Verkiezingsprogramma's 2025 overbestuursjaar
JA21 wil het bestuursjaar efficiënter en transparanter maken door de overheid te verkleinen, bureaucratie terug te dringen en de regeldruk te verminderen. De partij stelt een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie voor, die gericht is op het afbouwen van overbodige overheidsstructuren en het versterken van decentrale besluitvorming. JA21 benadrukt dat het bestuursjaar niet moet leiden tot een groeiende overheid, maar juist tot meer zeggenschap voor burgers en een slankere, dienstbare overheid.
Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aanstellen
JA21 pleit voor de aanstelling van een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie om het bestuursjaar te benutten voor het terugdringen van bureaucratie en het efficiënter maken van de overheid. Deze minister krijgt als taak om regels, instanties en adviesraden kritisch te beoordelen en overbodige structuren af te bouwen, zonder een extra bestuurslaag te creëren.
“Daarom pleit JA21 voor een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. Dit is geen extra bestuurslaag, maar een instrument om de overheid kleiner en doeltreffender te maken.”
“De minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie krijgt duidelijke taken: in de eerste plaats het terugdringen van de sluipende groei van de bureaucratie en het stoppen van de steeds snellere groei binnen ministeries en andere overheidsinstanties.”
“De minister dient regels, instanties en het woud aan ongekozen adviesraden en overheidsorganen kritisch tegen het licht te houden, zodat onnodige overheidsstructuren kunnen worden afgebouwd of samengevoegd.”
Regeldruk structureel verminderen tijdens het bestuursjaar
JA21 wil het bestuursjaar gebruiken om regeldruk te verminderen door een harde reductiedoelstelling te hanteren: voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen. Dit moet leiden tot een efficiëntere overheid en meer ruimte voor ondernemers en burgers.
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat. Nieuwe regels introduceren we alleen als we oude overbodige regels schrappen.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
Decentrale besluitvorming en subsidiariteitsbeginsel versterken
JA21 vindt dat het bestuursjaar moet bijdragen aan meer zeggenschap voor burgers en lagere overheden. De partij wil dat het subsidiariteitsbeginsel wordt nageleefd, zodat hogere overheden alleen taken uitvoeren als lagere overheden dat niet kunnen.
“Decentrale besluitvorming speelt hierin een belangrijke rol. Het subsidiariteitsbeginsel, dat stelt dat een hogere overheid alleen taken op zich neemt als een lagere overheid daartoe niet in staat is, moet zo veel mogelijk nageleefd worden. De Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie dient hier actief op toe te zien.”
Overheid verkleinen en dienstbaarder maken
JA21 wil het bestuursjaar aangrijpen om de overheid kleiner en dienstbaarder te maken, met minder ambtenaren en een focus op kerntaken. Dit moet leiden tot meer vertrouwen van burgers in de overheid.
“De overheid moet zich niet langer opstellen als een regelfabriek die de levens van mensen tot in detail vormgeeft. De overheid moet de eigen burgers weer gaan vertrouwen, en de publieke sector moet kleiner en dienstbaarder worden.”
FVD is kritisch op schaalvergroting en pleit voor het terugbrengen van de menselijke maat in het bestuur, waarbij lokale autonomie en democratische controle centraal staan. Ze willen geen gedwongen fusies van gemeenten, zijn tegen extra bestuurslagen zoals veiligheidsregio’s, en willen meer directe invloed van burgers op bestuurders. De partij ziet het huidige systeem van bestuurslagen als te log en pleit voor meer transparantie en directe democratie.
Kritisch op schaalvergroting en behoud lokale autonomie
FVD verzet zich tegen schaalvergroting en het toevoegen van extra bestuurslagen, omdat dit volgens hen de afstand tot de burger vergroot en de democratische controle vermindert. Ze willen dat gemeenten meer vrijheid krijgen en dat fusies alleen plaatsvinden na een referendum.
“Geen gedwongen samenvoegingen van gemeenten; fusies kunnen alleen na een referendum.”
“We hanteren een gezonde scepsis ten aanzien van schaalvergrotingen en fusies bij scholen, zorginstellingen, ziekenhuizen en politiebureaus en sturen waar mogelijk aan op schaalverkleining.”
“We geven gemeenten de vrijheid om eigen beleid te voeren, inclusief op gebied van belastingen, zodat lokaal maatwerk mogelijk wordt...”
