzes maken om de overheidsfinanciën op orde te brengen, hoort ook een bijdrage van het Rijk zelf.”
Versobering en hervorming van cultuur- en mediabudgetten
BBB wil bezuinigen op de culturele basisinfrastructuur door subsidies te schrappen voor instellingen en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben, en door dubbele subsidiëring te beëindigen.
“De culturele basisinfrastructuur (BIS) wordt hervormd en versoberd. We schrappen dubbele subsidiëring en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben.”
Bezuinigingen in de zorg door minder administratie en centralisatie
BBB wil besparen in de zorg door administratieve lasten te verminderen, digitalisering te stimuleren en centralere aansturing van zorg te organiseren. Dit moet leiden tot structurele besparingen die ingezet worden om de zorg betaalbaar te houden.
“Door uniforme ICT-standaarden en efficiëntere processen besparen we heel veel geld, terwijl we de werkdruk verlagen en de zorg toegankelijk houden.”
“Deze hervorming levert bovendien een besparing op, die we inzetten voor het betaalbaar en bereikbaar houden van de zorg in de toekomst.”
Verbeteringen in onderwijs uit bezuinigingen financieren
BBB stelt dat verbeteringen in het onderwijs in principe uit bezuinigingen moeten worden bekostigd, waarmee ze impliciet pleiten voor herprioritering en besparingen binnen het onderwijsbudget.
“Alle verbeteringen dienen in principe te worden bekostigd uit bezuinigingen.”
Minder geld naar de EU
BBB wil bezuinigen op de Nederlandse bijdrage aan de EU en pleit voor streng toezicht op Europese uitgaven.
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven.”
BVNL wil fors bezuinigen op de overheid door het ambtenarenapparaat drastisch te verkleinen, subsidies en overbodige regels af te schaffen en structureel te snijden in overheidsuitgaven. De partij koppelt deze bezuinigingen direct aan lastenverlichting voor burgers en bedrijven, met als doel een kleinere, efficiëntere en dienstbare overheid. De kern van hun visie is dat minder overheid leidt tot meer vrijheid, lagere belastingen en een beter functionerende economie.
Structurele kostenreductie en verkleinen overheidsapparaat
BVNL wil jaarlijks structureel bezuinigen op de overheid door het aantal ambtenaren fors te verminderen, externe inhuur te stoppen en elk jaar een verplichte kostenreductie door te voeren. Dit moet leiden tot een kleinere, efficiëntere overheid en lagere overheidsuitgaven.
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Het overheidsapparaat wordt gesaneerd en 30% van de Rijksambtenaren moet zo spoedig mogelijk afvloeien. Er komt een onmiddellijke aannamestop.”
“Externe inhuur door de overheid wordt zo spoedig mogelijk gestopt.”
Afschaffen van subsidies en overbodige regels
BVNL wil bezuinigen door subsidies en zinloze regels af te schaffen, waarmee de partij bureaucratie en onnodige overheidsuitgaven wil terugdringen. Dit sluit aan bij hun streven naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele vrijheid.
Forse besparing als voorwaarde voor lastenverlichting
BVNL koppelt lastenverlichting en belastinghervormingen expliciet aan forse bezuinigingen op de overheidsuitgaven. De partij stelt dat lastenverlaging alleen mogelijk is als er eerst hard wordt gesneden in het overheidsapparaat.
NSC wil bezuinigen op de groei en overhead van de Rijksoverheid, maar expliciet niet op de toegankelijkheid en solidariteit van sociale zekerheid en zorg. Ze richten zich op het verminderen van ambtenaren, externe inhuur en fiscale regelingen die kosten opdrijven, terwijl ze kwetsbare groepen willen ontzien. De partij kiest voor gerichte besparingen op bureaucratie en inefficiëntie, niet op basisvoorzieningen.
Minder ambtenaren en externe inhuur bij de Rijksoverheid
NSC wil de uitdijende Rijksoverheid aanpakken door het aantal ambtenaren en de externe inhuur te verminderen, met uitzondering van uitvoerende diensten. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en lagere kosten, zonder dat het ten koste gaat van de dienstverlening aan burgers.
“Aan de uitgavenkant kijken we in de eerste plaats naar de uitdijende Rijksoverheid zelf. Het aantal ambtenaren bij departementen wordt verminderd. Ook het aantal voorlichters en woordvoerders gaat verder omlaag. Hierbij worden uitvoerende organisaties en inspecties zoveel mogelijk ontzien.”
“We streven naar een vermindering van het aantal rijksambtenaren. Tussen 2018 en 2024 is hun aantal met ruim 40.000 ambtenaren (fte) toegenomen, terwijl steeds minder van hen betrokken zijn bij de kernwerkzaamheden van de overheid. We ontzien hierbij expliciet de uitvoerende organisaties.”
“We willen minder externe inhuur. Deze overschrijdt jaarlijks de norm van 10% van de totale personeelskosten; in 2024 was dat ruim 15,4% (circa € 3 miljard).”
Geen bezuinigingen op toegankelijkheid sociale zekerheid en zorg
NSC stelt dat bezuinigingen niet mogen leiden tot het uithollen van de toegankelijkheid of solidariteit van sociale zekerheid en zorg. Kostenbeheersing is gewenst, maar niet als dit ten koste gaat van kwetsbare mensen.
“Ook binnen de sociale zekerheid en zorg kijken we hoe we de stijgende kosten in de hand kunnen houden. Maar we accepteren geen bezuinigingen die de toegankelijkheid en solidariteit van het stelsel uithollen en ten koste gaan van de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen.”
Versoberen van fiscale regelingen die kosten opdrijven
NSC wil fiscale regelingen die arbeidsmigratie stimuleren en andere kostprijsverhogende regelingen versoberen, om zo de uitgaven te beperken zonder direct te snijden in voorzieningen.
“Ook versoberen we fiscale regelingen die arbeidsmigratie in de hand werken, zoals de expatregeling.”
Minder bureaucratie en administratieve lasten
Door het terugdringen van regels en administratieve lasten wil NSC besparen op uitvoeringskosten en de overheid efficiënter maken, zonder de kernfuncties aan te tasten.
“De taakstelling voor departementen wordt zoveel mogelijk gekoppeld aan het terugdringen van regels en administratieve lasten.”
De SP is fel tegen bezuinigingen op publieke voorzieningen en wil juist investeren in zorg, gemeenten en hulpdiensten. Ze keren zich expliciet tegen de "bezuinigingsobsessie" van andere partijen en willen geplande bezuinigingen terugdraaien, met als doel publieke diensten te versterken en de lasten eerlijker te verdelen.
Investeren in publieke voorzieningen, geen bezuinigingen
De SP wil een einde maken aan jarenlange bezuinigingen op gemeenten, zorg en hulpdiensten, en pleit voor herstel en uitbreiding van publieke voorzieningen. Ze vinden dat bezuinigingen hebben geleid tot tekorten en kaalslag, en willen deze trend keren door structureel te investeren.
“Na de jarenlange kaalslag krijgen gemeenten weer voldoende geld om te investeren in toegankelijke voorzieningen voor alle inwoners. Er komt een einde aan de tekorten in bijvoorbeeld de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, onderhoud van de buurt of hulp aan mensen met schulden. Ook behouden we lokale voorzieningen als bibliotheken, buurthuizen en zwembaden, of brengen ze terug als ze zijn wegbezuinigd.”
“Brandweer is geen bezuinigingspost. De slagkracht van de brandweer in Nederland staat al langere tijd onder druk. Daarom gaan geplande bezuinigingen op de brandweer definitief van tafel en investeren we waar nodig juist in extra personeel en materieel, zodat de brandweer altijd en overal op tijd kan komen.”
“In wijken waar gezondheidsproblemen zich opstapelen, investeren we extra in wijkverpleegkundigen, huisartsen, buurtzorg, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg. Zo brengen we de zorg naar de mensen toe en niet andersom.”
Afwijzing van neoliberale bezuinigingspolitiek
De SP positioneert zich expliciet tegen het dominante politieke denken waarin bezuinigen en het terugdringen van de staatsschuld centraal staan. Ze willen niet langer dat de rekening van investeringen bij de werkende klasse terechtkomt en verwerpen bezuinigingen als uitgangspunt voor beleid.
Herstel van voorzieningen na bezuinigingen
De SP wil voorzieningen die door eerdere bezuinigingen zijn verdwenen, zoals zwembaden en buurthuizen, terugbrengen. Ze zien het herstel van deze voorzieningen als essentieel voor het welzijn van inwoners.
“Ook behouden we lokale voorzieningen als bibliotheken, buurthuizen en zwembaden, of brengen ze terug als ze zijn wegbezuinigd.”
De VVD kiest expliciet voor bezuinigen op overheidsuitgaven in plaats van het verhogen van belastingen, met prioriteit voor investeringen in veiligheid en economie. Dit betekent minder uitgaven aan zorg en sociale zekerheid, onder meer door een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen en een efficiënter stelsel. De partij wil dat de overheid slanker wordt en uitgaven niet harder groeien dan de economie.
Minder uitgeven, geen lasten verhogen
De VVD wil de overheidsfinanciën op orde houden door te bezuinigen in plaats van belastingen te verhogen, zodat de rekening niet bij burgers of ondernemers terechtkomt. Dit is een fundamentele keuze om economische groei te stimuleren en de welvaart te behouden, waarbij de overheid zichzelf moet inperken.
“Bezuinigen, geen lasten verhogen: wij kiezen voor investeren in veiligheid, van je eigen straat tot wereldwijd. We maken geld vrij om de economie flink te laten groeien, zodat we ook in de toekomst een welvarend land zijn. Om dat te kunnen betalen, kiest de VVD voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen.”
“We willen dat overheidsuitgaven niet harder groeien dan de economie.”
“We kiezen voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen. Zo leggen we de rekening niet bij hardwerkende Nederlanders of ondernemers neer, maar bij de overheid zelf.”
Bezuinigen op zorg en sociale zekerheid
De VVD stelt expliciet voor om te bezuinigen op zorg en sociale zekerheid, onder andere door het basispakket te verkleinen, meer eigen bijdragen te vragen en het stelsel efficiënter te maken. Dit wordt gemotiveerd door de noodzaak om de stijgende kosten door vergrijzing te beheersen en ruimte te maken voor investeringen in veiligheid.
“Meer bij defensie en veiligheid, minder naar sociale zekerheid en zorg: De VVD kiest voor investeren in onze veiligheid, van je eigen straat tot op mondiaal niveau. Dat betekent wel dat we keuzes zullen moeten maken in de zorg en de sociale zekerheid, zoals een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen, een efficiënter zorgstelsel en een veel meer activerende sociale zekerheid.”
Extra bezuinigingsronde op de overheid
De VVD wil een extra bezuinigingsronde op de overheid doorvoeren, gericht op het verminderen van het aantal ambtenaren en het efficiënter maken van overheidsorganisaties. Dit moet verspilling tegengaan en de overheid slanker maken.
“Er komt een extra bezuinigingsronde op het ambtenarenapparaat.”
50PLUS is kritisch over generieke bezuinigingen en richt zich op het terugdringen van verspilling, fraude en ondoelmatigheden binnen de overheid en belastingfaciliteiten. In plaats van brede bezuinigingen op sociale voorzieningen of ouderen, pleit de partij voor gerichte besparingen door effectiever beleid en het aanpakken van inefficiënties, met als doel de overheidsfinanciën gezond te houden zonder de koopkracht van ouderen aan te tasten.
Gerichte besparingen op fraude, verspilling en ondoelmatigheden
50PLUS wil niet bezuinigen op sociale zekerheid of ouderen, maar ziet ruimte voor besparingen door het aanpakken van inefficiënties en fraude binnen de overheid en belastingregelingen. Dit moet bijdragen aan een gezondere Rijksbegroting zonder de lasten bij kwetsbare groepen te leggen.
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
“Besparing van, per saldo, 5 miljard op fraude, verspilling en ondoelmatigheden binnen het woud van belastingfaciliteiten.”
Zuinig uitgavenbeleid en begrotingsdiscipline
De partij pleit voor een behoedzaam en zuinig uitgavenbeleid, waarbij het begrotingstekort binnen de Europese afspraken blijft en uitgaven worden afgestemd op de economische cyclus. Dit moet voorkomen dat Nederland in financiële problemen komt door externe schokken of Europese schuldencrises.
DENK is uitgesproken tegen bezuinigingen op sociale zekerheid, zorg en onderwijs en kiest ervoor deze uitgaven altijd te ontzien. In plaats van bezuinigen wil DENK investeren in publieke voorzieningen en bestaanszekerheid, waarbij eventuele tekorten eerst worden opgevangen door doelmatiger overheidsuitgaven en hogere bijdragen van grote vermogens en bedrijven. Bezuinigen op essentiële voorzieningen wordt expliciet afgewezen.
Sociale zekerheid, zorg en onderwijs worden ontzien
DENK stelt dat bij financiële tekorten bezuinigingen op sociale zekerheid, zorg en onderwijs niet aan de orde zijn; deze uitgaven moeten altijd op peil blijven. De partij ziet deze sectoren als essentieel voor bestaanszekerheid en maatschappelijke gelijkheid en wil ze beschermen tegen bezuinigingen, zelfs bij begrotingstekorten.
“Tot slot heeft bij optredende begrotingstekorten het altijd eerst de voorkeur om in te zetten op een doelmatigere overheid, waarbij de uitgaven voor de sociale zekerheid, de zorg en het onderwijs worden ontzien en altijd op peil blijven.”
Investeren in publieke voorzieningen, niet bezuinigen
DENK kiest voor investeren in publieke voorzieningen zoals onderwijs, zorg, betaalbare woningen en openbaar vervoer, en wijst bezuinigingen op deze terreinen af. De partij wil het leven betaalbaar maken door lastenverlichting en extra uitgaven, gefinancierd door hogere bijdragen van de sterkste schouders en doelmatiger overheidsuitgaven, niet door bezuinigen.
“Wij zetten in op een overheid die de maatschappelijke ongelijkheid de komende periode fors verkleint. Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“Wij willen onze maatregelen op een goede manier financieren. Dat betekent dat wij niet toestaan dat rekeningen op een onverantwoorde manier doorgeschoven worden naar komende generaties. Tegelijkertijd is het van belang dat we het land niet besturen als kille boekhouders.”
Eerst doelmatiger overheid, niet bezuinigen op mensen
DENK geeft aan dat als er bezuinigingen nodig zijn, deze eerst gezocht moeten worden in doelmatiger werken binnen de overheid zelf, en niet door te snijden in voorzieningen voor mensen.
“Aanvullende dekking kan worden gevonden door een doelmatigheidsslag binnen de overheid en het anders inzetten van bestaande fondsen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is uitgesproken tegen bezuinigingen op essentiële publieke voorzieningen zoals zorg, sociale werkvoorziening, politie en justitie. Zij stellen dat bezuinigingen vaak de meest kwetsbaren raken en pleiten voor structurele investeringen in plaats van besparingen op deze terreinen. De partij wil voorkomen dat bezuinigingen leiden tot slechtere toegang tot zorg, sociale zekerheid en rechtsbescherming.
Geen bezuinigingen op sociale werkvoorziening
De PvdD vindt dat gemeenten voldoende middelen moeten krijgen om sociaal werk van goede kwaliteit te garanderen, zonder te hoeven bezuinigen. Zij zien sociale werkvoorziening als essentieel voor mensen met een beperking en willen deze beschermen tegen bezuinigingen.
“Gemeenten krijgen voldoende middelen om sociaal werk van goede kwaliteit en continuïteit te kunnen garanderen, zonder te hoeven bezuinigen.”
Tegen bezuinigingen op politie, justitie en rechtsstaat
De partij stelt dat eerdere bezuinigingen op politie en justitie hebben geleid tot tekorten en overbelasting, waardoor de toegang tot het recht is verslechterd. Zij pleiten voor het versterken van de rechtsstaat en het terugdraaien van deze bezuinigingen.
“Bezuinigingen op politie en justitie hebben geleid tot een tekort aan agenten, overbelasting bij rechters en officieren van justitie, en een beperkte toegang tot het recht.”
Kritiek op bezuinigingen in de zorg
De PvdD wijst erop dat het huidige zorgsysteem leidt tot bezuinigingen die vooral mensen met een laag inkomen raken of zorgen voor langere wachttijden. Zij willen essentiële zorg als publieke basisvoorziening organiseren en marktprikkels terugdringen.
“Daardoor verschuift de aandacht van passende zorg naar productie, wat de zorg duurder maakt en leidt tot bezuinigingen. En deze bezuinigingen raken vooral mensen met een laag inkomen of zorgen voor een langere wachttijd.”
Tegen bezuinigingen op rechtsbescherming maatschappelijke organisaties
De partij bekritiseert rigoureuze bezuinigingen die de slagkracht van maatschappelijke organisaties verzwakken en daarmee de rechtsbescherming van mensen, dieren en natuur ondermijnen.
“Zo wordt de rechtsbescherming van mensen, dieren en natuur doelbewust verzwakt. We staan pal voor een sterke rechtsstaat waarin burgers en organisaties zich kunnen verzetten tegen onrecht, machtsmisbruik en vervuiling.”
De SGP is kritisch op onnodige overheidsuitgaven en pleit voor het beperken van de groei van de overheidsuitgaven, vooral nu de defensie-uitgaven stijgen. Ze willen bezuinigen op (onnodige) zorg, sociale zekerheid en overheidsuitgaven zelf, en stellen voor om de overheid te richten op kerntaken en efficiënter te werken. Tegelijkertijd kiezen ze ervoor om lasten op arbeid te verlagen en belastingen op milieu te verhogen, in plaats van generiek te bezuinigen op publieke voorzieningen.
Groei overheidsuitgaven beperken, vooral bij zorg en sociale zekerheid
De SGP wil de groei van de overheidsuitgaven beperken, met name door kritisch te kijken naar uitgaven aan zorg, sociale zekerheid en de overheid zelf. Dit standpunt komt voort uit de noodzaak om ruimte te maken voor stijgende defensie-uitgaven en om toekomstige generaties niet met de rekening op te zadelen. De partij kiest voor gerichte bezuinigingen op onnodige uitgaven, in plaats van brede, generieke bezuinigingen.
“Wij willen dat er goed gekeken wordt hoe de groei van de overheidsuitgaven beperkt kan worden, zeker nu de Defensie-investeringen gaan stijgen. De SGP kijkt daarom kritisch naar de uitgaven aan (onnodige) zorg, sociale zekerheid en de uitgaven bij de overheid zelf.”
Overheid focust op kerntaken en efficiëntie
De SGP vindt dat de overheid zich moet beperken tot haar kerntaken en efficiënter moet werken, in plaats van steeds meer taken en uitgaven op zich te nemen. Dit is een structurele bezuinigingsrichting: minder overheid, meer focus, minder verspilling.
“De overheid moet zich richten op haar kerntaken en efficiënt werken.”
Lastenverschuiving: minder lasten op arbeid, meer op milieu
In plaats van generiek te bezuinigen op publieke voorzieningen, kiest de SGP voor een lastenverschuiving: arbeid wordt goedkoper, milieuvervuiling duurder. Dit is een indirecte manier om de overheidsfinanciën te verbeteren zonder te snijden in essentiële voorzieningen.
Het CDA kiest niet voor generiek bezuinigen, maar voor gerichte versobering en afschaffing van fiscale uitzonderingen en regelingen die het systeem onnodig complex maken. De opbrengsten hiervan worden ingezet voor effectievere fiscale maatregelen of subsidies, met als doel het stelsel eenvoudiger, eerlijker en betaalbaarder te maken voor burgers en bedrijven. Het CDA benadrukt dat bezuinigingen niet ten koste mogen gaan van noodzakelijke voorzieningen, maar vooral gericht zijn op het verminderen van ondoelmatige uitgaven en het vereenvoudigen van regels.
Versoberen en afschaffen van fiscale uitzonderingen
Het CDA wil het belastingstelsel minder complex en robuuster maken door stapsgewijs fiscale uitzonderingsregelingen af te schaffen of te versoberen. Dit is geen blinde bezuiniging, maar een gerichte aanpak om het systeem eerlijker en eenvoudiger te maken, waarbij de opbrengsten worden ingezet voor effectievere maatregelen.
“Ons belastingstelsel zit vol met allerlei fiscale uitzonderingsregelingen die het stelsel complexer en minder robuust maken. Deze moeten stapsgewijs worden aangepakt, met als uitgangspunt afschaffing of versobering. We zetten de opbrengst in voor fiscale maatregelen of subsidies die effect hebben.”
Geleidelijke afbouw hypotheekrenteaftrek met herinvestering opbrengst
Het CDA stelt voor om de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen over een lange periode, waarbij de opbrengsten direct worden gebruikt om de inkomstenbelasting te verlagen. Dit is een voorbeeld van een gerichte bezuinigingsmaatregel die niet alleen het systeem eerlijker maakt, maar ook de lasten voor burgers verlicht.
“Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
Minder inkomensafhankelijke regelingen en lagere toeslagen
Het CDA wil het aantal inkomensafhankelijke regelingen en de hoogte van toeslagen verminderen, zodat de marginale druk omlaag gaat en het systeem eenvoudiger wordt. Dit is een indirecte vorm van bezuinigen door het beperken van uitgaven aan toeslagen.
“We willen minder inkomensafhankelijke regelingen, waar minder mensen gebruik van hoeven maken en met minder hoge toeslagen, zodat de marginale druk omlaaggaat.”
De ChristenUnie is kritisch over bezuinigingen op kwetsbare groepen en draait eerdere bezuinigingen op de WW en gehandicaptenzorg expliciet terug. In plaats van generiek te bezuinigen, kiest de partij voor investeren in sociale zekerheid en zorg, en voor het verminderen van bureaucratie om kosten te besparen zonder te snijden in voorzieningen voor kwetsbaren.
Bezuinigingen op gehandicaptenzorg en WW worden teruggedraaid
De ChristenUnie keert zich tegen eerdere bezuinigingen op de gehandicaptenzorg en de WW, omdat deze groepen extra bescherming en ondersteuning nodig hebben. Zij willen investeren in kwaliteit en beschikbaarheid van zorg en sociale zekerheid, en voorkomen dat mensen in kwetsbare posities de dupe worden van bezuinigingen.
Minder bureaucratie en regels in plaats van bezuinigen op dienstverlening
In plaats van te bezuinigen op dienstverlening of sociale voorzieningen, wil de ChristenUnie kosten besparen door het verminderen van bureaucratie en overbodige regels. Dit moet leiden tot minder ambtenaren en een efficiëntere overheid, zonder dat dit ten koste gaat van de ondersteuning aan burgers.
“Dit leidt tot minder knellende wetgeving, verlicht de administratieve druk en maakt dat we minder ambtenaren nodig hebben.”
D66 is kritisch op bezuinigingen die ten koste gaan van publieke voorzieningen en kiest er juist voor om eerdere bezuinigingen op essentiële sectoren zoals openbaar vervoer en wetenschap terug te draaien. De partij wil investeren in publieke diensten en ziet bezuinigen niet als oplossing voor maatschappelijke problemen, maar pleit voor gerichte investeringen en het afbouwen van fossiele subsidies.
Eerdere bezuinigingen op openbaar vervoer en wetenschap terugdraaien
D66 keert zich expliciet tegen eerdere bezuinigingen op het openbaar vervoer en de wetenschap, omdat deze volgens de partij de kwaliteit en toegankelijkheid van deze sectoren hebben geschaad. In plaats van verder te bezuinigen, wil D66 juist extra investeren om deze publieke voorzieningen te versterken.
Miljarden besparen door fossiele subsidies sneller af te bouwen
D66 ziet het afbouwen van fossiele subsidies als een manier om miljarden te besparen, waarmee ruimte ontstaat voor duurzame investeringen. Dit wordt gepresenteerd als alternatief voor bezuinigen op publieke voorzieningen.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
GroenLinks-PvdA verwerpt harde bezuinigingen als oplossing voor begrotingsdruk en kiest in plaats daarvan voor investeren in publieke voorzieningen, gefinancierd door hogere bijdragen van vermogenden en winstgevende bedrijven. Zij stellen dat bezuinigen op essentiële sectoren als onderwijs en zorg schadelijk is voor de samenleving op de lange termijn. In plaats van bezuinigen willen ze de lasten eerlijker verdelen en investeren in de toekomst.
Tegen harde bezuinigingen, kiezen voor investeren
GroenLinks-PvdA vindt harde bezuinigingen onverstandig en pleit voor het beschermen van publieke voorzieningen en investeringen in de samenleving. Ze willen de begroting op orde houden door hogere bijdragen van de sterkste schouders, niet door te snijden in essentiële uitgaven.
“Wie denkt dat harde bezuinigingen op de korte termijn verstandig zijn, heeft het mis. Onze verworvenheden zijn juist het beschermen waard.”
“We maken ruimte voor de grote uitgaven door een eerlijke bijdrage te vragen aan de topinkomens, vermogenden en meest winstgevende bedrijven.”
Investeren in publieke sector, niet bezuinigen op onderwijs
De partij benadrukt dat niet elke uitgave hetzelfde is en dat investeringen in bijvoorbeeld onderwijs juist noodzakelijk zijn voor de toekomst, in plaats van daarop te bezuinigen.
“Investeringen in onderwijs maken ons op de lange termijn sterker.”
BIJ1 is uitgesproken tegen bezuinigingen op publieke voorzieningen en wil eerdere bezuinigingen actief terugdraaien, met name in sectoren als openbaar vervoer en onderwijs. De partij ziet investeren in deze sectoren als essentieel voor sociale rechtvaardigheid en toekomstbestendigheid, en pleit voor het structureel verhogen van publieke uitgaven in plaats van bezuinigen.
Bezuinigingen op openbaar vervoer direct terugdraaien
BIJ1 verzet zich tegen bezuinigingen op het openbaar vervoer en wil deze onmiddellijk ongedaan maken. De partij ziet goed en gratis openbaar vervoer als een basisvoorziening en vindt dat eerdere bezuinigingen de bereikbaarheid en betaalbaarheid hebben geschaad.
“Alle bezuinigingen op het ov draaien we direct terug. Zoals die van Vervoerregio Amsterdam, Vervoerregio Den Haag-Rotterdam en buiten de Randstad.”
Bezuinigingen op onderwijs terugdraaien
BIJ1 wil de bezuinigingen op het onderwijs volledig terugdraaien en ziet investeren in onderwijs als een investering in de toekomst. Het terugdraaien van bezuinigingen is voor BIJ1 een noodzakelijke eerste stap om het onderwijs toegankelijker en eerlijker te maken.
“De bezuinigingen op het onderwijs draaien we terug. Een investering in het onderwijs is een investering in nu en de toekomst.”
Volt is expliciet tegen bezuinigen op essentiële publieke voorzieningen zoals zorg en onderwijs, en kiest in plaats daarvan voor het hervormen van het belastingstelsel en het afschaffen van inefficiënte regelingen. Hun kernvisie is dat bezuinigingen op basisvoorzieningen onverantwoord zijn; in plaats daarvan willen ze investeren in preventie, digitalisering en rechtvaardige lastenverdeling om publieke diensten te verbeteren en te verduurzamen.
Geen bezuinigingen op zorg en basisvoorzieningen
Volt verwerpt het idee om te bezuinigen op het basispakket in de zorg of behandelmogelijkheden te schrappen. Ze vinden dit onverantwoord en pleiten juist voor investeringen in preventie, digitalisering en het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Dit standpunt adresseert direct het risico van bezuinigingen op essentiële publieke diensten.
“Het is onverantwoord om het basispakket uit te kleden of behandelmogelijkheden te schrappen,”
Afschaffen van inefficiënte fiscale regelingen in plaats van bezuinigen
Volt kiest ervoor om niet te bezuinigen, maar om ondoelmatige en ondoeltreffende fiscale regelingen af te schaffen. Hiermee willen ze middelen vrijmaken zonder te snijden in publieke voorzieningen, en zo een rechtvaardiger en efficiënter belastingstelsel realiseren.
“We schaffen op termijn alle ondoelmatige en ondoeltreffende fiscale regelingen af of fiscale regelingen die niet meer van deze tijd of zeer schadelijk zijn.”