Verkiezingsprogramma's 2025 overbenzine
JA21 verzet zich tegen het duurder maken van benzine en andere fossiele brandstoffen via belastingen of accijnzen, omdat zij betaalbaarheid en keuzevrijheid voor automobilisten en ondernemers centraal stelt. De partij wil accijnzen op brandstof verlagen, is tegen rekeningrijden en kilometerheffing, en wijst een verbod op brandstofauto’s af. JA21 ziet fossiele brandstoffen voorlopig als noodzakelijk en wil geen nationale maatregelen die het gebruik ervan ontmoedigen.
Accijnzen en belastingen op benzine verlagen
JA21 vindt dat automobilisten en ondernemers niet extra financieel belast mogen worden voor het gebruik van benzine en andere fossiele brandstoffen. De partij ziet hoge accijnzen en extra belastingen als oneerlijk en schadelijk voor de betaalbaarheid van mobiliteit en transport.
“JA21 verzet zich dan ook tegen maatregelen die het gebruik van de eigen auto ontmoedigen zoals hoge wegenbelasting, rekeningrijden en te hoge accijnzen.”
“JA21 is tegen belastingen en regelgeving die brandstof kunstmatig duurder maken.”
“Behoud van vrijheid van autogebruik: verlaging van accijnzen, geen kilometerheffing en geen verbod op brandstofauto’s.”
Geen verbod op brandstofauto’s en geen dwingende elektrificatie
JA21 is tegen het verbieden van de verkoop van benzine- en dieselauto’s en tegen het verplicht elektrificeren van wagenparken. De partij vindt dat alternatieven nog niet volwaardig zijn en dat dwang onrealistisch en onbetaalbaar is.
Fossiele brandstoffen blijven noodzakelijk
JA21 erkent dat fossiele brandstoffen, waaronder benzine, de komende jaren onmisbaar zijn voor transport en logistiek. De partij wijst een nationale afbouw zonder volwaardige alternatieven af.
De PVV wil autorijden betaalbaar houden door accijnsverhogingen op brandstof, zoals benzine, te voorkomen en de brandstofaccijns te verlagen. Ze zijn fel tegen rekeningrijden, het verbod op brandstofauto’s en verplicht elektrisch rijden, en willen juist de belangen van automobilisten centraal stellen. De partij ziet betaalbare benzine als essentieel voor vrijheid en economische noodzaak, en wil klimaatmaatregelen die brandstof duurder maken terugdraaien.
Geen accijnsverhoging en verlaging brandstofaccijns
De PVV wil voorkomen dat benzine duurder wordt door accijnsverhogingen tegen te houden en de accijns op brandstof te verlagen. Dit moet autorijden betaalbaar houden, vooral voor mensen die afhankelijk zijn van de auto. De partij ziet hoge brandstofprijzen als gevolg van klimaatbeleid en wil deze trend keren.
Geen verbod op brandstofauto’s en geen verplicht elektrisch rijden
De PVV verzet zich tegen het verbieden van de verkoop van benzine- en dieselauto’s en tegen het verplicht stellen van elektrisch rijden. Ze vinden dat de keuzevrijheid van automobilisten voorop moet staan en dat brandstofauto’s noodzakelijk blijven voor veel mensen.
Afschaffen zero-emissiezones voor brandstofvoertuigen
De PVV wil alle zero-emissiezones afschaffen, zodat ondernemers en automobilisten met benzine- of dieselvoertuigen niet worden buitengesloten van stadscentra. Ze zien deze zones als onrechtvaardig en te kostbaar voor mensen die geen elektrische auto kunnen betalen.
Volt wil het gebruik van benzine en andere fossiele brandstoffen in het wegverkeer versneld terugdringen door een verbod op de verkoop van verbrandingsmotoren vanaf 2030 en het invoeren van een kilometerheffing die rekening houdt met uitstoot. Ze vervangen de motorrijtuigenbelasting door een systeem waarbij de vervuiler betaalt, en stimuleren zo de overstap naar uitstootvrije mobiliteit.
Verbod op verkoop van benzine- en dieselauto’s vanaf 2030
Volt wil de verkoop van voertuigen met verbrandingsmotoren, waaronder benzineauto’s, vanaf 2030 verbieden om de transitie naar emissievrij vervoer te versnellen. Dit is vijf jaar eerder dan de Europese doelstelling en moet de industrie dwingen sneller te verduurzamen.
“Volt pleit voor een verbod op de verkoop van motoren die fossiele brandstof gebruiken vanaf 2030. We halen daarmee het doel van de Europese klimaatmaatregelen met vijf jaar naar voren.”
“In 2030 zijn we volledig gestopt met de verkoop van verbrandingsmotoren. Op deze manier maakt de industrie op tijd de transitie naar dat wat nodig is voor de nieuwe Europese economie.”
Kilometerheffing op basis van uitstoot en gebruik
Volt wil de motorrijtuigenbelasting afschaffen en vervangen door een kilometerheffing die rekening houdt met het type voertuig, de uitstoot en het gebruik. Dit maakt rijden op benzine relatief duurder en stimuleert schonere alternatieven.
“We schaffen de motorrijtuigenbelasting af. In plaats daarvan komt er een kilometerheffing waarbij rekening wordt gehouden met het type voertuig, de uitstoot en de tijd en plaats van rijden.”
“We vervangen, naar Zweeds voorbeeld, de motorrijtuigenbelasting op auto’s, bestelbusjes en vrachtwagens door ‘betalen-naar-gebruik’. Wat je gaat betalen hangt af van het aantal kilometers dat je rijdt, maar ook van het tijdstip (spits/ dal), het traject (regio/stad) en de voor vervuiling relevante eigenschappen van het voertuig (gewicht/uitstoot)”
Belasting op vervuiling en afschaffen vrijstellingen
Volt wil alle vrijstellingen op energiebelasting en accijnzen opheffen, waardoor ook benzinegebruik zwaarder belast wordt. Dit moet leiden tot bewuster gebruik en een snellere overstap naar duurzame alternatieven.
“We zorgen ervoor dat de vervuiler betaalt. Daarom heffen we alle vrijstellingen op de energiebelasting en accijnsvrijstellingen op.”
BBB wil het gebruik van benzineauto’s niet ontmoedigen en verzet zich tegen maatregelen die automobilisten en kleine ondernemers financieel zwaar belasten. De partij pleit voor een realistische, betaalbare overgang naar schonere brandstoffen zonder overhaaste of dure verplichtingen, en is tegen zero-emissiezones die het gebruik van benzine- en dieselvoertuigen in binnensteden beperken.
Geen ontmoediging autogebruik of dure maatregelen
BBB vindt dat de overgang naar schonere brandstoffen niet mag leiden tot het ontmoedigen van autogebruik of het beperken van bereikbaarheid, vooral niet door dure of overhaaste maatregelen die burgers en kleine ondernemers raken. Het uitgangspunt is een eerlijk speelveld en betaalbare oplossingen voor iedereen.
“Bij de overgang naar schonere brandstoffen zoals biodiesel, synthetische brandstoffen en waterstof gaan we autogebruik niet ontmoedigen of bereikbaarheid beperken. We zorgen voor een eerlijk speelveld: Nederlandse transportondernemers mogen niet worden benadeeld ten opzichte van buitenlandse concurrenten. We waken voor overhaaste maatregelen die burgers en kleine ondernemers raken.”
“BBB is tegen overhaaste en dure maatregelen die de automobilist zwaar belasten zonder duidelijk positief effect op de mobiliteit. We willen realistische en betaalbare oplossingen, waarbij ook kleine ondernemers en gezinnen niet de dupe worden van hoge kosten of beperkende regels.”
Landelijk verbod op zero-emissiezones
BBB wil een landelijk verbod op zero-emissiezones, omdat deze volgens de partij schadelijk zijn voor ondernemers die afhankelijk zijn van voertuigen op benzine of diesel. Ze vinden dat deze zones leiden tot hoge, onrendabele uitgaven en belemmeringen voor bevoorrading.
FVD wil autorijden en het gebruik van benzine betaalbaarder maken door accijnzen op brandstoffen fors te verlagen en onderscheid in wegenbelasting tussen brandstoftypen af te schaffen. Hun kernvisie is dat mobiliteit vrijheid betekent en dat hoge belastingen op benzine de economie en de automobilist onnodig belasten.
Accijnzen op benzine en brandstoffen fors verlagen
FVD ziet hoge accijnzen op benzine als een onnodige financiële last voor automobilisten en de economie. Door accijnzen op brandstoffen met minstens 50% te verlagen, willen ze de benzineprijs structureel omlaag brengen en autorijden goedkoper maken.
“We verlagen de accijns op brandstoffen met ten minste 50%, zodat de benzineprijzen naar beneden kunnen en autorijden goedkoper wordt.”
“We verlagen de accijnzen, schaffen we de BPM af, verlagen we de bijtelling...”
“We verhogen de maximumsnelheid naar 130 km/u en hoger waar mogelijk, we verlagen de verkeersboetes, we schaffen trajectcontroles af en snijden drastisch in accijnzen op benzine en diesel, bijtelling en bpm.”
Wegenbelasting onafhankelijk van brandstofsoort
FVD wil het onderscheid in wegenbelasting tussen benzine, diesel, LPG, hybride en elektrisch schrappen. Hiermee willen ze automobilisten gelijk behandelen, ongeacht de brandstofsoort, en het systeem vereenvoudigen.
“We schrappen het onderscheid tussen brandstofsoorten voor de wegenbelasting (benzine, diesel, LPG, hybride, elektrisch, etc.); iedere brandstofsoort betaalt het basistarief, zodat automobilisten evenredig worden belast.”
BVNL wil de accijnzen op benzine en andere brandstoffen fors verlagen en deze als een vast bedrag per hoeveelheid heffen, in plaats van als percentage van de verkoopprijs. Daarnaast pleit de partij ervoor dat automobilisten vrij moeten zijn in hun keuze voor benzineauto’s, zonder sturing door belastingen of subsidies. De kern van hun visie is betaalbaarheid en keuzevrijheid voor automobilisten, met minder overheidsbemoeienis en lagere lasten.
Accijnzen op benzine fors verlagen en vast bedrag per hoeveelheid
BVNL vindt de huidige accijnzen op benzine te hoog en te ondoorzichtig. Ze willen deze drastisch verlagen en omzetten naar een vast nominaal bedrag per hoeveelheid, zodat de belastingdruk transparanter en voorspelbaarder wordt voor automobilisten. Dit moet de kosten voor autorijden verlagen en de koopkracht verbeteren.
“De accijnzen op benzine, gas en diesel moeten drastisch omlaag. Ook moeten de accijnzen niet als percentage van de verkoopprijs worden berekend, maar worden aangegeven als een vast, nominaal bedrag aan heffing per hoeveelheid.”
“De accijnzen op brandstoffen gaan omlaag, minimaal naar het EU-gemiddelde.”
Vrije keuze voor benzineauto’s, geen sturing via belastingen of subsidies
BVNL vindt dat automobilisten zelf moeten kunnen kiezen welk type auto ze rijden, of dat nu een benzine-, diesel-, elektrische of hybride auto is. De overheid moet deze keuze niet beïnvloeden met belastingen of subsidies, zodat de markt en de consument leidend zijn.
“Automobilisten kiezen hun eigen auto, of dat nu een benzine, schone diesel, elektrische of hybride is. De overheid zal deze keuze niet door middel van belastingen of subsidies beïnvloeden.”
De ChristenUnie noemt "benzine" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar zet zich duidelijk in voor het verminderen van fossiele brandstoffen in mobiliteit en het stimuleren van schoner vervoer. De partij wil het gebruik van zero-emissie auto’s stimuleren, een kilometerprijs invoeren die rekening houdt met milieukenmerken, en fiscale voordelen voor fossiele brandstoffen afschaffen. Hun visie is gericht op het belasten van vervuiling en het versneld verduurzamen van mobiliteit, waarbij de vervuiler betaalt.
Fiscale voordelen voor fossiele brandstoffen afschaffen
De ChristenUnie wil een einde maken aan fiscale voordelen die het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals benzine, stimuleren. Dit past in hun bredere visie dat de vervuiler moet betalen en dat milieuschadelijke subsidies moeten verdwijnen.
“Andere fiscale voordelen die leiden tot extra broeikasgasemissies, ook wel fossiele subsidies genoemd, schaffen we af.”
Kilometerprijs invoeren, gedifferentieerd naar milieukenmerken
Om het gebruik van vervuilende auto’s (waaronder benzineauto’s) te ontmoedigen, stelt de ChristenUnie een kilometerprijs voor die afhankelijk is van milieukenmerken, tijd en plaats. Dit maakt rijden op benzine relatief duurder en stimuleert schonere alternatieven.
“We introduceren voor de auto een kilometerprijs, gedifferentieerd naar milieukenmerken, tijd en plaats: op het platteland laag, op drukke momenten in de brede Randstad hoger.”
Stimuleren van zero-emissie auto’s
De partij wil het gebruik van elektrische en andere emissievrije auto’s stimuleren, waarmee het aandeel benzineauto’s verder moet afnemen.
“We stimuleren het gebruik van zero-emissie auto’s.”
D66 noemt "benzine" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar zet sterk in op het verduurzamen van mobiliteit en het ontmoedigen van fossiele brandstoffen, waaronder benzine. De partij wil autorijden eerlijker belasten via rekeningrijden, stimuleert elektrisch rijden en bouwt fiscale voordelen voor niet-elektrische auto's af. D66 kiest voor een snelle afbouw van fossiele subsidies en een verschuiving naar duurzame alternatieven.
Rekeningrijden invoeren en elektrisch rijden stimuleren
D66 wil het gebruik van benzineauto’s ontmoedigen door het bezit van auto’s minder te belasten en het daadwerkelijke gebruik (waarbij benzineverbruik centraal staat) zwaarder te belasten. Tegelijkertijd worden elektrische auto’s aantrekkelijker gemaakt, zodat de overstap van benzine naar elektrisch wordt versneld.
“We maken autorijden eerlijker door rekeningrijden in te voeren: niet langer het bezit maar het gebruik van de auto wordt belast. We houden rekening met regio’s waar weinig ov is, zodat mensen daar niet onevenredig worden belast.”
“We stimuleren betaalbare elektrische auto’s met subsidies en belastingvoordelen. We ... bouwen fiscale voordelen voor niet-elektrische en hybride bedrijfswagens af.”
Snelle afbouw van fossiele subsidies
D66 wil het gebruik van fossiele brandstoffen, waaronder benzine, financieel onaantrekkelijker maken door het versneld afbouwen van subsidies die het gebruik ervan ondersteunen. Dit moet de transitie naar duurzame alternatieven versnellen.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie.”
GroenLinks-PvdA wil het gebruik van benzine sterk terugdringen door elektrisch rijden vanaf 2030 de norm te maken en alleen nog elektrische voertuigen toe te staan. Ze zetten in op een versnelling van betalen naar gebruik voor automobilisten en stimuleren duurzame alternatieven, waarbij de overgang naar elektrisch rijden centraal staat in hun mobiliteitsbeleid.
Alleen nog elektrische voertuigen vanaf 2030
GroenLinks-PvdA wil dat in Nederland vanaf 2030 alleen nog elektrische voertuigen worden verkocht, inclusief brom- en snorfietsen. Dit betekent een duidelijke afbouw van benzinevoertuigen, met als doel de CO₂-uitstoot te verminderen en de mobiliteit te verduurzamen.
Versnelling betalen naar gebruik voor automobilisten
De partij wil automobilisten eerlijker laten betalen naar gebruik, wat het rijden op benzine minder aantrekkelijk maakt. In gebieden met weinig openbaar vervoer geldt een lager tarief, maar het principe blijft dat gebruik van de auto (en dus benzine) meer wordt belast.
“We versnellen de invoering van betalen naar gebruik voor automobilisten. In regio’s waar mensen afhankelijker zijn van de auto vanwege beperkt openbaar vervoer geldt een lager tarief.”
De SGP vindt dat elektrisch rijden niet mag worden benadeeld ten opzichte van rijden op benzine en diesel, en wil mobiliteit betaalbaar houden voor mensen die afhankelijk zijn van de auto. De partij pleit voor techniekneutraliteit, lagere accijnzen op fossielvrije synthetische brandstoffen, en stelt voor om voorlopig geen rekeningrijden in te voeren vanwege de hoge brandstofprijzen. Hun beleid richt zich op het stimuleren van emissieloos rijden, maar met oog voor betaalbaarheid en keuzevrijheid.
Elektrisch rijden niet benadelen ten opzichte van benzine
De SGP wil dat elektrisch rijden minimaal gelijk wordt behandeld aan rijden op benzine en diesel, om zo de overstap naar schonere mobiliteit te stimuleren zonder automobilisten te benadelen. Dit standpunt adresseert de concurrentie tussen verschillende aandrijftechnieken en wil een eerlijk speelveld creëren.
“Elektrisch rijden mag in ieder geval niet benadeeld worden ten opzichte van rijden op benzine en diesel.”
Geen rekeningrijden vanwege hoge brandstofprijzen
De SGP vindt dat, gezien de huidige hoge brandstofprijzen (waaronder benzine), het niet het moment is om extra lasten zoals rekeningrijden in te voeren. Dit standpunt is bedoeld om mobiliteit betaalbaar te houden voor mensen die afhankelijk zijn van de auto, zeker in een tijd van hoge kosten aan de pomp.
“Gelet op de hoge brandstofprijzen wordt vooralsnog geen vorm van rekeningrijden ingevoerd.”
Lagere accijnzen op fossielvrije synthetische brandstoffen
Om alternatieven voor benzine te stimuleren, wil de SGP een lager accijnstarief en vrijstelling van CO2-beprijzing voor fossielvrije synthetische brandstoffen. Dit moet de transitie naar schonere brandstoffen versnellen zonder direct de automobilist te belasten.
“Fossielvrije synthetische brandstoffen krijgen een verlaagd accijnstarief en worden vrijgesteld van CO2-beprijzing.”
De SP wil autorijden schoner maken zonder het duurder te maken voor mensen die afhankelijk zijn van hun auto, en is tegen extra belastingen zoals rekeningrijden. Ze ondersteunen de overstap naar emissievrije auto's, maar willen dat autorijden betaalbaar blijft zolang er geen goede alternatieven zijn, en pleiten voor tolvrije wegen.
Autorijden schoner maken, niet duurder
De SP vindt dat autorijden milieuvriendelijker moet worden, maar niet ten koste van de betaalbaarheid voor mensen die geen alternatief hebben. Ze zijn tegen extra belastingen op automobiliteit en willen dat de overstap naar schonere auto's haalbaar is voor iedereen.
“Autorijden moet schoner, niet duurder. We steunen de verplichting dat alle nieuwe auto’s uiterlijk in 2035 emissievrij zijn en onderzoeken tot die tijd hoe dit het beste kan worden bereikt. Autorijden blijft betaalbaar waar alternatieven ontbreken.”
“Waar alternatieven ontbreken blijft rijden betaalbaar. We zijn tegen rekeningrijden. Mensen die afhankelijk zijn van hun auto mogen niet extra belast worden voor hun dagelijkse reizen.”
“Alle wegen in Nederland worden tolvrij, zodat iedereen vrij kan reizen zonder extra kosten.”
De VVD wil autorijden betaalbaar houden door de brandstofaccijns te verlagen en verdere accijnsverhogingen te voorkomen. Hun beleid richt zich op het verlagen van vaste lasten voor automobilisten, met speciale aandacht voor de betaalbaarheid van benzine en het tegengaan van prijsverschillen met het buitenland.
Verlaging en beperking van brandstofaccijns
De VVD vindt dat autorijden voor iedereen betaalbaar moet blijven en wil daarom de brandstofaccijns verlagen en verdere verhogingen tegengaan. Dit beleid is bedoeld om de vaste lasten van burgers te verlagen en te voorkomen dat Nederlanders massaal over de grens tanken vanwege hoge prijzen in eigen land.
50PLUS wil de kosten voor automobilisten beperken door de accijnzen op brandstof, waaronder benzine, te bevriezen en niet te verhogen naar het niveau van vóór 2022. De partij ziet mobiliteit als een basisbehoefte, vooral voor ouderen, en verzet zich tegen het gebruik van automobilisten als "melkkoe" door de overheid. Hun belangrijkste concrete voorstel is het bevriezen van de accijnstarieven op brandstof.