Afschaffen van ondemocratische bestuurslagen
FVD wil constructies als de veiligheidsregio’s afschaffen om de macht terug te brengen naar democratisch gekozen organen. Dit standpunt is gericht op het verminderen van bestuurlijke lagen die niet direct democratisch gelegitimeerd zijn.
“We schaffen constructies als de veiligheidsregio’s af, zodat de macht terugkeert naar de democratisch gekozen volksvertegenwoordiging.”
Directe democratische controle op bestuurders
De partij wil dat burgers meer directe invloed krijgen op bestuurders, onder andere door het mogelijk maken van tussentijdse ontslagprocedures via referenda.
“We maken het mogelijk dat burgers, met voldoende steunbetuigingen, een referendum afdwingen om falende bestuurders zoals Burgemeesters of Commissarissen van de Koning tussentijds te ontslaan.”
BVNL wil het bestuursjaar fundamenteel veranderen door meer politieke en ambtelijke verantwoordelijkheid te eisen en het ambtelijk apparaat sterk te verkleinen. Ze pleiten voor jaarlijkse kostenreducties bij overheidsdiensten, directe politieke aansprakelijkheid bij budgetoverschrijdingen, en het ontslaan of vervangen van topambtenaren na verkiezingen. Transparantie, efficiëntie en het tegengaan van de baantjescarrousel staan centraal in hun visie op het bestuursjaar.
Jaarlijkse kostenreductie en politieke aansprakelijkheid
BVNL wil dat elke overheidsdienst jaarlijks verplicht 5% kostenreductie doorvoert, zonder groei van staf of budgetten, en dat politici en topambtenaren persoonlijk aansprakelijk zijn bij structurele budgetoverschrijding. Dit moet leiden tot een efficiënter en verantwoordelijker bestuursjaar, waarbij verspilling en inefficiëntie direct gevolgen hebben voor bestuurders.
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Politici, bestuurders en topambtenaren worden hoofdelijk aansprakelijk bij structurele budgetoverschrijding of inefficiëntie.”
“Budgetoverschrijding van meer dan 10% zonder parlementaire toestemming leidt automatisch tot: terugbetalingsplicht, ontslag uit de functie, uitsluiting van herbenoemingen en opname in een openbaar register.”
Topambtenaren vervangen na verkiezingen
BVNL wil de baantjescarrousel stoppen door topambtenaren na verkiezingen te kunnen vervangen of ontslaan, waarmee ze het bestuursjaar direct koppelen aan politieke vernieuwing en verantwoordelijkheid.
“De baantjescarrousel voor topambtenaren wordt gestopt. De Algemene Bestuursdienst (ABD) wordt opgeheven en topambtenaren kunnen worden vervangen en ontslagen na verkiezingen.”
De VVD wil de bestuursperiode (bestuursjaar/kabinetsperiode) effectiever maken door bureaucratie en bestuurlijke wildgroei te verminderen, procedures te versnellen en elke kabinetsperiode actief regels te schrappen. Ze pleiten voor een stabiel bestuur dat de volledige termijn uitzit en voor het begin van elke bestuursperiode een 'opschoonwet' om overbodige organen en regels te schrappen.
Actief schrappen van regels en organen per bestuursperiode
De VVD wil dat elke kabinetsperiode begint met het kritisch herzien en schrappen van bestaande adviesorganen, taskforces en regels, om bestuurlijke wildgroei en bureaucratie te voorkomen. Dit moet leiden tot snellere besluitvorming en minder onnodige vertraging in het realiseren van beleid.
“Elke kabinetsperiode begint met een opschoonwet, waarbij bestaande taskforces, commissie, adviesraden en agentschappen alleen worden voortgezet als hier bewust voor wordt gekozen.”
“We verplichten alle departementen om per kabinetsperiode aantoonbaar wet- en regelgeving te schrappen of te versimpelen.”
“Elke kabinetsperiode levert elk departement dus een lijst van regels aan die geschrapt of versimpeld kunnen worden.”
Stabiel bestuur: kabinet moet volledige termijn uitzetten
De VVD vindt het belangrijk dat een kabinet in principe de volledige bestuursperiode van vier jaar uitzit, om bestuurlijke stabiliteit te waarborgen en het risico op langdurige demissionaire periodes te verkleinen.
“Voor de stabiliteit van het bestuur willen we dat een kabinet in beginsel de rit van vier jaar uitzit.”
50PLUS uit stevige kritiek op het functioneren van het bestuurlijk systeem en pleit voor een grondige herziening van overheidsuitgaven en bestuursstructuren. De partij wil bureaucratie en verspilling tegengaan door een breed onderzoek naar de effectiviteit van overheidsuitgaven en het beperken van de macht van schoolbesturen. Hun visie draait om meer efficiëntie, minder complexiteit en meer inspraak voor burgers.
Grondige herziening van het bestuurlijk systeem en overheidsuitgaven
50PLUS signaleert dat het bestuurlijk systeem vastloopt in bureaucratie, overbodige regelgeving en complexiteit. De partij wil een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting en een onderzoeksteam dat alle overheidsuitgaven kritisch doorlicht, met als doel verspilling en fraude op te sporen. Dit moet leiden tot een efficiënter en transparanter bestuur.
“Ons bestuurlijk systeem dreigt op meerdere fronten volledig vast te lopen in bureaucratie, overbodige regelgeving en complexiteit. Wij pleiten daarom voor een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting, waarbij alle overheidsuitgaven van alle ministeries onder de loep worden genomen.”
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
Meer inspraak en beperking monopolypositie schoolbesturen
50PLUS vindt het belangrijk dat burgers meer inspraak krijgen in het bestuur, met name in het onderwijs. Ze willen voorkomen dat schoolbesturen een monopolypositie krijgen in bepaalde regio’s, om zo de macht te spreiden en de invloed van burgers te vergroten.
“Verder is meer inspraak van de burger van groot belang; wij pleiten voor directe democratie. Wij zien hier graag: Het voorkomen van de monopolypositie voor schoolbesturen in bepaalde regio’s.”
GroenLinks-PvdA benoemt het bestuursjaar niet expliciet als beleidsconcept, maar doet enkele concrete voorstellen over de duur en inrichting van bestuurs- en subsidieperioden, vooral in de publieke sector. Zij willen de termijn voor bestuursfuncties bij omroepen beperken en de subsidieperioden voor culturele instellingen verlengen, om zo meer stabiliteit, transparantie en onafhankelijkheid te waarborgen. Het programma bevat verder geen brede of diepgaande visie op het bestuursjaar als bestuurlijk of financieel kader.
Maximale zittingstermijn voor bestuurders publieke omroep
GroenLinks-PvdA wil het aantal bestuursjaren van omroepbestuurders beperken tot maximaal twee termijnen van vier jaar, om vernieuwing en onafhankelijkheid te stimuleren en belangenverstrengeling te voorkomen. Overstappen naar een ander omroephuis wordt uitgesloten om de integriteit van het bestuur te waarborgen.
“Bestuurders van omroephuizen mogen maximaal twee termijnen van vier jaar aanblijven. Overstappen naar een ander omroephuis is niet mogelijk.”
Langere subsidieperioden voor culturele instellingen
Om meer vertrouwen en stabiliteit te bieden aan culturele instellingen, wil GroenLinks-PvdA de periode voor structurele subsidies verlengen van vier naar acht jaar. Dit geeft instellingen meer zekerheid en ruimte voor lange termijn planning.
“Voor structurele financiering maken we het mogelijk om voor acht in plaats van voor vier jaar subsidie aan te vragen.”
“De NPO krijgt stabiele financiering door het budget voor acht in plaats van voor vijf jaar vast te leggen.”
BBB pleit voor een sobere, doelmatige en financieel degelijke overheid, waarbij het bestuursjaar wordt gekenmerkt door terughoudendheid in overheidsuitgaven en een focus op efficiëntie. Een concreet voorstel is het instellen van een nullijn voor rijksambtenaren in 2028, wat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen plaatsvinden. Hiermee wil BBB laten zien dat ook de overheid zelf verantwoordelijkheid neemt in financieel moeilijke jaren.
Nullijn voor rijksambtenaren in 2028
BBB stelt voor om in het bestuursjaar 2028 geen loonstijgingen voor rijksambtenaren en ambtsdragers door te voeren. Dit is bedoeld als een bijdrage van de overheid zelf aan het op orde brengen van de overheidsfinanciën en onderstreept hun inzet voor financiële degelijkheid.
De ChristenUnie pleit voor een jaarlijks terugkerende vereenvoudiging van wet- en regelgeving door het instellen van een "jaarlijkse vereenvoudigingsdag" en het verplichten van de regering om elk bestuursjaar concrete vereenvoudigingsmaatregelen door te voeren. Hun visie is dat structurele, jaarlijkse verbeteringen noodzakelijk zijn om bureaucratie te verminderen en het bestuur effectiever en dienstbaarder te maken.
Jaarlijkse vereenvoudiging van regels en beleid
De ChristenUnie wil dat elk bestuursjaar benut wordt om het regelwoud te snoeien en de administratieve druk te verlagen. Door een jaarlijkse vereenvoudigingsdag en een verplichte jaarlijkse vereenvoudigingsronde wordt het bestuur transparanter, efficiënter en meer gericht op de kern van beleid, zodat overheidscomplexiteit niet verder toeneemt.
“Om geen tijd te verliezen introduceren we een jaarlijkse vereenvoudigingsdag en verplichten we de regering om elk jaar een pakket met kleinere vereenvoudigingen van het regelwoud, de fiscaliteit en de sociale zekerheid uit te werken en door te voeren.”
“De overheid gaat haar eigen complexiteit te lijf door elk jaar opnieuw vereenvoudigingen door te voeren.”
DENK benoemt het belang van een bestuursjaar waarin de overheid niet alleen financieel verantwoord, maar ook sociaal rechtvaardig handelt. Ze pleiten voor het vermijden van kille boekhouding en willen binnen het bestuursjaar ruimte houden voor investeringen in publieke voorzieningen, zelfs als dat betekent dat de staatsschuld tijdelijk oploopt. De kern is dat het bestuursjaar niet alleen draait om cijfers, maar om het waarborgen van brede welvaart en bestaanszekerheid.
Besturen met oog voor brede welvaart, niet alleen boekhouding
DENK vindt dat het bestuursjaar niet uitsluitend vanuit een financieel-technisch perspectief moet worden benaderd, maar dat investeringen in publieke voorzieningen en bestaanszekerheid centraal moeten staan. Ze willen voorkomen dat toekomstige generaties worden belast, maar zijn bereid om binnen Europese begrotingsregels ruimte te zoeken voor investeringen die de samenleving ten goede komen.
“Tegelijkertijd is het van belang dat we het land niet besturen als kille boekhouders. Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar voor ons om de staatsschuld te laten oplopen, om investeringen in onze samenleving mogelijk te maken.”
“Wij willen onze maatregelen op een goede manier financieren. Dat betekent dat wij niet toestaan dat rekeningen op een onverantwoorde manier doorgeschoven worden naar komende generaties.”
Het CDA wil maximale bestuurstermijnen invoeren voor overheidsorganisaties zoals adviesraden, om bestuurlijke vernieuwing en verantwoordelijkheid te waarborgen. Hiermee beoogt het CDA te voorkomen dat bestuursfuncties te lang door dezelfde personen worden bekleed en zo de kwaliteit en legitimiteit van het bestuur te versterken.
Maximale bestuurstermijnen voor overheidsorganisaties
Het CDA pleit voor het instellen van maximale bestuurstermijnen bij overheidsorganisaties, waaronder adviesraden. Dit moet voorkomen dat bestuursleden te lang aanblijven, wat de vernieuwing en het functioneren van deze organisaties ten goede komt. Het voorstel richt zich op het verbeteren van de bestuurscultuur en het vergroten van de transparantie en effectiviteit van het openbaar bestuur.
“Voor elke overheidsorganisatie, zoals adviesraden, komen er maximale bestuurstermijnen.”
Volt noemt het bestuursjaar expliciet in relatie tot studentenbesturen en pleit ervoor dat het besturen van een vereniging collegegeldvrij wordt op alle onderwijsinstellingen, mits er geen studiepunten worden behaald. Hiermee wil Volt het bestuursjaar toegankelijker maken voor studenten, zodat deelname aan besturen niet afhankelijk is van financiële middelen en bijdraagt aan burgerschapsvorming.
Collegegeldvrij besturen als norm
Volt wil dat het bestuursjaar voor studenten toegankelijker wordt door het collegegeldvrij besturen op alle onderwijsinstellingen de norm te maken, zolang er geen studiepunten voor worden toegekend. Dit verlaagt de financiële drempel voor studenten om een bestuursjaar te doen en stimuleert actieve deelname aan het studentenleven en burgerschap.
“Daarom wil Volt Collegegeldvrij besturen de norm maken op alle onderwijsinstellingen indien er geen studiepunten worden behaald.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma