Verkiezingsprogramma's 2025 overbelangrijkste focuspunten
De PVV richt zich in haar verkiezingsprogramma op het herstellen van nationale soevereiniteit, het beperken van immigratie en asiel, het verbeteren van koopkracht, het versnellen van woningbouw voor Nederlanders, het betaalbaar maken van zorg en energie, en het terugdraaien van klimaatmaatregelen. De partij kiest voor harde maatregelen tegen asiel en immigratie, wil lastenverlichting voor burgers, meer woningen zonder extra duurzaamheidseisen, en minder macht voor de EU en natuurorganisaties. De kern van hun visie is: Nederland op 1, minder bemoeienis van Brussel, en prioriteit voor de eigen bevolking.
Totale asielstop en beperking immigratie
De PVV ziet immigratie en asiel als de grootste problemen voor Nederland en wil deze volledig stoppen. Dit wordt als absolute prioriteit gepresenteerd, met harde maatregelen tegen statushouders, illegaliteit en dubbele nationaliteit.
“1 Totale asielstop”
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne.”
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“Illegaliteit en hulp aan illegalen strafbaar conform aangenomen PVV-amendement”
Nationale soevereiniteit en minder macht voor de EU
De PVV wil nationale zeggenschap terughalen van de EU, minder geld naar Brussel sturen en vetorechten actief inzetten. De partij verzet zich tegen een Europese superstaat en wil Nederland baas maken over eigen grenzen, regels en geld.
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels.”
“Wij willen sterke bilaterale en economische banden met andere landen; samenwerken is prima. Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
“We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel. En ze willen bij elke begroting meer en meer. Het is genoeg!”
Versnellen woningbouw voor Nederlanders, geen voorrang statushouders
De PVV wil een nationaal crisisplan voor woningbouw, met meer sociale huur, middenhuur en betaalbare koopwoningen, zonder extra duurzaamheidseisen. Statushouders krijgen geen voorrang meer en bezwaarprocedures worden tijdelijk beperkt.
“De PVV wil een nationaal crisisplan voor voldoende woningen. Daar trekken we fors extra geld voor uit. We bouwen sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen, alleenstaanden en ouderen – mét voldoende ruimte voor de auto.”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
“Daarom beperken we tijdelijk de mogelijkheden voor bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen waar het omgevingsplan al onherroepelijk vastligt.”
Betaalbare zorg: eigen risico afschaffen, tandarts in basispakket
De PVV wil de zorg betaalbaar maken door het eigen risico volledig af te schaffen en de tandarts in het basispakket op te nemen. Regionale ziekenhuizen moeten behouden blijven en bureaucratie in de zorg wordt teruggedrongen.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen.”
“De tandarts komt weer in het basispakket, omdat een gezond gebit geen luxe is.”
“Regionale ziekenhuizen behouden met spoedeisende hulp, intensive care en geboortezorg – indien nodig met financiële steun”
“Bureaucratie en managementlagen schrappen”
Lastenverlichting: lagere btw op boodschappen en energie
De PVV wil de koopkracht van Nederlanders verbeteren door de btw op boodschappen en energie te verlagen en maximumprijzen op basisproducten in te stellen.
Stoppen met klimaatmaatregelen en focus op betaalbare energie
De PVV verwerpt het huidige klimaatbeleid, wil geen nieuwe windturbines of zonneparken, en zet in op betaalbare energie via kolen, gas en kerncentrales.
“Geen miljardenverspilling aan klimaatbeleid, maar een betaalbare energierekening.”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden”
“Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
Harde aanpak criminaliteit en prioriteit voor veiligheid
De PVV wil criminaliteit, vooral door allochtonen, hard aanpakken en meer veiligheid in buurten en steden garanderen.
Minder regels voor boeren, tuinders en vissers
De PVV wil minder Natura 2000-gebieden, geen gedwongen uitkoop van boeren, en meer ruimte voor de Nederlandse voedselproductie.
Bescherming Nederlandse cultuur en identiteit
De PVV wil Nederlandse tradities, feesten en geschiedenis beschermen en verzet zich tegen woke- en diversiteitsbeleid.
BVNL richt zich op het verkleinen van de overheid, het versterken van individuele vrijheid en ondernemersvrijheid, het stoppen van immigratie, het liberaliseren van de woningmarkt, en het realiseren van betaalbare energie en zorg. De partij wil scherpe bezuinigingen op overheidsuitgaven, minder bureaucratie, een asielstop, deregulering van markten, en het behoud van soevereiniteit op nationaal niveau. Kernwaarden zijn klassiek-liberalisme, economische vrijheid, culturele conservativiteit en het centraal stellen van het individu.
Overheid fors verkleinen en uitgaven verminderen
BVNL ziet de overheid als te groot, te bureaucratisch en te duur. De partij wil de rijksoverheidsuitgaven met minstens 35% verminderen door het schrappen van subsidies, adviesorganen, klimaatbeleid en niet-kerntaken. Dit moet leiden tot meer individuele vrijheid en minder staatsbemoeienis.
“BVNL stelt zich ten doel om binnen twee regeerperiodes de rijksoverheidsuitgaven met ten minste 35% te verminderen, primair door het schrappen van subsidies, adviesorganen, overheidsreclame, klimaatbeleid, internationale hulp en niet-kerntaken.”
“Belang Van Nederland staat voor een kleine overheid, een vrije markt met zo min mogelijk staatsinterventie en het behoud van het goede uit de rijke Nederlandse traditie.”
Minder regels en bureaucratie, meer ondernemersvrijheid
BVNL wil het vestigingsklimaat verbeteren door lagere belastingen (vlaktaks), minder regels en bureaucratie, en versoepeling van het arbeidsrecht. Ondernemers moeten in vrijheid kunnen ondernemen en werken moet weer lonen.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“BVNL wil inzetten op deregulering. De overheid grossiert in zinloze regels en wetten en dat moet fors verminderen. Met name de woningmarkt, de arbeidsmarkt, de pensioensector en de zorg moeten worden gedereguleerd.”
Asielstop en immigratiebeperking
De partij wil een volledige asielstop, omdat het absorptievermogen van Nederland volgens BVNL is bereikt. Door immigratie te stoppen, denkt BVNL problemen op de woningmarkt, in de zorg en het onderwijs te kunnen oplossen.
“BVNL wil een asielstop. Het absorptievermogen is bereikt en Nederland kan de eindeloze toestroom van asielzoekers niet meer aan. De huidige bevolking krimpt en veel van de problemen in de zorg, het onderwijs en op de woningmarkt kunnen worden opgelost door de grenzen te sluiten.”
Woningmarkt liberaliseren en woningtekort oplossen
BVNL koppelt het woningtekort direct aan immigratie en pleit voor liberalisering en deregulering van de woningmarkt om meer woningen te kunnen bouwen.
“BVNL wil het woningtekort oplossen. Dit kan door de immigratie te stoppen en de woningmarkt te liberaliseren en te dereguleren, zodat er meer woningen kunnen worden bijgebouwd.”
Energiesoevereiniteit en betaalbare energie
De partij streeft naar onafhankelijkheid op energiegebied door kerncentrales te bouwen en gaswinning in Nederland te stimuleren. Klimaatbeleid en internationale verplichtingen worden afgewezen als ze de betaalbaarheid en leveringszekerheid van energie in gevaar brengen.
“Nederland moet streven naar energiesoevereiniteit waardoor we als land minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de energierekening omlaaggaat. Daarvoor moeten we vrij worden gelaten om kerncentrales te bouwen en doorgaan met het veilig produceren van aardgas uit beschikbare Nederlandse gasvelden.”
“Zo snel mogelijk energiesoeverein worden en betaalbare energie produceren voor de inwoners van Nederland. Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
Zorg: minder bureaucratie, meer keuzevrijheid en aanpak fraude
BVNL wil de zorg betaalbaar en kwalitatief houden door bureaucratie te verminderen, zorgverleners beter te betalen, en fraude hard aan te pakken. Zorg in natura wordt afgeschaft ten gunste van persoonsgebonden budgetten.
“Goede zorg is belangrijk. Kwaliteit, duurzaamheid en betaalbaarheid moeten scherp in de gaten worden gehouden. De druk op ons zorgstelsel is te groot mede omdat immigranten een grotere zorgbehoefte hebben. We moeten kritischer kijken naar welke zorg verleend en vergoed wordt.”
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
“De massale fraude in de zorg wordt hard aangepakt.”
Nationale soevereiniteit en afwijzing internationale bemoeienis
BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt op zoveel mogelijk beleidsterreinen, met name op het gebied van landbouw, visserij, energie en gezondheidszorg. Internationale verdragen en organisaties als de EU, WHO en Green Deal worden kritisch benaderd of afgewezen.
“Voor zover nodig zullen we de EU melden dat we voortaan weer onze eigen koers varen op het gebied van landbouw en visserij. Desnoods zetten we ons vetorecht in.”
“Geen internationaal gezondheidsbeleid met mandaat voor ondemocratische organisaties zoals de WHO en verplichtingen voor lidstaten en nationale overheden.”
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder het Fit for 55 pakket.”
Bescherming individuele vrijheid en privacy
BVNL verzet zich tegen digitale surveillance, centrale digitale valuta en monitoring van financiële transacties. Het behoud van cash geld en privacy wordt als essentieel gezien.
“Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
Onderwijs: terug naar basisvaardigheden en minder nivellering
De partij wil het onderwijs richten op basisvaardigheden, minder ideologisch curriculum, kleinere klassen, en minder buitenlandse studenten. Nivellering en verlaging van het onderwijsniveau worden afgewezen.
“Het curriculum van het basisonderwijs richt zich grotendeels op belangrijke basisvaardigheden zoals rekenen, schrijven en lezen en de kwaliteit hiervan wordt verbeterd.”
“We doen niet aan onderwijsnivellering door het niveau steeds verder naar beneden bij te stellen. Middelmatigheid mag niet de norm zijn.”
“Minder buitenlandse studenten, waardoor Nederlandse studenten meer kans krijgen op een opleidingsplek of een studentenkamer.”
DENK richt zich op het verkleinen van maatschappelijke ongelijkheid door te investeren in onderwijs, zorg, betaalbare woningen, en duurzaamheid, met bijzondere aandacht voor gelijke kansen, diversiteit en inclusiviteit. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals gratis onderwijsmateriaal, meer wijkagenten, cultuursensitieve zorg, betaalbare energie en openbaar vervoer, en het bestrijden van discriminatie. Hun visie draait om een sterke verzorgingsstaat, sociale rechtvaardigheid en het beschermen van kwetsbare groepen.
Investeren in kansengelijkheid en diversiteit in het onderwijs
DENK ziet onderwijs als de sleutel tot gelijke kansen en sociale mobiliteit. Ze willen investeren in scholen, leraren en het curriculum om discriminatie tegen te gaan en diversiteit te bevorderen, met speciale aandacht voor kwetsbare wijken en het tegengaan van vroege selectie.
“Gratis onderwijsmateriaal voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs.”
“Investeren in het onderwijsachterstandenbeleid met prioriteit voor scholen in kwetsbare wijken.”
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
Betaalbare en inclusieve zorg voor iedereen
DENK wil de zorg toegankelijker, inclusiever en betaalbaarder maken, met extra aandacht voor ouderen, mantelzorgers en cultuursensitieve zorg. Ze pleiten voor hogere beloningen voor zorgpersoneel, minder administratieve lasten en meer budget voor ouderenzorg en jeugdzorg.
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
“Wij maken ons grote zorgen over de kwaliteit van de ouderenzorg. Wij willen daarom dat er meer budget beschikbaar komt om onze ouderen liefdevolle zorg te geven.”
“Wij investeren in het zorgpersoneel. Dat betekent dat er hogere beloningen komen en we fiks gaan inzetten op het terugdringen van de administratieve lasten.”
Bestrijden van discriminatie en bevorderen van inclusiviteit
Het tegengaan van discriminatie en racisme is een kernpunt. DENK stelt harde maatregelen voor zoals een racismeregister, diversiteitsquota en gespecialiseerde rechters, en wil discriminatie in onderwijs, op de arbeidsmarkt en bij de politie actief bestrijden.
“Personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor racistische of discriminerende daden komen in een register en mogen vijf jaar lang niet in overheidsdienst treden.”
“Door middel van quota breken wij het glazen plafond af binnen de overheid en het bedrijfsleven.”
“Wij willen een einde aan etnisch profileren. ‘Ras’ of herkomst mag nooit onderdeel zijn van risicoprofielen bij politie.”
Betaalbare woningen en leefbare wijken
DENK wil de woningcrisis aanpakken door betaalbare huur- en koopwoningen te realiseren, rentevrije hypotheken mogelijk te maken en te investeren in leefbare wijken, met speciale aandacht voor het tegengaan van uitbuiting van arbeidsmigranten.
“Om ervoor te zorgen dat een koopwoning voor iedereen beschikbaar is, gaat de overheid er zorg voor dragen dat er ook rentevrije hypotheken beschikbaar komen.”
“Meer geld te reserveren voor het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Meer wijken in Nederland krijgen een aanpak onder regie van het Rijk.”
Investeren in duurzaamheid en betaalbare energie
DENK zet in op een ambitieuze energietransitie, waarbij grote vervuilers meer gaan betalen, huishoudens profiteren van lagere energiekosten, en er massaal wordt geïnvesteerd in duurzame energie. Tegelijkertijd willen ze dat klimaatbeleid sociaal rechtvaardig blijft.
“Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen.”
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren.”
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee.”
Toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer en mobiliteit
DENK wil mobiliteit voor iedereen toegankelijk en betaalbaar maken door te investeren in openbaar vervoer, accijnzen op brandstof te verlagen, geen rekeningrijden in te voeren, en gratis OV aan te bieden voor lage inkomens, ouderen en jongeren.
Versterken van veiligheid en bestrijden van criminaliteit
DENK wil investeren in meer wijkagenten, diversiteit bij de politie, strengere straffen voor kindermisbruik en geweld tegen vrouwen, en meer preventie en digitale veiligheid.
“Wij willen investeren in meer wijkagenten. In elke wijk komt een vaste wijkagent: herkenbaar, aanspreekbaar en dichtbij.”
“Wij willen zero tolerance van geweld tegen vrouwen en femicide. Er komt een Nationaal Coördinator tegen Geweld tegen Vrouwen die een nationaal plan gaat opstellen.”
Versterken van bestaanszekerheid en armoedebestrijding
DENK wil bestaanszekerheid vergroten door uitkeringen te verhogen, armoede structureel aan te pakken, schuldenproblematiek te verminderen en gezinnen te ondersteunen met hogere kinderbijslag.
GroenLinks-PvdA richt zich in haar verkiezingsprogramma op het versterken van publieke voorzieningen, het bevorderen van kansengelijkheid, een eerlijke economie en stevige klimaatmaatregelen. De partij kiest voor forse investeringen in onderwijs, zorg, infrastructuur en innovatie, met nadruk op duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en het publieke belang boven winst. Kernvoorstellen zijn onder meer het terugdringen van ongelijkheid, investeren in een groene economie en het waarborgen van gelijke kansen voor alle kinderen.
Investeren in publieke voorzieningen en kansengelijkheid
GroenLinks-PvdA wil de basis op orde brengen door te investeren in essentiële publieke sectoren zoals onderwijs, zorg en openbaar vervoer, en door kansengelijkheid te bevorderen vanaf jonge leeftijd. Het publieke belang moet altijd boven winst gaan, en extra ondersteuning wordt geboden waar de achterstanden het grootst zijn.
“Nederland moet zijn zaakjes op orde hebben. Dat betekent een leraar voor de klas, een plek bij de huisarts en een bus of trein die rijdt. Dat is niets te veel gevraagd. Toch is het nu niet goed geregeld. Daarom kiezen we ervoor om de basis op orde te brengen.”
“We investeren in het hart van onze samenleving, de plekken waar mensen samen komen, zoals de sportvereniging, de school, het buurthuis, de bibliotheek en het zwembad.”
“In de zorg, het onderwijs, de kinderopvang en het openbaar vervoer moet het algemeen belang voorop staan, niet de winst voor investeerders.”
“We verkleinen gezondheidsverschillen door te investeren in schone lucht, gezonde voeding op school, goede huisvesting en toegankelijke zorg in elke wijk. Ook investeren we in gratis kinderopvang en extra ondersteuning op scholen met veel achterstanden.”
“Niet alle kinderen hebben gelijke kansen. Onderwijs zou de grote gelijkmaker moeten zijn. Dat stimuleren we door ongelijk te investeren voor gelijke kansen en leraren te helpen die lesgeven in de meest kwetsbare wijken.”
Eerlijke economie en herverdeling van vermogen
De partij streeft naar een eerlijke economie waarin kennis, macht en vermogen beter worden verdeeld. Investeringen in innovatie, infrastructuur en onderzoek moeten samengaan met hogere lonen en een rechtvaardig belastingstelsel, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.
“Eerlijke spreiding van kennis, macht en vermogen. Dat moet altijd het uitgangspunt zijn.”
“We sluiten een Groot Loonakkoord met vakbonden en werkgevers met daarin hogere lonen en meer investeringen in infrastructuur, onderzoek en technologie.”
“We strijden voor een eerlijk belastingstelsel. Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.”
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid.”
Forse klimaatmaatregelen en groene industriepolitiek
Klimaat en duurzaamheid zijn centrale pijlers. GroenLinks-PvdA stelt ambitieuze doelen voor CO₂-reductie, klimaatneutrale energie en industrie, en kiest voor een groene industriepolitiek waarbij bedrijven worden geselecteerd op hun bijdrage aan duurzaamheid.
“We streven naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie.”
“We nemen het recht op een gezonde leef- en werkomgeving op in nationale wetgeving. We verbieden het lozen van gif en er komen strengere normen voor luchtvervuiling, microplastics en pesticiden.”
“Wij kiezen voor bedrijven die...”
Investeren in innovatie, onderzoek en digitalisering
De partij wil Nederland productiever maken door te investeren in innovatie, wetenschap en digitalisering, met extra aandacht voor strategische autonomie en Europese samenwerking.
“We werken toe naar de Lissabon-doelstelling om drie procent van ons nationaal inkomen aan onderzoek en innovatie te besteden.”
“Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
Sterke focus op gelijke kansen in het onderwijs
GroenLinks-PvdA wil het onderwijsstelsel hervormen om gelijke kansen te waarborgen, onder meer door brede brugklassen, één landelijke doorstroomtoets en extra ondersteuning voor kwetsbare leerlingen.
“We werken toe naar een systeem waar kinderen op hun vijftiende een definitief schooladvies krijgen. We ondersteunen scholen met een brede brugklasbonus, en helpen leraren om les te geven aan leerlingen met verschillende achtergronden.”
“We kiezen voor één landelijke doorstroomtoets, zodat alle kinderen op dezelfde manier worden getoetst.”
“We investeren ongelijk voor gelijke kansen & helpen leraren die lesgeven in de meest kwetsbare wijken.”
JA21 richt zich op het herstellen van nationale zeggenschap, het beperken van migratie, het waarborgen van betaalbare en betrouwbare energie (met een sterke focus op kernenergie), het verminderen van regeldruk voor ondernemers, en het stimuleren van innovatie en digitalisering. Hun belangrijkste voorstellen zijn het loslaten van de aardgasvrij-doelstelling, forse investeringen in kernenergie, het beperken van immigratie, en het drastisch vereenvoudigen van regels voor bedrijven. De kern van hun visie is een pragmatische, soevereine koers waarbij economische groei, nationale controle en praktische oplossingen voor energie, migratie en ondernemerschap centraal staan.
Herstel van nationale zeggenschap en minder EU-invloed
JA21 wil de invloed van Nederland op eigen beleid vergroten en de macht van de EU beperken. Dit is een kernpunt dat door het hele programma loopt en raakt aan democratie, economie en migratie.
“Herstel van zeggenschap, democratische controle en vrijheid. JA21 wil invloed teruggeven aan de Nederlandse burger. Dat betekent dat burgers meer zeggenschap krijgen over grensbeleid, de totstandkoming van nieuwe wetten, en de manier waarop met (belasting)geld wordt omgegaan.”
“Meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
Strenge beperking van migratie en streng integratiebeleid
JA21 beschouwt migratie als een van de grootste uitdagingen en wil deze fors beperken, met nadruk op nationale selectie en integratie.
“Grenzen stellen aan migratie en behoud van onze ... samenleving.”
“Een beleid ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigranten en gezinshereniging.”
“Grensbewaking intensiveren: uitbreiding capaciteit Marechaussee om permanente grenscontroles aan de binnengrenzen ... mogelijk te maken zolang de asielcrisis voortduurt.”
Betaalbare, betrouwbare energie met focus op kernenergie
JA21 verwerpt het huidige klimaatbeleid en zet vol in op kernenergie, behoud van fossiele infrastructuur en betaalbaarheid voor burgers en bedrijven.
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
“Aardgas blijven gebruiken en de doelstelling aardgasvrij in 2050 loslaten.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Duurzaamheid alleen ondersteunen als het rendeert.”
Minder regeldruk en lastenverlaging voor ondernemers
JA21 wil het ondernemersklimaat verbeteren door lasten te verlagen, regeldruk te verminderen en innovatie te stimuleren.
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
Stimuleren van digitalisering en technologische innovatie
JA21 ziet digitalisering en innovatie als essentieel voor de toekomst van de economie en wil ondernemers ruimte geven om hierin te investeren.
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
De VVD richt zich in haar verkiezingsprogramma op radicale economische groei, het versterken van de energieonafhankelijkheid, het verminderen van regeldruk, en het centraal stellen van werkenden. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van de bouw van kerncentrales, het schrappen van overbodige regels, het investeren in infrastructuur, en het beperken van migratie. De kern van hun visie is dat Nederland sterker, veiliger en welvarender wordt door een kleinere, effectievere overheid en een focus op economische concurrentiekracht.
Versnellen van economische groei en innovatie
De VVD wil van Nederland de sterkste economie van Europa maken door te investeren in infrastructuur, innovatie en het verminderen van regeldruk. Economische groei wordt gezien als de basis voor welvaart en het oplossen van maatschappelijke problemen.
“Alle seinen op groen voor groei: we willen de energiekosten verlagen en we gaan het elektriciteitsnet versneld uitbreiden. We zorgen voor een substantiële vermindering van de stikstofuitstoot, zodat er weer ruimte komt voor vergunningverlening. En we investeren in onze infrastructuur door nieuwe wegen aan te leggen en bestaande wegen goed te onderhouden.”
“We hanteren een meetbare doelstelling om het aantal onnodige regels te verminderen. We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig.”
“We jagen innovatie verder aan: We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden.”
Energieonafhankelijkheid en versnelling kernenergie
Energiebeleid wordt door de VVD als veiligheidsbeleid gezien. De partij wil snel onafhankelijk worden van energie uit onvrije landen en zet zwaar in op kernenergie als stabiele energiebron.
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken.”
“We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We worden onafhankelijk van energie uit onvrije landen: We bouwen onze energie-”
Minder overheid, meer effectiviteit en minder regels
De VVD wil een kleinere, effectievere overheid die zich richt op kerntaken en onnodige regels schrapt. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en meer ruimte voor burgers en ondernemers.
“Een sterker Nederland door een kleine overheid”
“Het mes in regels, procedures en logheid”
“We stoppen automatische uitdijing van de overheid met een opschoonwet. We schrappen alle regels die geen evident doel meer dienen, schrappen koppen op Europese regels en schrappen regels die”
Werken moet lonen en werkenden staan centraal
De VVD stelt werkenden centraal en wil dat werken altijd loont. Dit betekent lagere lasten voor werkenden, meer kansen op de woningmarkt en het stimuleren van werk als norm voor integratie.
“Iedereen die werkt moet rondkomen en vooruitkomen”
“Een eerlijk land zet werkenden altijd op één”
“Integreren doe je het beste op de werkvloer. Werk is het allerbelangrijkste instrument om integratie voor elkaar te krijgen en te voorkomen dat mensen afglijden in de criminaliteit of het fundamentalisme.”
Strenger migratie- en asielbeleid
De VVD wil een strenger, effectiever asielstelsel en migratiebeleid dat Nederland veiliger en vrijer maakt. Alleen echte vluchtelingen krijgen opvang, en migratie wordt gekoppeld aan het Nederlands belang.
Investeren in infrastructuur en bereikbaarheid
De VVD ziet investeren in infrastructuur als essentieel voor economische groei, bereikbaarheid en veiligheid. Dit omvat nieuwe wegen, onderhoud, en het aanpakken van knelpunten.
“We investeren met de investeringsagenda voor nationale groei in onze infrastructuur en daarmee de bereikbaarheid van woonwijken, zodat we nieuwe auto-, spoor- en waterwegen kunnen aanleggen en bestaande verbindingen goed kunnen onderhouden.”
“Daarnaast stellen we ons ten doel om de grootste knelpunten uit de file top-10 aan te pakken.”
Vergunningverlening en stikstof: focus op haalbaarheid en economie
De VVD wil de vergunningverlening vlot trekken door minder eenzijdige stikstofnormen en meer focus op de feitelijke staat van de natuur en economische haalbaarheid.
“Er moeten weer vergunningen komen voor agrariërs om aan de slag te gaan met stikstofreducerende innovaties. En uiteindelijk moeten we af van de eenzijdige focus op stikstof door niet stikstofnormen maar de feitelijke staat van de natuur, vastgesteld op basis van onafhankelijke en langdurige monitoring, leidend te maken bij vergunningverlening, zodat economie én natuur in Nederland weer kunnen bloeien.”
FVD richt zich in haar verkiezingsprogramma op het radicaal beperken van immigratie, het beëindigen van klimaat- en stikstofbeleid, het terugdringen van de invloed van de overheid en het versterken van nationale soevereiniteit. De partij pleit voor bindende referenda, forse belastingverlagingen, heropening van het Groninger gasveld, volledige stop op asielopvang, en het schrappen van internationale verdragen die nationale wetgeving overrulen. Hun kernvisie is een Nederland dat vrij, trots en dynamisch is, met meer ruimte voor individuele vrijheid, ondernemerschap en nationale identiteit.
Immigratie volledig stoppen en remigratie stimuleren
FVD ziet massa-immigratie als een bedreiging voor de Nederlandse identiteit en veiligheid. De partij wil asielopvang in Nederland volledig stoppen, illegaal verblijf strafbaar stellen, een naturalisatiestop invoeren en remigratie actief aanmoedigen. Alleen tijdelijke, economisch waardevolle migranten zouden via een GreenCard-systeem welkom zijn.
“We stoppen volledig met asielopvang in Nederland, investeren in opvang in de regio en stellen illegaal verblijf in Nederland strafbaar. Daarnaast voeren we een tienjarige stop op naturalisaties in, bieden steun voor remigratie naar landen van herkomst en introduceren een GreenCard-systeem voor economisch waardevolle migranten om tijdelijk in Nederland te verblijven.”
“Door verdragen zoals Schengen en het VN-vluchtelingenverdrag op te zeggen, beschermen we onze welvaart en veiligheid en herpakken we de controle over onze grenzen.”
Klimaat- en stikstofbeleid volledig afschaffen, fossiele energie heropenen
FVD verwerpt het huidige klimaat- en stikstofbeleid als kostbaar en ineffectief. Ze willen alle klimaatwetten en internationale akkoorden opzeggen, de energietransitie stoppen, kolencentrales heropenen, inzetten op kernenergie en gaswinning in Groningen hervatten. Stikstofmaatregelen worden afgeschaft om de agrarische sector te ontzien.
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’. We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
“We schrappen het stikstofbeleid volledig, heffen”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
Nationale soevereiniteit herstellen, EU-invloed beperken
FVD wil dat Nederlandse wetgeving altijd boven internationale verdragen staat en pleit voor het opzeggen van verdragen die nationale autonomie beperken. Ze willen multilaterale EU-handelsverdragen opzeggen en bindende referenda invoeren naar Zwitsers model.
Forse belastingverlaging en minder bureaucratie
FVD wil een radicale verlaging van belastingen, een belastingvrije voet van €30.000, afschaffing van erf- en schenkbelasting, en vereenvoudiging van het belastingstelsel. Minder regels en een kleinere overheid moeten ondernemerschap stimuleren.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden... Erf- en schenkbelasting schaffen we af.”
“We willen stoppen met de excessieve uitdijing van het overheidsapparaat, de wirwar van regeltjes, heffingen en toeslagen, loskomen van de Europese regelzucht en een samenleving creëren waarin zelfredzaamheid, vrijheid en dynamiek weer centraal staan.”
Investeren in mobiliteit, infrastructuur en innovatie
FVD wil de maximumsnelheid verhogen, accijnzen en verkeersboetes verlagen, milieuzones afschaffen, en investeren in infrastructuur zoals een nieuwe luchthaven en hyperloop-technologie. Mobiliteit en innovatie worden gezien als motoren voor economische groei en vrijheid.
“We verhogen de maximumsnelheid naar 130 km/u en hoger waar mogelijk, we verlagen de verkeersboetes, we schaffen trajectcontroles af en snijden drastisch in accijnzen op benzine en diesel, bijtelling en bpm.”
“We starten de aanleg van een nieuwe luchthaven in de Noordzee, investeren in onderzoek naar hyperloops en geven ruim baan aan de haven van Rotterdam.”
Democratische vernieuwing: bindende referenda en gekozen bestuurders
FVD wil de democratie versterken door bindende referenda en direct gekozen burgemeesters. Hiermee willen ze de invloed van burgers vergroten en het politieke ‘kartel’ doorbreken.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat burgers direct zélf kunnen beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere publieke functionarissen worden niet langer aangesteld, maar rechtstreeks gekozen door de bevolking.”
Vrijheid en veiligheid: privacy, cash geld en anti-surveillance
FVD koppelt veiligheid aan vrijheid en wil privacy beschermen door digitale surveillance, verplichte gezondheidsregistraties en een digitale euro (CBDC) te weren. Cash geld moet altijd beschikbaar blijven.
“We gaan nooit akkoord met verplichte gezondheidsregistraties of de herinvoering van QR-codes. We zijn tegen CBDC in elke vorm. Een anti-censuurwet moet de vrije meningsuiting op het internet garanderen. En cash blijft altijd een wettig betaalmiddel, zonder opname-limieten.”
Onderwijs: terug naar kennis, keuzevrijheid en kleinere klassen
FVD wil de nadruk in het onderwijs weer leggen op kennisoverdracht, kleinere klassen, hogere salarissen voor leraren, en behoud van keuzevrijheid en differentiatie. Ze zijn tegen nivellering en willen meer ruimte voor talent.
“Kinderen moeten de fundamenten van taal, rekenen en beschaafde omgang meekrijgen, maar de nadruk is de laatste decennia te veel verschoven naar sociale projecten en te weinig naar kennisoverdracht. Forum voor Democratie wil die balans herstellen.”
“Artikel 23 van de Grondwet moet behouden blijven, zodat bijzonder onderwijs de eigen identiteit kan bewaken en eigen aannamebeleid mag voeren.”
Zorg: minder bureaucratie, meer keuzevrijheid en regionale ziekenhuizen
FVD wil de macht van zorgverzekeraars en bureaucratie terugdringen, vrije artsenkeuze herstellen en regionale ziekenhuizen heropenen voor toegankelijke zorg.
BIJ1 richt zich op radicale gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid en klimaatrechtvaardigheid als kern van hun verkiezingsprogramma. De partij pleit voor ingrijpende maatregelen op het gebied van wonen, zorg, onderwijs, antiracisme en klimaat, met nadruk op publieke voorzieningen, inclusiviteit en het bestrijden van structurele ongelijkheid. Hun voorstellen zijn concreet en gericht op het direct verbeteren van bestaanszekerheid, het aanpakken van discriminatie en het realiseren van een duurzame samenleving.
Huren verlagen en sociale woningbouw fors uitbreiden
BIJ1 ziet betaalbaar wonen als basisrecht en wil de macht van marktpartijen en speculanten drastisch inperken. Ze stellen bindende maximumprijzen in, bouwen 1 miljoen sociale woningen en pakken leegstand streng aan om wonen toegankelijk te maken voor iedereen.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
Zorg volledig publiek, gratis en toegankelijk
De partij wil de zorg volledig in publieke handen brengen, marktwerking en winstoogmerk uitbannen en zorg toegankelijk maken voor iedereen, ongeacht inkomen of achtergrond.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd. Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af.”
Gratis en toegankelijk openbaar vervoer
BIJ1 beschouwt mobiliteit als een recht en wil gratis openbaar vervoer invoeren, met extra aandacht voor bereikbaarheid buiten de Randstad en voor mensen met een beperking.
“Gratis ov. Van je huis naar je werk, naar familie, naar vrienden, naar de dokter: het ov wordt gratis voor iedereen.”
“We investeren in betrouwbaar, goed bereikbaar en gratis openbaar vervoer (ov). Met extra aandacht voor verbeterde infrastructuur buiten de Randstad - de 4 grote steden.”
Radicale vereenvoudiging toeslagen en bestaanszekerheid
De partij wil het toeslagenstelsel radicaal vereenvoudigen om schandalen te voorkomen en bestaanszekerheid te vergroten, met prijsplafonds op essentiële goederen.
Antiracisme en dekolonisatie in alle sectoren
BIJ1 stelt antiracisme en dekolonisatie centraal in beleid, onderwijs, zorg en arbeidsmarkt, met bindende maatregelen tegen discriminatie en structurele ongelijkheid.
“Racisme pakken we in alle opzichten aan. In de overheid en in de hele samenleving. Alle ministeries, gemeenten en overheidsorganisaties doen grondig onderzoek naar racisme binnen hun organisaties en functioneren. En voeren actief antiracistisch beleid met ‘zero tolerance’.”
“We pakken racisme in het onderwijs aan. Antiracisme krijgt een belangrijke plek in lerarenopleidingen, met nadruk op het afleren van racistisch gedachtegoed en gedrag.”
“We pakken het grootschalige racisme op de arbeidsmarkt aan. Zo investeren we in de aanpak van arbeidsmarktdiscriminatie door de Inspectie SZW.”
Klimaatrechtvaardigheid en drastische reductie veestapel
Klimaatrechtvaardigheid is een speerpunt, met focus op biodiversiteit, halvering van de veestapel en het rechtvaardig ondersteunen van getroffen boeren.
“Er is een drastische reductie van de veestapel nodig: deze moet met grote snelheid minstens gehalveerd. Dit moet echter op een rechtvaardige manier gebeuren.”
“Biodiversiteit wordt prioriteit. Maaibeleid wordt aangepast om natuur de ruimte te geven en er wordt plaats gemaakt voor meer (kleine) ecosystemen in parken en natuurgebieden.”
Onderwijs: gratis, inclusief en gedeconoloniseerd
BIJ1 wil gratis kinderopvang, structurele aandacht voor dekolonisatie en antiracisme in het onderwijs, en investeert fors in gelijke uitkomsten voor alle leerlingen.
“Kinderopvang wordt helemaal gratis. Ook naschoolse activiteiten subsidiëren we flink. School wordt een ontmoetingsplek waar kinderen veilig de hele dag kunnen verblijven.”
“We zetten ons actief in voor het dekoloniseren van het onderwijs door structureel meer aandacht te besteden aan de koloniale geschiedenis.”
“Wij zetten niet in op gelijke kansen - wij eisen de kans op een gelijke uitkomst op voor iedereen.”
De SGP richt zich in haar verkiezingsprogramma op het versterken van christelijke waarden in de samenleving, het bevorderen van sterke gezinnen, het waarborgen van betrouwbaar bestuur en klassieke vrijheden, en het beschermen van het leven. Concrete beleidsvoorstellen zijn onder meer het beperken van migratie, investeren in defensie, het stimuleren van betaalbare woningbouw, het ondersteunen van boeren en vissers, en het verduurzamen van energie en vervoer. De partij legt nadruk op rentmeesterschap, gezinswaarden, vrijheid van onderwijs en een kritische houding ten opzichte van Europese integratie.
Beperking migratie en strenge integratie-eisen
De SGP wil duidelijke grenzen stellen aan migratie en stelt strenge eisen aan integratie, met nadruk op beheersing van de Nederlandse taal en kennis van nationale waarden. Dit standpunt komt voort uit zorgen over sociale samenhang en het behoud van de Nederlandse identiteit.
“Grenzen aan migratie, eisen voor integratie”
“Inburgering dient in ieder geval te leiden tot een basale beheersing van de Nederlandse taal, maar ook tot kennis van historische gebeurtenissen, nationale symbolen (zoals ons volkslied en koningshuis), ons cultureel erfgoed en de manier waarop wij in een rechtsstaat samenleven.”
Versterken van gezinnen en vrijheid van onderwijs
De SGP beschouwt sterke gezinnen als fundament van de samenleving en hecht groot belang aan de vrijheid van onderwijs. Dit is bedoeld om sociale stabiliteit te bevorderen en ruimte te bieden voor levensbeschouwelijke diversiteit.
Investeren in defensie en weerbaarheid
De partij vindt een sterke defensie essentieel voor de veiligheid en soevereiniteit van Nederland, met prioriteit voor investeringen in materieel en samenwerking binnen de NAVO.
Betaalbare woningbouw en betere bereikbaarheid
De SGP wil de woningnood aanpakken door procedures te versnellen, betaalbaarheid te verbeteren en te investeren in regionale infrastructuur. Dit moet de leefbaarheid en economische ontwikkeling in heel Nederland bevorderen.
“Betaalbaar bouwen, veilig vervoer”
“Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren.”
“Voor spreiding van economische ontwikkeling en bedrijvigheid en de leefbaarheid van het landelijk gebied zijn naast infra-investeringen in de Randstad ook investeringen in de regio nodig.”
Verduurzaming met verstand en steun voor boeren
De SGP kiest voor een verstandige verduurzaming van energie en landbouw, met oog voor innovatie, voedselzekerheid en het behoud van het Nederlandse landschap. Boeren en vissers krijgen steun, maar er wordt ook ingezet op het verminderen van voedselverspilling en een doelgerichte stikstofaanpak.
“Zorg voor de schepping, verduurzaming met verstand”
“Hart voor boeren en vissers, verbonden met natuur”
“De SGP stelt in het mest- en emissiebeleid een twee sporen aanpak voor: een boer kan kiezen voor eenvoudige regels en minder ruimte, of voor doelvoorschriften in combinatie met de Kringloopwijzer, een afrekenbare stoffenbalans, gerichte metingen en certificering, en meer ruimte.”
“We gooien elk jaar per persoon ongeveer honderd kilo eten en drinken weg. Die voedselverspilling moet omlaag, onder meer door bij lang houdbare producten geen ‘ten minste houdbaar tot’-termijn meer op de verpakking te zetten.”
Kritisch op Europese integratie, focus op Nederlandse soevereiniteit
De SGP is kritisch over verdere Europese integratie en wil dat Nederland zelf beslissingen blijft nemen over belangrijke beleidsterreinen, met name defensie en economie.
“Krachtig wereldwijd, kritisch Europees”
“De NAVO is onze belangrijkste veiligheidspartner. De EU vult slechts aan waar dit meerwaarde biedt en zij bevoegdheid heeft. ... De SGP wil echter geen Europees leger en vindt de nieuwe Europese Defensiecommissaris ongewenst. Niet Brussel, maar Den Haag blijft besluiten over het uitzenden van troepen.”
Volt richt zich op een toekomstbestendig Nederland door Europese samenwerking, duurzaamheid, gelijke kansen en innovatie centraal te stellen. Hun belangrijkste voorstellen zijn: versneld klimaatneutraal worden, centrale regie op ruimtelijke ordening en woningbouw, investeren in toekomstgericht onderwijs en een innovatieve, circulaire economie. Volt koppelt deze thema’s aan sociale rechtvaardigheid, internationale samenwerking en digitale autonomie.
Versneld klimaatneutraal en duurzame economie
Volt wil Nederland versneld klimaatneutraal maken, met een sterke focus op Europese samenwerking, circulaire economie en het verkleinen van de ecologische voetafdruk. Ze koppelen klimaatbeleid aan sociale rechtvaardigheid en innovatie.
“We kiezen voor een toekomstbestendig Nederland waarin wonen, werken, natuur, landbouw en mobiliteit duurzaam samengaan. Met centrale regie en duidelijke keuzes voor een schone toekomst richten we onze ruimte zo goed mogelijk in.”
“Het verantwoordelijke ministerie moet daarom volledig focussen op het versnellen van de duurzaamheidstransitie, inclusief circulariteit, en het verkleinen van de Nederlandse ecologische voetafdruk.”
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
Centrale regie op ruimtelijke ordening en woningbouw
Volt pleit voor landelijke regie op ruimtelijke ordening, met duidelijke keuzes voor woningbouw, natuurherstel en duurzame landbouw. Ze willen participatie van alle betrokkenen en Europese samenwerking waar relevant.
“We moeten centraal regie voeren op de ruimtelijke ordening en deze integraal bekijken. Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) moet de keuzes voor de toekomst maken, zodat provincies en gemeenten meer duidelijkheid krijgen.”
“Er komt een landschapskader dat boeren duidelijkheid biedt, door in kaart te brengen welk type landbouw in welke gebieden plaatsvindt: van zones voor duurzame, hoog-efficiënte landbouw tot gebieden die geschikter zijn voor meer extensieve, natuurinclusieve landbouw.”
“Volt wil dat Nederland aanjager wordt van Europese samenwerking op het gebied van ruimtelijke ordening.”
Investeren in toekomstgericht en toegankelijk onderwijs
Volt ziet onderwijs als basis voor gelijke kansen en innovatie. Ze willen investeren in toegankelijk onderwijs, modernisering van het curriculum (met aandacht voor digitale vaardigheden en AI), en internationale samenwerking.
“We investeren in kinderopvang, scholen en opleidingen die toegankelijk zijn voor iedereen. Onderwijs moet persoonlijke groei stimuleren, ongelijkheid verkleinen en de volgende generatie voorbereiden op een snel veranderende wereld.”
“We gaan kritisch naar het huidige curriculum kijken, waarbij we ons onderwijsstelsel toekomstbestendig maken.”
“Meer aandacht voor digitale vaardigheden en kunstmatige intelligentie (AI) helpt daarbij.”
“We versterken het Europese Universiteiten Initiatief waarbij universiteiten en hogescholen in heel de EU gezamenlijke opleidings- en studietrajecten vormgeven.”
Innovatieve, circulaire en digitale economie
Volt wil een innovatieve economie gebaseerd op duurzaamheid, digitalisering en Europese autonomie. Ze investeren in onderzoek, stimuleren circulaire industrie en willen minder afhankelijk zijn van niet-Europese technologie.
“We bouwen aan een nieuwe economie gebaseerd op duurzaamheid, rechtvaardigheid en samenwerking.”
“We zetten ons in voor een zo onafhankelijk mogelijke Europese chip- en IT-productieketen, inclusief waferproductie, packaging en het grondstoffenbeleid.”
“Volt streeft naar een innovatieve, digitale en rechtvaardige samenleving en zet daarom vol in op Europese digitale autonomie.”
Gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid
Volt koppelt hun beleid aan het verkleinen van ongelijkheid, bestrijden van discriminatie en het waarborgen van een goede basis voor iedereen, inclusief eerlijke beloning, toegankelijke zorg en wonen.
De Partij voor de Dieren (PvdD) richt zich in haar verkiezingsprogramma op een radicaal andere koers waarbij het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis, het bevorderen van brede welvaart boven economische groei, en het centraal stellen van welzijn van mens, dier en planeet leidend zijn. De partij pleit voor forse investeringen in natuurherstel, snelle klimaatneutraliteit, het terugdringen van marktwerking in publieke diensten, en het stimuleren van een inclusieve, gezonde samenleving. Concrete voorstellen zijn onder meer een wettelijk vastgelegd klimaatbudget, het stoppen van fossiele subsidies, en het vervangen van het BBP door de Monitor Brede Welvaart als beleidskompas.
Forse investeringen in klimaat- en natuurherstel
PvdD wil de klimaat- en natuurcrisis met prioriteit aanpakken door structureel veel meer te investeren en scherpe doelen te stellen, met het welzijn van mens, dier en planeet als uitgangspunt. De partij kiest voor een snelle reductie van broeikasgassen, natuurherstel, en het stoppen van fossiele subsidies en schijnoplossingen.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden.”
“Het Rijk neemt de verantwoordelijkheid voor de reductie van het aantal dieren in de veehouderij en voert dit beleid uit.”
“Er komt een ambitieus afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt.”
“We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
Brede welvaart en welzijn centraal, niet economische groei
De partij wil af van het eenzijdige streven naar economische groei en stelt welzijn van huidige en toekomstige generaties centraal. Dit betekent het vervangen van het BBP door een bredere welvaartsmonitor en het invoeren van een generatietoets.
“In plaats van het Bruto Binnenlands Product (BBP) maken we de Monitor Brede Welvaart leidend in beleid. De overheid stopt met rapporteren van economische groei.”
“We voeren een verplichte generatietoets in om te garanderen dat overheidsbeleid ook rechtvaardig is voor toekomstige generaties.”
Terugdraaien van marktwerking in publieke diensten
PvdD wil publieke voorzieningen zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer weer onder publieke regie brengen en marktwerking terugdraaien, zodat deze diensten toegankelijk en eerlijk blijven voor iedereen.
“We draaien de doorgeslagen marktwerking terug in publieke diensten zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer. Publieke voorzieningen zijn er voor iedereen en horen niet afhankelijk te zijn van winstprikkels.”
Rechtvaardige energietransitie met focus op energiebesparing
De partij kiest voor energiebesparing als uitgangspunt, huishoudens krijgen voorrang, en er wordt ingezet op een rechtvaardige verdeling van energie. Grootschalige vervuilende industrieën worden afgebouwd en schone energie wordt efficiënt ingezet.
Gezonde, inclusieve en groene samenleving
PvdD streeft naar een samenleving waarin gezondheid, inclusie en natuur centraal staan. Dit uit zich in beleid voor gezonde voeding, vergroening van leefomgeving, inclusieve zorg en onderwijs, en het tegengaan van discriminatie.
“We verminderen kansenongelijkheid door alle leerlingen toegang te geven tot gezonde voeding. Lespakketten breiden we uit met informatie over een groenere wereld en we stoppen de huidige onwenselijke beïnvloeding van kinderen door dieronvriendelijke, vervuilende en ontwrichtende sectoren.”
“Er komt meer aandacht voor diversiteit binnen zorgopleidingen, zorgbehandelingen en bij medicijnontwikkeling. Hierbij valt te denken aan gezondheidsgerelateerde verschillen tussen sociaaleconomische status, sekse, gender, cultuur en etniciteit.”
“Een goede mentale gezondheid begint op school. Er komt ruimte in het lesprogramma om de gevolgen van (social) media gebruik te bespreken. Er is aandacht voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden en empathische omgang.”
Bedrijven wettelijk verantwoordelijk voor welzijn mens, dier en planeet
Bedrijven moeten bijdragen aan brede welvaart en worden wettelijk verplicht om hun impact op mens, dier en planeet inzichtelijk te maken en te minimaliseren. De vrijblijvendheid wordt vervangen door bindende regels.
“Bedrijven moeten bijdragen aan het welzijn van mens, dier en planeet – niet er ten koste van gaan. We voeren een wettelijke zorgplicht en klimaatplicht voor bedrijven in, ook voor internationale bedrijven die in Nederland actief zijn.”
“Grote bedrijven geven verplicht inzicht in de herkomst van de materialen die zij gebruiken en de omstandigheden in de productieketen. Ze publiceren jaarlijks een winst- en verliesrekening voor mensen, dieren, natuur, milieu en klimaat.”
BBB richt zich op het versterken van de regio’s, het terugdringen van bureaucratie en het herstellen van basisvoorzieningen en vakmanschap. De partij wil minder Haagse uniformiteit, meer regionale slagkracht, en beleid dat praktisch, uitvoerbaar en gericht is op de belangen van Nederland. Concrete voorstellen zijn onder andere het investeren in regionale economische clusters, het verminderen van regeldruk, het waarderen van vakonderwijs, en het beperken van nationale koppen op Europees beleid.
Sterkere positie voor regio’s en regionale economie
BBB ziet het versterken van de regio’s als essentieel voor een eerlijker en leefbaarder Nederland. De partij wil af van beleid dat vooral op de Randstad is gericht en pleit voor maatwerk en investeringen in regionale kracht, zodat voorzieningen en economische kansen in alle delen van het land beschikbaar zijn.
“BBB wil een Nederland waarin alle regio’s ertoe doen. Waar voorzieningen niet verdwijnen, maar terugkeren. Waar jong en oud kunnen blijven wonen, werken en leven in hun eigen streek.”
“Het economisch beleid van de rijksoverheid richt zich nog te vaak op de Randstad en een paar grote kennisclusters. Daardoor blijven andere delen van Nederland met name grensregio’s en plattelandsgebieden achter, terwijl daar volop economische kansen liggen.”
“Groeikansen buiten de Randstad verzilveren. De rijksoverheid onderzoekt de mogelijkheden om gericht te investeren in kansrijke regionale economische clusters, zoals agrofood in Noordoost Nederland, hightech in Twente en zorginnovatie in Limburg.”
Minder regeldruk en bureaucratie
BBB wil de regeldruk voor burgers en bedrijven fors verminderen en pleit voor meer vertrouwen, minder regels en een menselijke maat in beleid. Dit moet leiden tot lagere kosten, meer productiviteit en een overheid die dienstbaar is aan de samenleving.
“BBB stelt een harde reductiedoelstelling voor regeldruk (25% in 4 jaar).”
“Meer vertrouwen en dus zijn er minder regels en minder handhaving nodig.”
“Burgers en bedrijven worden overbelast met controles, regels en formulieren. Dit kost miljarden aan uitvoeringskosten én aan productiviteit.”
Focus op basisvaardigheden en vakonderwijs
BBB vindt dat het onderwijs zich weer moet richten op basisvaardigheden en het waarderen van vakmanschap. Praktisch onderwijs en vakmensen zijn volgens de partij onmisbaar en verdienen meer waardering en ondersteuning.
“BBB kiest voor een duidelijke koers: minder randzaken, meer vakmanschap.”
“BBB wil dat scholen zich weer richten op wat écht telt: lezen, schrijven, rekenen en andere essentiële kennis.”
“Naast een goed primair en voortgezet onderwijs speelt het beroepsonderwijs een belangrijke rol in de regio.”
Geen nationale koppen op Europees beleid
BBB wil voorkomen dat Nederland zichzelf strengere verplichtingen oplegt dan de EU vereist, vooral op het gebied van klimaat en regelgeving. De partij pleit voor beleid dat in het belang is van Nederland en haar concurrentievermogen beschermt.
“Er mogen geen nationale koppen komen op Europees beleid waarmee we ons zwaardere verplichtingen opleggen dan de EU voorschrijft.”
“Geen verdere beperkingen van de renteaftrek en geen Nederlandse koppen op de Europese CO2 heffing.”
Herwaardering van basisvoorzieningen en lokale leefbaarheid
BBB wil dat basisvoorzieningen zoals openbaar vervoer, ontmoetingsplekken en zorg in de regio behouden blijven of terugkeren. Dit moet de leefbaarheid vergroten en voorkomen dat dorpen en kleine steden verder achterop raken.
“Het noaberschap en de leefbaarheid in de regio staan onder druk. Te lang is het beleid gericht geweest op de grote steden. Terwijl alle aandacht uitgaat naar stedelijke ontwikkeling, wordt het gebied eromheen verwaarloosd.”
“De overheid heeft een verbindende rol om te zorgen dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Dat vraagt de inspanning om ervoor te zorgen dat dorpen en wijken een centrale ontmoetingsplek hebben en houden.”
“Openbaar vervoer (OV) moet beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar zijn, ook buiten de Randstad.”
D66 richt zich in haar verkiezingsprogramma op het versterken van gelijke kansen, het waarborgen van bestaanszekerheid, het versnellen van de verduurzaming en het moderniseren van overheid en onderwijs. De partij kiest voor concrete hervormingen zoals het vervangen van toeslagen door een basisbedrag, forse investeringen in onderwijs en schoolgebouwen, een ambitieuze klimaat- en circulaire economie-aanpak, en meer regie bij de overheid. D66 wil zo een toekomstbestendig, inclusief en duurzaam Nederland realiseren.
Toeslagen vervangen door een individueel basisbedrag
D66 wil het huidige toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een eenvoudiger, eerlijker systeem met een basisbedrag voor iedereen. Dit moet onzekerheid en problemen rond inkomenssteun verminderen en bestaanszekerheid vergroten.
Investeren in onderwijs en gelijke kansen voor elk kind
D66 ziet onderwijs als de sleutel tot gelijke kansen en investeert fors in de basis, schoolgebouwen en het wegnemen van achterstanden. De partij wil één publieke voorziening voor kinderen van 1 tot 15 jaar en bijna gratis kinderopvang.
“We bouwen aan één publieke voorziening voor alle kinderen van 1 tot 15 jaar. Daarin kan ieder kind, in eigen tempo en vanuit de eigen achtergrond, groeien.”
“We investeren in goede schoolgebouwen die ook duurzaam en toegankelijk zijn en we versterken digitale vaardigheden én vergroten het leesplezier.”
“Op weg naar deze publieke voorziening maken we de kinderopvang bijna gratis.”
Forse versnelling van verduurzaming en circulaire economie
D66 wil Nederland koploper maken in klimaatbeleid en circulaire economie, met stevige eisen aan producenten, minder greenwashing, en investeringen in recycling en hergebruik van materialen.
“Elk product krijgt een digitaal paspoort met informatie over de herkomst en samenstelling van het product, en hoe het te recyclen is.”
“We treden op tegen bedrijven die zich groener voordoen dan ze zijn (greenwashing).”
“Gebouwen krijgen een materialenpaspoort. Daarin staat precies welke materialen zijn gebruikt. Zo gaan productiematerialen later niet verloren en kunnen ze worden hergebruikt.”
Meer regie en slagkracht bij de overheid
D66 wil een sterke, betrouwbare overheid die minder uitbesteedt, meer kennis in huis haalt en doorbraakministers benoemt voor grote maatschappelijke opgaven. Regeldruk wordt verminderd en beleid wordt afgestemd op maatschappelijke kosten en baten.
“We verminderen de externe inhuur van dure consultants. We halen kennis en expertise weer in huis bij de overheid.”
“We benoemen doorbraakministers, met duidelijke doelen en een eigen begroting.”
“We richten een eerlijker belastingstelsel in, waarin werken meer loont en grote vermogens en vervuilers meer betalen.”
Grote renovatie van schoolgebouwen
D66 wil een grootschalige vernieuwing van verouderde schoolgebouwen om het leerklimaat, de toegankelijkheid en duurzaamheid te verbeteren.
“D66 wil een groot, landelijk plan om schoolgebouwen te renoveren of nieuw te bouwen. We beginnen met zo’n 5000 schoolgebouwen die zijn gebouwd tussen 1950 en 1990.”
Versterken van bestaanszekerheid en verhogen minimumloon
D66 wil bestaanszekerheid vergroten door het minimumloon en de bijstand te verhogen, zodat werken loont en iedereen een volwaardig inkomen heeft.
NSC richt zich op het herstellen van bestaanszekerheid, het versterken van de weerbaarheid van de samenleving en het verbeteren van de basisvoorzieningen zoals wonen, zorg, onderwijs en infrastructuur. De partij kiest voor concrete investeringen in woningbouw, onderwijs, gezondheidszorg, innovatie en strategische autonomie, met nadruk op nationale regie, transparantie en het beperken van marktwerking. Hun visie draait om een betrouwbare overheid die de menselijke maat centraal stelt en Nederland weerbaarder en eerlijker maakt.
Investeren in bestaanszekerheid en een weerbare samenleving
NSC ziet bestaanszekerheid en weerbaarheid als fundamenten voor een stabiel Nederland. Ze willen investeren in sociale vangnetten, infrastructuur en burgersteunpunten, en pleiten voor een transparant financieel beleid waarbij kosten eerlijk worden gespreid.
Versnellen woningbouw en prioriteit voor jongeren
Het aanpakken van het woningtekort is een speerpunt, met focus op snelle bouw van flexibele woningen, prioriteit voor vergunningen en aandacht voor jongeren en circulaire bouw.
“Om de woningbouw te versnellen zetten we in op twee bewezen strategieën: de bouw van flexibele, modulaire woningen en het forceren van doorbraken in bestaande plannen die al in de pijplijn zitten.”
“Circulaire bouwinitiatieven voor jongerenwoningen verdienen extra aandacht en versnelde procedures.”
Basisvaardigheden en ruimte voor leraren in het onderwijs
NSC wil het niveau van basisvaardigheden verhogen en leraren meer ruimte geven, met minder regeldruk en meer focus op het primaire proces in de klas.
Toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg, minder marktwerking
De partij streeft naar toegankelijke zorg voor iedereen, beperking van het eigen risico en het terugdringen van marktwerking, met nadruk op de menselijke maat.
Strategische autonomie en bescherming vitale infrastructuur
NSC wil Nederland minder afhankelijk maken van andere landen voor essentiële infrastructuur, energie en grondstoffen, en investeert in bescherming tegen digitale en fysieke dreigingen.
“Onze belangrijkste infrastructuur zoals wegen, bruggen, energievoorraad, internet- en elektriciteitskabels, dijken en waterwerken, drinkwaterleidingen, moeten weerbaar zijn tegen dreigingen.”
“We beschermen onze belangrijke infrastructuur en willen niet meer afhankelijk zijn van andere landen, vooral op cruciale onderdelen zoals de cloud.”
Investeren in innovatie, industrie en strategische sectoren
De partij kiest voor een actief industriebeleid, met een Nationale Investeringsbank, prioriteit voor strategische sectoren en het versterken van regionale innovatieclusters.
Kritische houding ten opzichte van Europese integratie
NSC wil Europese samenwerking, maar bewaakt nationale soevereiniteit en is tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU.
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
De SP richt zich in haar verkiezingsprogramma op het bestrijden van ongelijkheid, het versterken van publieke voorzieningen en het eerlijker verdelen van welvaart en lasten. De partij pleit voor hogere lonen en lagere belastingen voor werkenden, meer sociale woningbouw en het terugdringen van marktwerking in zorg, onderwijs en energie. Hun kernvisie is dat solidariteit, publieke zeggenschap en sociale rechtvaardigheid centraal moeten staan in alle beleidsterreinen.
Einde aan armoede en eerlijkere verdeling van welvaart
De SP wil de inkomensongelijkheid aanpakken door hogere lonen, lagere belastingen voor werkenden en het verhogen van het minimumloon. Ze willen dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen en dat kapitaal zwaarder wordt belast dan nu het geval is.
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten. Door het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen zorgen we ervoor dat iedereen die werkt een inkomen krijgt waar je goed van kunt leven.”
“Wij doen wat nodig is en zijn zuinig op het geld van Nederland. We moeten investeren in onze mensen en economie, maar de rekening hiervan moet niet langer alleen op de schouders van de werkende klasse terechtkomen. Op dit moment komt tachtig procent van de belastinginkomsten uit arbeid en consumptie en maar twintig procent uit kapitaal.”
Investeren in publieke voorzieningen en sociale woningbouw
De SP wil publieke voorzieningen herstellen en uitbreiden, met nadruk op betaalbare woningen, toegankelijke zorg en sterke buurten. Marktwerking wordt teruggedrongen en publieke zeggenschap versterkt.
“We investeren in buurten met scholen, zorg, openbaar vervoer, politie en groen. De buurt is niet alleen een plek om te wonen, maar om te leven. We herstellen wat kapot is gegaan: publieke voorzieningen en sociale samenhang.”
“Een huis huren betekent ook kunnen blijven. Tijdelijke huurcontracten zorgen voor stress, onzeker heid en uitsluiting. Wij schaffen ze af en maken van wonen weer een duurzaam recht.”
Gezondheid boven winst en terugdringen marktwerking in de zorg
De SP wil de zorg weer publiek maken, marktwerking afschaffen en de farmaceutische industrie minder macht geven. Gezondheid moet boven winst gaan, met toegankelijke zorg voor iedereen.
“De spoedzorg blijft van hoge kwaliteit. Van de ambulancezorg maken we een publieke dienst, zonder marktwerking of aanbestedingen. Waar nodig komen extra ambulances beschikbaar. We sluiten geen spoedeisende hulpposten.”
“We breken de macht van de farmaceutische industrie. De beschikbaarheid van medicijnen mag niet afhangen van het winstbelang van multinationals en medicijntekorten mogen niet meer voorkomen.”
Onderwijs en cultuur toegankelijk en publiek
De SP wil investeren in onderwijs en cultuur, met kleinere klassen, meer zeggenschap voor leraren en gratis openbaar vervoer voor studenten. Cultuur en onderwijs moeten voor iedereen toegankelijk zijn, ongeacht achtergrond of inkomen.
“We steunen leraren en schoolleiders. Leraren weten het beste hoe hun vak eruit moet zien. Daarom staat hun autonomie en medezeggenschap voor ons centraal bij de inrichting van het onderwijs, de lerarenopleiding en een professionele werkomgeving.”
“Cultuur moet divers, kritisch en verbindend zijn. We steunen zowel vernieuwende makers als traditionele kunstvormen. Uitsluiting en discriminatie in de sector bestrijden we en we zorgen ervoor dat ook jongeren, nieuwkomers en mensen met een beperking mee kunnen doen.”
Klimaatbeleid: sociale transitie en publieke regie
De SP kiest voor een sociale klimaatrevolutie, waarbij de energietransitie eerlijk verloopt en publieke zeggenschap centraal staat. Ze willen geen gemeenschapsgeld verspillen aan tijdelijke lapmiddelen, maar investeren in structurele oplossingen.
“Het grootschalig opslaan van CO₂ onder de grond is geen structurele oplossing, maar een tijdelijke lapmiddel voor bedrijven die hun vervuiling willen uitstellen. Wij kiezen ervoor om gemeenschapsgeld niet langer te verspillen aan uitstelgedrag, maar te investeren in de echte, duurzame transitie.”
“Nederlandse pensioenfondsen worden aangemoedigd hun vermogen tegen rechtvaardige voorwaarden, en met voldoende publieke zeggenschap, in Nederland in te zetten ten gunste van de energietransitie en van andere klimaatmaatregelen die goed zijn voor mens en klimaat.”
Actieve strijd tegen discriminatie en sociale tweedeling
De SP zet zich expliciet in tegen elke vorm van discriminatie en wil sociale samenhang bevorderen door voorzieningen in alle wijken en het tegengaan van segregatie.
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“We bestrijden de tweedeling en segregatie op school en in de buurt, bijvoorbeeld door woningen te bouwen in verschillende prijsklassen. In rijkere gemeenten en buurten wordt ook voldoende ruimte gemaakt voor de huisvesting van nieuwkomers.”
50PLUS richt zich primair op het versterken van de positie van ouderen, met als belangrijkste focuspunten het beschermen van inkomen en koopkracht (AOW en pensioenen), het verbeteren van wonen en ouderenzorg, en het vergroten van veiligheid en digitale weerbaarheid. De partij doet concrete voorstellen zoals het behouden van de AOW-koppeling, meer bouwen voor 50-plussers, invoering van een Ouderenzorgwet, en strengere digitale bescherming. Hun visie is dat beleid altijd het belang van huidige en toekomstige ouderen centraal moet stellen, met nadruk op waardigheid, zelfstandigheid en generaties verbinden.
Bescherming van inkomen en koopkracht voor ouderen
50PLUS ziet het waarborgen van financiële zekerheid voor ouderen als topprioriteit, met nadruk op het behouden en verbeteren van AOW, pensioenen en belastingmaatregelen. Dit moet ouderen beschermen tegen koopkrachtverlies en financiële onzekerheid.
“Handen af van de AOW. Handhaving AOW-koppeling aan het minimumloon. Geen AOW-premie voor AOW’ers. Dertiende maand voor AOW’ers. Aanpassing wet Toekomst Pensioenen. Indexatie voor gepensioneerden. Inspraak overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Verbetering koopkracht van ouderen.”
“Koopkrachtverbetering voor iedereen wordt alsnog in de nieuwe pensioenwet opgenomen.”
Meer bouwen en betere woonvormen voor ouderen
Het woningtekort onder ouderen wordt aangepakt door meer passende woningen te bouwen, met nadruk op meer-generatiewoningen, hofjeswoningen en aanleunwoningen. Dit moet ouderen in staat stellen langer zelfstandig te wonen en generaties te verbinden.
“Meer bouwen voor 50-plussers. Nadruk op meer-generatiewoningen. Meer oog voor hofjeswoningen en aanleunwoningen.”
Toegankelijke en toekomstbestendige gezondheids- en ouderenzorg
50PLUS wil de zorg voor ouderen versterken door betere eerstelijnszorg, ondersteuning van mantelzorgers, en structurele investeringen in ouderenzorg. De partij pleit voor een Ouderenzorgwet die ouderen gelijke rechten geeft als andere groepen.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van”
Vergroten van veiligheid en digitale weerbaarheid voor ouderen
Veiligheid op straat en online is een speerpunt, met extra inzet op bescherming tegen oplichting, meer blauw op straat, en digitale inclusie. 50PLUS wil dat digitale diensten toegankelijk blijven en dat ouderen beschermd worden tegen digitale criminaliteit.
“Veiligheid op straat en in het internetverkeer. Meer blauw zichtbaar op straat. Bescherming tegen oplichting en bedrog.”
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
Strenger en onderscheidend migratiebeleid
50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen asiel, arbeids- en studiemigratie, met nadruk op Europese samenwerking en beperking van AOW-rechten voor tijdelijke migranten.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
Het CDA richt zich in haar verkiezingsprogramma op het versterken van de economie, het waarborgen van bestaanszekerheid, het versnellen van de verduurzaming en het investeren in leefbare regio’s. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het versneld aanpakken van het stroomnetwerk, het opnieuw oprichten van het stikstoffonds, het investeren in infrastructuur en innovatie, en het stimuleren van brede samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen.
Versneld aanpakken van het stroomnetwerk en verduurzaming
Het CDA ziet het oplossen van de problemen op het stroomnetwerk en het versnellen van de energietransitie als cruciale voorwaarden voor economische groei en verduurzaming. Dit moet bedrijven en boeren weer ruimte geven om te ondernemen en de klimaatdoelen haalbaar maken.
“De problemen op het stroomnetwerk pakken we versneld aan, zodat bedrijven weer kunnen uitbreiden.”
“Om de energietransitie mogelijk en betaalbaar te maken is betrouwbaar en stabiel langetermijnbeleid nodig. Juist ook om de maakindustrie, die wil verduurzamen, te behouden voor Nederland.”
Herinrichten stikstoffonds en perspectief voor boeren
Het CDA wil het stikstoffonds opnieuw oprichten om boeren perspectief te bieden en de voedselproductie te beschermen, met duidelijke normen die in 2035 gehaald moeten worden.
Investeren in infrastructuur en bereikbaarheid
Het CDA beschouwt investeringen in infrastructuur als essentieel voor economische groei, woningbouw en regionale ontwikkeling. Het onderhoud en de vernieuwing van bruggen, tunnels en spoorwegen krijgen prioriteit.
“We investeren in de basis op orde. Veel bruggen, tunnels, viaducten, sluizen en spoorwegen naderen het einde van hun technische levensduur. Onderhoud, vervanging en renovatie daarvan is van groot belang om Nederland in beweging te houden.”
“We investeren in nieuwe infrastructuur. Niet alles kan tegelijk, qua menskracht en stikstofruimte. We beginnen met projecten die zowel militair als maatschappelijk en economisch van belang zijn (dual use) en die het bouwen van nieuwe wijken mogelijk maken.”
Stimuleren van innovatie en regionale economische clusters
Het CDA wil innovatie aanjagen door samenwerking tussen onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden te stimuleren en te investeren in technologieën die bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de economie.
“We stimuleren regionale ecosystemen, samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen, grote bedrijven, beginnende start-ups, lokale overheden en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
“We geven het Groeifonds een nieuwe impuls en investeren daarmee in nieuwe technologieën die nodig zijn voor de toekomst.”
Versterken van bestaanszekerheid en arbeidsmarkt
Het CDA zet in op meer zekerheid op de arbeidsmarkt, vernieuwing van het arbeidsongeschiktheidsstelsel en investeringen in leven lang ontwikkelen, zodat iedereen kan meebewegen met veranderingen in werk.
De ChristenUnie richt zich op het aanpakken van grote maatschappelijke problemen zoals woningnood, klimaatverandering, vereenvoudiging van regels, en het versterken van gemeenschappen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bouwen van betaalbare woningen, ambitieus klimaatbeleid met een nieuwe energiemix, het vereenvoudigen van het belasting- en regelsysteem, en investeren in zorg en jeugd. De kern van hun visie is een rechtvaardige, solidaire samenleving waarin de overheid beschermt, maar niet overheerst, en waarin duurzaamheid en menselijke waardigheid centraal staan.
Bouw 100.000 betaalbare woningen per jaar
De ChristenUnie ziet de woningnood als een urgent probleem en wil jaarlijks 100.000 woningen bouwen, waarvan het merendeel betaalbaar is voor mensen met een gewoon inkomen. Dit moet niet alleen het tekort oplossen, maar ook gemeenschappen versterken.
Ambitieus klimaatbeleid en nieuwe energiemix
Klimaatverandering wordt als een van de grootste uitdagingen gezien. De ChristenUnie wil hogere CO2-reductiedoelen dan wettelijk vereist, inzet op een mix van wind, zon en kernenergie, en investeringen in energie-infrastructuur en innovatie.
“De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
Vereenvoudigen van regels en belastingstelsel
De partij vindt dat Nederland vastloopt door te veel en te complexe regels. Ze willen het belastingstelsel en de sociale zekerheid vereenvoudigen en jaarlijks een pakket aan vereenvoudigingen verplicht stellen.
“Het belastingstelsel is zo complex gemaakt dat je bijna gepromoveerd moet zijn om het te begrijpen.”
“We introduceren een jaarlijkse vereenvoudigingsdag en verplichten de regering om elk jaar een pakket met kleinere vereenvoudigingen van het regelwoud, de fiscaliteit en de sociale zekerheid uit te werken en door te voeren.”
Investeren in zorg, jeugd en onderwijs
De ChristenUnie wil passende zorg dichtbij mensen, minder administratieve lasten voor zorgverleners, en een sterke focus op jeugd en onderwijs met aandacht voor brede persoonsontwikkeling en samenwerking tussen zorg en onderwijs.
Versterken van regionale leefbaarheid en gemeenschappen
De partij vindt dat regio’s te lang zijn achtergesteld en wil investeren in werkgelegenheid, bereikbaarheid en voorzieningen, met speciale aandacht voor kwetsbare regio’s en het versterken van sociale samenhang.
“De Rijksoverheid heeft de verschillende regio’s te lang aan hun lot overgelaten en soms zelfs bewust achterstanden gecreëerd.”
“We zetten in op een integrale versterking van de leefbaarheid door verouderde wijken te vernieuwen, sociale samenhang te bevorderen en kansen voor jongeren te vergroten.”