Accijnzen op brandstof bevriezen
50PLUS wil dat de huidige accijnstarieven op brandstof, waaronder benzine, niet verder stijgen en niet terugkeren naar het hogere niveau van vóór 2022. Dit standpunt is bedoeld om de betaalbaarheid van mobiliteit te waarborgen, vooral voor ouderen en gezinnen die afhankelijk zijn van de auto, en om te voorkomen dat automobilisten onevenredig worden belast.
BIJ1 wil het gebruik van fossiele brandstoffen, waaronder benzine, sterk terugdringen door het autobezit te verminderen en te investeren in openbaar vervoer. Ze zijn tegen accijnsverhogingen op benzine zolang goed en gratis openbaar vervoer nog niet gerealiseerd is, om mensen die afhankelijk zijn van de auto niet te benadelen.
Autobezit verminderen, geen accijnsverhoging op benzine
BIJ1 erkent dat het vervangen van alle benzineauto’s door elektrische auto’s niet duurzaam is vanwege grondstoffenschaarste. Daarom willen ze het autobezit verminderen via investeringen in openbaar vervoer en zijn ze tegen accijnsverhogingen op benzine zolang mensen nog afhankelijk zijn van de auto. Dit voorkomt dat mensen met lagere inkomens de dupe worden van klimaatmaatregelen.
“Het vervangen van alle auto’s op brandstof door elektrische auto’s legt een te groot beslag op de wereldvoorraad van benodigde grondstoffen. Daarom verminderen we met ons Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) het autobezit, door te investeren in openbaar vervoer en het stimuleren van flex- en thuiswerken.”
“Totdat hoge kwaliteit en gratis openbaar vervoer de realiteit is, benadelen we de mensen die afhankelijk zijn van de auto niet. BIJ1 is tegen de kilometerheffing, tegen accijnsverhoging en tegen uitbreiding van betaald parkeren op grote schaal.”
De Partij voor de Dieren wil het gebruik van en de belasting op benzine gelijk trekken met andere fossiele brandstoffen, met als doel het ontmoedigen van fossiel gebruik en het stimuleren van verduurzaming. Ze pleiten concreet voor het invoeren van accijns op scheepsbrandstof, vergelijkbaar met de accijns op benzine, en willen belastingvoordelen voor fossiele brandstoffen afschaffen. De opbrengsten hiervan worden ingezet voor duurzame alternatieven in vervoer.
Accijns op scheepsbrandstof gelijk aan benzine
De PvdD wil een einde maken aan de belastingvoordelen voor fossiele brandstoffen in de scheepvaart door accijns op scheepsbrandstof in te voeren, net als op benzine. Hiermee willen ze het gebruik van fossiele brandstoffen ontmoedigen en de opbrengsten inzetten voor verduurzaming van de vaart.
“Voor de scheepvaart komt er een einde aan de belastingvoordelen op fossiele brandstof, er komt net als op benzine accijns op scheepsbrandstof. We maken ons ook hard om dit ook internationaal in te voeren. De opbrengsten worden gebruikt voor de verduurzaming van de vaart.”
Verbod op het wegmengen van chemisch afval in autobrandstof
De partij wil het mengen van chemisch afval in autobrandstof verbieden om milieuvervuiling tegen te gaan. Dit betreft specifiek het gebruik van schadelijke stoffen in brandstoffen zoals benzine.
“Er komt een verbod op de schadelijke ‘wegmengpraktijken’. Bedrijven wordt het niet langer toegestaan om chemisch afval weg te mengen in stookolie voor de scheepvaart of autobrandstof.”
DENK wil autorijden betaalbaar houden door de accijns op benzine en diesel te verlagen. Ze zijn tegen extra belastingen op automobiliteit en kiezen expliciet voor het niet invoeren van rekeningrijden, waarmee ze zich profileren als voorstander van lagere kosten voor automobilisten.
Accijns op benzine en diesel omlaag
DENK vindt dat de hoge kosten van autorijden een probleem vormen voor de betaalbaarheid van mobiliteit. Door de accijns op benzine en diesel te verlagen, willen ze autorijden toegankelijk houden voor iedereen, vooral voor mensen met een lager inkomen. Dit standpunt is concreet en direct gericht op de prijs van benzine.
“Autorijden maken wij betaalbaar. De accijns op benzine en diesel moeten omlaag. Wij gaan geen rekeningrijden invoeren.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma