Verkiezingsprogramma's 2025 overbelangrijke standpunten
NSC kiest voor een koers van nationale soevereiniteit, versterking van bestaanszekerheid, en een realistisch, streng migratie- en integratiebeleid. De partij wil minder macht naar Europa, meer zeggenschap voor burgers, investeren in betaalbare woningen, en een betrouwbare overheid die de Nederlandse taal, cultuur en sociale samenhang beschermt. Kernpunten zijn: grip op migratie, bescherming van het pensioenstelsel, investeren in defensie en infrastructuur, en een toegankelijke, betaalbare zorg.
Nationale soevereiniteit boven Europese integratie
NSC verzet zich tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU en wil dat Nederland baas blijft over eigen beleid, financiën en pensioenen. De partij is kritisch op een ‘ever closer union’ en gezamenlijke schulden, en wil dat de Tweede Kamer actiever EU-beleid toetst.
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
“De EU mag alleen maatregelen nemen als die doeltreffender zijn dan nationale, regionale of lokale maatregelen (het subsidiariteitsbeginsel).”
“We zijn tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
“Brussel mag de Nederlandse pensioenfondsen niet als geldmachine voor investeringen in Europa gebruiken in het kader van de Europese Spaar- en Investeringsunie.”
Streng en realistisch migratiebeleid
NSC wil migratie fors beperken, met nadruk op minder arbeids-, studie- en asielmigratie. Asielprocedures moeten zoveel mogelijk buiten de EU plaatsvinden en terugkeer van afgewezen asielzoekers wordt strenger geregeld.
“Minder arbeidsmigratie. We pakken misstanden en uitbuiting streng aan. Onderbetaalde arbeidsmigranten (zoals in delen van de vleessector) mogen geen verdienmodel zijn.”
“Minder privileges voor kennismigranten (expats).”
“Minder studiemigratie. Nederlandse studenten hebben voorrang en er komen flink minder Engelstalige opleidingen.”
“Minder asielmigratie. Door strenge en realistische maatregelen met opvang in de regio.”
“We steunen het Europese voorstel dat ruimte biedt om asielprocedures te laten plaatsvinden in veilige landen buiten de Europese Unie. Zo krijgen we meer grip op migratie.”
“Terugkeer van illegale vreemdelingen moet veel beter worden geregeld. We moeten Europese terugkeerhubs hebben waar uitgeprocedeerde asielzoekers naartoe kunnen worden gestuurd.”
Investeren in bestaanszekerheid en betaalbare woningen
NSC wil langjarige afspraken met woningcorporaties voor meer sociale en betaalbare woningen, en fiscale lasten voor corporaties verlagen. De partij zet in op versnelling van woningbouw en bescherming van bestaanszekerheid.
“We willen langjarige verplichte afspraken maken met woningbouwcorporaties over de bouw van nieuwe woningen tot 2035. Deze prestatieafspraken tussen Rijk en woningcorporaties zijn gekoppeld aan heldere woningbouwdoelen per regio.”
“We zetten nadrukkelijk in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare midden-huur en -koopwoningen.”
“De financiële armslag van corporaties is al verruimd door het afschaffen van de verhuurdersheffing. Om ervoor te zorgen dat woningcorporaties ook in de toekomst kunnen investeren in duurzame woningbouw worden voor corporaties fiscale heffingen die bedoeld zijn voor commerciële partijen, op korte termijn verlaagd of afgeschaft.”
Bescherming van Nederlandse taal, cultuur en sociale samenhang
NSC benadrukt het belang van de Nederlandse identiteit, taal en tradities, en wil deze actief beschermen tegen individualisering en internationalisering.
“We zijn daarom kritisch op ontwikkelingen waarbij de Nederlandse taal naar de achtergrond verdwijnt. Daarom komen we met maatregelen om het Nederlands op straat, op de werkvloer, in de klas en collegezaal weer gangbaar te maken.”
“Erkennen dat de Nederlandse identiteit is gevormd door onze geschiedenis geworteld in het christendom en humanisme met de daarbij behorende waarden en normen, cultuur, tradities en gemeenschappen.”
“We spreken de Nederlandse taal, bewaren (lokale) tradities en delen welvaart. We kennen onze rechten en plichten.”
Toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg, minder marktwerking
NSC wil de zorg toegankelijk en betaalbaar houden, het eigen risico beperken en marktwerking terugdringen. Familie en vrijwilligers krijgen een grotere rol in de zorg.
“Voorwaarden scheppen voor een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg voor jong en oud.”
“Beperken van het eigen risico tot circa € 50 per behandeling, zodat behandeling niet direct het volledige eigen risico opslokt.”
“Terugdringen van marktwerking in de zorg.”
“Familie en vrijwilligers zijn essentieel om de gezondheidszorg toekomstbestendig te maken.”
Versterking van defensie, infrastructuur en digitale weerbaarheid
NSC wil fors investeren in defensie, bescherming van vitale infrastructuur en digitale veiligheid, met minder afhankelijkheid van andere landen.
“We versterken de krijgsmacht en hanteren de nieuwe NAVO-norm van 3,5% voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor andere uitgaven zoals versterken van de bruggen.”
“Onze belangrijkste infrastructuur zoals wegen, bruggen, energievoorraad, internet- en elektriciteitskabels, dijken en waterwerken, drinkwaterleidingen, moeten weerbaar zijn tegen dreigingen.”
“We beschermen onze belangrijke infrastructuur en willen niet meer afhankelijk zijn van andere landen, vooral op cruciale onderdelen zoals de cloud.”
Onderwijs: focus op basisvaardigheden en minder internationalisering
NSC wil het niveau van basisvaardigheden verhogen, het mbo en ambachten herwaarderen, en het aandeel Engelstalig onderwijs beperken.
Strenge financiële discipline en gezonde overheidsfinanciën
NSC streeft naar een degelijk begrotingsbeleid, het afremmen van overheidsuitgaven en het schrappen van ondoelmatige fiscale regelingen.
BBB zet in op een verbonden Nederland waarin stad en platteland gelijkwaardig zijn, met nadruk op nationale soevereiniteit, behoud van Nederlandse cultuur, en realistisch, betaalbaar beleid op het gebied van klimaat, energie, landbouw en zorg. De partij wil minder macht en geld naar de EU, bescherming van vitale infrastructuur, en investeert in voedselzekerheid, regionale voorzieningen en bestaanszekerheid. BBB kiest voor nuchter, uitvoerbaar beleid dat het algemeen belang dient en burgers centraal stelt.
Gelijke kansen voor stad en platteland
BBB wil dat beleid niet alleen op de Randstad gericht is, maar op het hele land, zodat iedereen gelijke toegang heeft tot basisvoorzieningen als zorg, onderwijs en vervoer, ongeacht woonplaats. Dit standpunt adresseert het gevoel van achterstelling in de regio en wil de kloof tussen stad en platteland dichten.
“Nederland is één land, maar kent vele gezichten... Toch wordt beleid vaak geschreven voor een klein deel van het land en voelen veel mensen zich vergeten of niet vertegenwoordigd.”
“geen beleid voor enkelen, maar eerlijk beleid voor iedereen. Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen. Gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en veiligheid mag geen kwestie van postcode zijn.”
Nationale soevereiniteit boven Europese integratie
BBB stelt nationale belangen voorop en wil minder macht en geld naar de EU. De partij is kritisch op Brusselse regelgeving, wil geen verdere overdracht van bevoegdheden, en eist budgetdiscipline en transparantie bij EU-uitgaven.
“Nederland moet weer soeverein kunnen kiezen wat werkt. Nationale belangen moeten voorop staan, niet Brusselse dogma’s.”
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel.”
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven.”
Realistisch en betaalbaar klimaat- en energiebeleid
BBB verwerpt ideologisch klimaatbeleid en wil dat maatregelen haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn, met eerlijke kostenverdeling en inspraak van burgers. De partij wil geen nationale koppen op Europees beleid en stelt de drie B’s centraal: Betaalbaar, Beschikbaar en Betrouwbaar.
“Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
“Wat BBB betreft zijn de drie B’s stelregel voor energiebeleid: Betaalbaar, Beschikbaar en Betrouwbaar.”
“Klimaatbeleid moet: Democratisch gelegitimeerd zijn, met inspraak van burgers zonder activistische vooringenomenheid. Eerlijke kostenverdeling waarborgen: de rekening mag niet steeds bij burgers en het mkb terecht komen. Vrij blijven van ideologie: klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt;”
Bescherming van Nederlandse cultuur en gedeelde waarden
BBB benadrukt het belang van Nederlandse cultuur, tradities en gedeelde waarden. Inburgering, taalbeheersing en participatie zijn voorwaarden voor wie in Nederland wil wonen; normen en waarden zijn niet onderhandelbaar.
“Daarom staat BBB pal voor onze Nederlandse cultuur en westerse waarden. Waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en respect voor elkaar.”
“Wie in Nederland wil wonen, hoort mee te doen. Inburgeren, de taal leren, werk zoeken en bijdragen aan de samenleving. Dat is geen keus, maar een voorwaarde.”
“Onze normen en waarden zijn niet onderhandelbaar. Wij zijn gastvrij, maar niet grenzeloos.”
Investeren in voedselzekerheid en bescherming landbouwgrond
BBB ziet voedselzekerheid als strategisch belang en wil structureel investeren in de hele voedselketen. De partij beschermt landbouwgrond tegen herbestemming en benadrukt het belang van boeren voor economie en samenleving.
“Investeren in voedselzekerheid, waarbij de gehele keten in ogenschouw wordt genomen, betekent voor BBB een structurele investering”
“Onze vruchtbare landbouwgrond is waardevol. BBB zal ervoor waken dat deze niet klakkeloos wordt herbestemd omdat er andere aanspraken op worden gedaan.”
Toegankelijke zorg en behoud regionale voorzieningen
BBB wil dat basisvoorzieningen zoals zorg, scholen en ontmoetingsplekken bereikbaar blijven, ook buiten de grote stad. Streekziekenhuizen mogen niet sluiten en contant betalen moet mogelijk blijven.
“Wij maken ons sterk voor het behoud van deze basisvoorzieningen en dit vraagt om een samenleving die kan rekenen op een overheid die geen terugtrekkende beweging maakt.”
“Er moet een einde komen aan het sluiten van streekziekenhuizen. Want ze vervullen een wezenlijke functie voor de regio.”
“Wij maken ons hard voor het behoud van de pinautomaten in dorpen en wijken.”
Kritisch op internationale instituties en verdragen
BBB benadert internationale instituties als WHO, VN en IMF kritisch en wil verdragen herzien die de nationale beleidsruimte beperken, vooral op migratie, klimaat en landbouw.
“We benaderen verschillende instituties zoals WHO, VN, VN-Mensenrechtenraad en IMF kritisch, met oog voor hun onafhankelijk opereren, logge structuren en corruptie.”
“Nederland moet ook kritisch kijken naar internationale verdragen die onze beleidsruimte beperken. Vooral op het gebied van migratie, asiel, klimaat, stikstof, energie en landbouw.”
Vitale infrastructuur in eigen beheer en digitale soevereiniteit
BBB wil dat vitale digitale infrastructuur en publieke data zoveel mogelijk in Nederlandse of Europese handen blijven, om strategische afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven te voorkomen.
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
Structurele bezuiniging op overheid, focus op kerntaken
BBB wil een kleinere, efficiëntere overheid door structurele bezuinigingen op ministeries en overheidsorganisaties, met uitzondering van essentiële diensten als Defensie, Infrastructuur en politie.
“BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie,”
Minder en gerichte ontwikkelingshulp
BBB wil de uitgaven aan ontwikkelingshulp aanzienlijk verminderen en deze richten op directe noodhulp en stabiliteit aan de randen van Europa, met focus op Nederlandse belangen en concrete resultaten.
“BBB wil daarom de uitgaven aan ontwikkelingshulp aanzienlijk verminderen. Nederland blijft solidair, maar hulp moet gericht, tijdelijk en toetsbaar zijn. We focussen op directe noodhulp en ondersteuning in de regio’s zelf, in plaats van grootschalige overdrachten aan multilaterale instellingen zonder zichtbare resultaten.”
JA21 pleit voor het herstel van nationale zeggenschap, strikte beperking van migratie, behoud van betaalbare en betrouwbare energie (met nadruk op kernenergie en fossiele brandstoffen), en een kleinere, minder machtige Europese Unie. De partij wil minder regeldruk, meer directe democratie, en bescherming van de Nederlandse cultuur en economie, met concrete voorstellen zoals het afschaffen van nationale klimaatheffingen, het beperken van migratie, en het behouden van het vetorecht in de EU.
Strikte beperking van migratie en afdwingen integratie
JA21 ziet migratie als een bedreiging voor de Nederlandse identiteit, verzorgingsstaat en woningmarkt, en wil migratie fors beperken en integratie afdwingen. De partij stelt concrete eisen aan gezinshereniging en integratie, en wil de instroom van migranten drastisch terugdringen.
“Migratie moet sterk beperkt worden, en migranten die Nederland wel opneemt moeten integreren. JA21 wil dus scherpe grenzen stellen aan migratie, hiermee ruimte creëren op de woningmarkt, de Nederlandse cultuur beschermen, en wil integratie afdwingen.”
“Het aantal huwelijkspartners dat een persoon gedurende zijn leven kan laten overkomen beperken tot maximaal één.”
“De inkomenseis waaraan de ontvangende partner in Nederland moet voldoen ophogen naar een modaal inkomen.”
“Verhoging van de leeftijdsgrens naar 25 jaar voor beide partners.”
Nationale zeggenschap en minder macht voor de EU
JA21 wil nationale soevereiniteit herstellen door bevoegdheden terug te halen van de EU, het vetorecht te behouden, geen gezamenlijke schulden aan te gaan, en geen verdere overdracht van macht naar Brussel toe te staan. De partij is tegen uitbreiding van de EU en tegen een Europees leger.
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Geen Europees leger.”
“De EU moet terug naar haar kerntaken waarmee we onze soevereiniteit behouden en economische groei kunnen veiligstellen.”
“Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
Betaalbare en betrouwbare energie, focus op kernenergie en fossiel
JA21 verwerpt nationale klimaatheffingen en symboolpolitiek, kiest voor kernenergie boven wind- en zonneparken, en wil fossiele brandstoffen behouden zolang er geen volwaardige alternatieven zijn. Betaalbaarheid en leveringszekerheid staan centraal.
“Onze energiesector beschermen door in te zetten op betaalbare en betrouwbare kernenergie.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
Minder regeldruk en lagere lasten voor ondernemers
JA21 wil het ondernemersklimaat verbeteren door regeldruk te verminderen, nationale koppen op EU-regels af te schaffen, en lasten voor ondernemers en familiebedrijven te verlagen.
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
Meer directe democratie en burgerzeggenschap
JA21 wil burgers meer invloed geven via referenda, gekozen burgemeesters en decentralisatie, zodat Nederlanders meer zeggenschap krijgen over belangrijke onderwerpen als migratie en natuur.
Striktere scheiding der machten en beperking rol rechter
JA21 wil de machtenscheiding strikt handhaven, zodat rechters zich niet uitspreken over politieke kwesties, en belangenorganisaties alleen namens hun eigen achterban kunnen procederen.
“De machtenscheiding strikt in acht nemen. Dat betekent dat rechters zich niet uitspreken over zaken waar eigenlijk de regering of het parlement over gaan.”
“Belangenorganisaties kunnen alleen in rechte opkomen voor concrete, particuliere groepsbelangen van hun specifieke achterban, en dan alleen als ze representatief zijn conform de door de Tweede Kamer aangenomen motie-Stoffer/Van der Plas/Eerdmans.”
BIJ1 kiest radicaal voor sociale rechtvaardigheid, democratisering van economie en politiek, klimaatrechtvaardigheid en bescherming van mensenrechten. De partij pleit voor ingrijpende maatregelen zoals het bouwen van 1 miljoen sociale woningen, het nationaliseren van essentiële sectoren, gratis onderwijs en openbaar vervoer, en een drastische reductie van de veestapel. Hun visie draait om het centraal stellen van mensen boven winst, het doorbreken van machtsconcentraties, en het waarborgen van gelijkwaardigheid en inclusie.
1. 1 miljoen sociale woningen bouwen en huren verlagen
BIJ1 wil de wooncrisis aanpakken door fors te investeren in sociale woningbouw, huren te verlagen en speculatie met grond en vastgoed te stoppen. Het recht op wonen staat centraal, niet het maken van winst.
“2. 1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst. Zo zetten wij de projectontwikkelaars die weigeren om betaalbaar te bouwen, omdat ze alleen verdienen aan te dure koopwoningen, buitenspel.”
“1. Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
2. Nationaliseren van essentiële sectoren en aanpakken van woekerwinsten
De partij wil belangrijke sectoren als zorg, energie, banken en openbaar vervoer volledig in publieke handen brengen. Dit om marktwerking en winstoogmerk uit basisvoorzieningen te halen en prijzen te verlagen.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd.”
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
“Alles kan gewoon goedkoper door bedrijven aan te pakken die cashen op jouw eerste levensbehoeften. ... Daar maken we een einde aan met maximumprijzen en maximale winstmarges.”
3. Drastische reductie van de veestapel en transitie naar duurzame landbouw
BIJ1 wil de stikstofcrisis oplossen door de veestapel minstens te halveren en boeren rechtvaardig te compenseren. Tegelijkertijd wordt ingezet op biologische, diervriendelijke en regeneratieve landbouw.
“Er is een drastische reductie van de veestapel nodig: deze moet met grote snelheid minstens gehalveerd. Dit moet echter op een rechtvaardige manier gebeuren.”
“We pleiten voor het direct openstellen van een sociaal verantwoorde uitkoopregeling en rechtvaardigheid voor getroffen boeren.”
“Het budget van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt ingezet voor de transitie naar een biologisch, agro-ecologische landbouw.”
4. Gratis onderwijs en kwijtschelding studieschulden
Onderwijs moet volledig gratis worden, inclusief het afschaffen van collegegeld en het kwijtschelden van studieschulden voor de 'pechgeneratie'.
“We schaffen collegegeld af: al het onderwijs wordt gratis. Alle studieschulden van de ‘pechgeneratie’ schelden we volledig kwijt.”
5. Gratis openbaar vervoer voor iedereen
Om mobiliteit en gelijkheid te bevorderen, wil BIJ1 gratis openbaar vervoer invoeren.
“7. Gratis ov. Van je huis naar je werk, naar familie, naar vrienden: het ov wordt gratis voor iedereen.”
6. Radicale democratisering van economie en politiek
BIJ1 wil werknemers meer zeggenschap geven in bedrijven en burgers actief betrekken bij wetgeving via bindende burgerfora en landelijke gespreksrondes.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
7. Klimaatrechtvaardigheid en bescherming van biodiversiteit
Klimaatbeleid krijgt absolute prioriteit, met nadruk op biodiversiteit, rechten voor natuurgebieden en dieren, en het stoppen van militarisering die klimaatambities ondermijnt.
“Biodiversiteit wordt prioriteit. Maaibeleid wordt aangepast om natuur de ruimte te geven en er wordt plaats gemaakt voor meer (kleine) ecosystemen in parken en natuurgebieden.”
“Belangrijke ecosystemen, natuurgebieden en wilde dieren moeten rechten krijgen om bescherming, behoud (en eventueel herstel) te waarborgen.”
“We verzetten ons sterk tegen deze gevaarlijke bagatellisering van de klimaatcrisis en de agressieve militarisering.”
8. Open grenzen voor mensen, niet voor kapitaal
BIJ1 pleit voor open grenzen voor mensen, humane opvang van vluchtelingen en het bestrijden van kapitaalvlucht en belastingontwijking.
9. Geen steun aan militarisering en oorlog
De partij is uitgesproken tegen militarisering, wapenindustrie en inzet van AI voor militaire doeleinden, en wil geen cent naar oorlog.
10. Gelijke rechten en inclusie voor iedereen
BIJ1 wil alle mensenrechtenverdragen direct laten gelden in Nederland en discriminatie op grond van etniciteit, afkomst, nationaliteit, genderidentiteit en genderexpressie expliciet verbieden.
“Alle mensenrechtenverdragen, zoals het Kinderrechtenverdrag, het Vrouwenrechtenverdrag en het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap, krijgen rechtstreekse werking in het Nederlandse recht. Etniciteit, afkomst, nationaliteit, genderidentiteit en genderexpressie worden in artikel 1 van de Grondwet opgenomen.”
D66 kiest voor een vooruitstrevende koers gericht op sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid, en versterking van de democratische rechtsstaat. De partij zet in op het verhogen van het minimumloon, het vervangen van toeslagen door een basisbedrag, een ambitieuze energietransitie met ruimte voor kernenergie, en een sterke Europese samenwerking op het gebied van technologie, veiligheid en migratie. D66 wil structurele hervormingen op het gebied van wonen, onderwijs, klimaat en asiel, met nadruk op gelijke kansen, menselijke maat en toekomstbestendigheid.
Minimumloon en basisinkomen verhogen
D66 wil werken lonender maken en bestaanszekerheid vergroten door het minimumloon en de bijstand te verhogen, en op termijn het toeslagenstelsel te vervangen door een basisbedrag voor iedereen. Dit moet onzekerheid en complexiteit verminderen en zorgen voor een eerlijker inkomensverdeling.
Versnellen energietransitie en ruimte voor kernenergie
D66 wil de energietransitie versnellen door procedures te verkorten, fors te investeren in wind- en zonne-energie, en geen technologie uit te sluiten, inclusief kernenergie als dat doelmatig is. Het doel is een stabiel, CO2-vrij energiesysteem en minder afhankelijkheid van het buitenland.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie.”
“We sluiten daarom geen technologie uit. We blijven openstaan voor alternatieven zoals kernenergie, mits dit doelmatig is.”
Europese digitale autonomie en verantwoorde AI
D66 streeft naar digitale onafhankelijkheid van Europa, met nadruk op verantwoorde ontwikkeling van AI en het versterken van de nationale en Europese ICT-sector. Dit moet de veiligheid, economische positie en waarden van Nederland en Europa beschermen.
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips.”
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI.”
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes.”
Doorbraak op de woningmarkt en meer zeggenschap voor woningzoekenden
D66 wil het recht op wonen versterken door doorstroming op de woningmarkt te bevorderen, regels te versoepelen, en woningzoekenden meer invloed te geven bij woonplannen. Dakloosheid wordt gezien als woonprobleem dat structureel moet worden opgelost.
Eenvoudiger en eerlijker belastingstelsel
D66 wil het belastingstelsel hervormen zodat werken meer loont, grote vermogens en vervuilers meer betalen, en toeslagen worden vervangen door een individueel basisbedrag. De begroting wordt gebaseerd op maatschappelijke kosten en baten.
“We richten een eerlijker belastingstelsel in, waarin werken meer loont en grote vermogens en vervuilers meer betalen. Toeslagen maken we eenvoudiger en vervangen we stap voor stap voor een individueel basisbedrag.”
“We gaan anders begroten: op basis van de maatschappelijke kosten en baten van beleid, zodat we verstandig investeren in de toekomst van Nederland.”
Sterke democratische rechtsstaat en meer burgerinvloed
D66 wil de democratie versterken door openheid, betere vertegenwoordiging van jongeren en praktisch opgeleiden, en uitbreiding van het stemrecht naar 16- en 17-jarigen. Onafhankelijke toezichthouders en vrije media worden extra beschermd.
“Openheid moet daarom de norm zijn bij de overheid. We geven ook meer inzicht in pogingen om politieke besluitvorming te beïnvloeden.”
“We breiden het stemrecht uit naar zestien- en zeventienjarigen.”
“Sterke waakhonden van de macht beschermen mensen en kwetsbare belangen, zoals de natuur, tegen onrecht en willekeur.”
Europese samenwerking en internationaal recht
D66 kiest voor een leidende rol van Nederland in Europa, inzet op strategische autonomie, en verdediging van het internationaal recht en mensenrechten. Europese samenwerking is essentieel voor veiligheid, innovatie en eerlijke kansen.
“Met D66 neemt Nederland het voortouw in Europa. Te vaak verzanden we in Haagse regelruzies en blokkades. Het is tijd voor Europese oplossingen, zoals voor schone energie, innovatie, eerlijke kansen en stabiliteit in een instabiele wereld.”
“Als sociaal-liberale partij pleit D66 voor het internationaal recht als richtlijn voor internationaal beleid. We zullen ons altijd uitspreken als het internationaal recht wordt geschonden.”
Modernisering asielbeleid en menswaardige opvang
D66 wil het asielbeleid moderniseren door het Vluchtelingenverdrag te actualiseren, asielaanvragen buiten Europa mogelijk te maken, en te investeren in snelle, zorgvuldige procedures en humane opvang, eerlijk verdeeld over het land.
“D66 is dan ook voorstander van het moderniseren van het Vluchtelingenverdrag, mits dit de situatie voor zowel ontvangende landen als vluchtelingen verbetert en rechten van vluchtelingen in binnen- en buitenland niet inperkt.”
“We investeren in opvang met een menselijke maat, eerlijk verdeeld over ons land. De Spreidingswet blijft.”
Halvering stikstofuitstoot en natuurherstel
D66 blijft vasthouden aan het halveren van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van waterkwaliteitsdoelstellingen, om zo landbouw en natuur duurzaam te maken en de leefomgeving te beschermen.
“D66 blijft gecommitteerd aan halvering van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water in 2027.”
Gelijke kansen en inclusie als uitgangspunt
D66 stelt gelijke kansen en inclusie centraal in al haar beleid, met nadruk op emancipatie, bestrijding van discriminatie en het waarborgen dat iedereen zichzelf kan zijn.
“Emancipatie en inclusie zijn geen bijzaak; ze zijn het uitgangspunt voor alles wat we doen.”
De PVV zet in op een streng immigratie- en asielbeleid, behoud van nationale soevereiniteit, lagere lasten voor burgers, en het schrappen van klimaatmaatregelen. Hun belangrijkste voorstellen zijn een totale asielstop, afschaffing van het eigen risico in de zorg, geen verplichte verduurzaming, en het terughalen van bevoegdheden uit Brussel. De partij positioneert zich als voorvechter van Nederlandse belangen, tradities en betaalbaarheid voor de burger.
Totale asielstop en streng immigratiebeleid
De PVV wil de instroom van asielzoekers volledig stoppen en bestaande immigratie sterk beperken, met directe uitzetting bij misdrijven en het schrappen van voorrang voor statushouders. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk om de druk op voorzieningen, veiligheid en woningmarkt te verlichten.
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne.”
“Tegelijkertijd komen we met een noodwet. Daarin regelen we een asielbehandelstop. Ook leggen we vast dat asielzoekers niet meer tegen een afgewezen asielaanvraag kunnen procederen.”
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
Nationale soevereiniteit en minder EU-invloed
De PVV wil bevoegdheden en geld terughalen uit Brussel, vetorechten inzetten, en zich verzetten tegen verdere EU-integratie en -uitbreiding. Dit wordt gemotiveerd door het behoud van nationale identiteit en zeggenschap.
“Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen”
“Soeverein Nederland, geen geopolitieke Europese superstaat”
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
Afschaffen eigen risico en tandarts in basispakket
De PVV wil de zorg betaalbaarder maken door het eigen risico volledig af te schaffen en de tandarts in het basispakket op te nemen. Dit moet voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege kosten.
Stoppen met klimaatmaatregelen en focus op betaalbare energie
De partij verwerpt verplichte verduurzaming, wil geen nieuwe wind- of zonneparken, en zet in op betaalbare energie via kolen, gas en kerncentrales. De PVV positioneert zich hiermee tegen wat zij zien als onnodige lastenverzwaring en betutteling.
Meer betaalbare woningen voor Nederlanders
De PVV wil woningbouw versnellen, bezwaarprocedures beperken, en prioriteit geven aan Nederlanders. Dit wordt gepresenteerd als oplossing voor het woningtekort.
Steun voor boeren, tuinders en vissers; geen gedwongen uitkoop
De partij wil de landbouwsector beschermen tegen Europese regels en klimaatmaatregelen, en is fel tegen gedwongen uitkoop van boeren. Dit wordt gezien als essentieel voor voedselzekerheid en behoud van het Nederlandse platteland.
Stoppen met ontwikkelingshulp en NPO-financiering
De PVV wil geen geld meer naar ontwikkelingshulp en de publieke omroep, om zo de lasten voor Nederlanders te verlagen en verspilling tegen te gaan.
Behoud en promotie van Nederlandse cultuur en tradities
De partij verzet zich tegen wat zij zien als schaamtecultuur en wil Nederlandse tradities, feesten en symbolen beschermen.
“Handen af van onze geschiedenis, cultuur, identiteit, tradities en feesten; linkse haat tegen helden uit onze geschiedenis stoppen”
“Geen misplaatste schaamtecultuur, maar het koesteren van onze tradities, de standbeelden van onze nationale helden en onze feesten als Kerstmis, Sinterklaas mét Zwarte Piet en Pasen.”
DENK zet in op een sterke verzorgingsstaat, sociale rechtvaardigheid en inclusiviteit, met nadruk op betaalbare zorg, onderwijs, armoedebestrijding en klimaatrechtvaardigheid. De partij onderscheidt zich door concrete voorstellen zoals het afschaffen van het eigen risico in de zorg, gratis openbaar vervoer voor kwetsbare groepen, bescherming van religieus onderwijs, en een strengere aanpak van ongelijkheid. DENK combineert sociale investeringen met een internationale focus op solidariteit en rechtvaardige handel.
Betaalbare en inclusieve zorg, afschaffen eigen risico
DENK wil de zorg toegankelijker en betaalbaarder maken, met meer aandacht voor inclusiviteit en cultuursensitiviteit. Het eigen risico wordt afgeschaft en er komt meer budget voor ouderenzorg, jeugdzorg en GGZ.
“Door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het betaalbaar houden van huren en het verlagen van de BTW zorgen we ervoor dat het leven van mensen weer betaalbaar wordt.”
“Wij maken ons grote zorgen over de kwaliteit van de ouderenzorg. Wij willen daarom dat er meer budget beschikbaar komt om onze ouderen liefdevolle zorg te geven.”
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
Rechtvaardige inkomensverdeling en armoedebestrijding
DENK wil armoede structureel terugdringen door hogere uitkeringen, maandelijkse kinderbijslag, lagere belastingen voor lage- en middeninkomens en een eenvoudiger toeslagenstelsel.
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget. En in plaats van één keer per drie maanden, wordt de kinderbijslag elke maand uitbetaald.”
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren.”
“Wij willen dat het toeslagenstelsel vervangen wordt door een stelsel dat eenvoudiger is.”
Bescherming en versterking van religieus en bijzonder onderwijs
DENK verdedigt zonder voorbehoud het recht op religieus en bijzonder onderwijs en wil artikel 23 van de Grondwet onaangetast laten.
“Volledig behoud van bijzonder en religieus onderwijs. DENK verdedigt zonder voorbehoud het recht op religieus en bijzonder onderwijs. Artikel 23 van de Grondwet blijft onaangetast.”
“Behoud en versterking van bijzonder onderwijs. DENK staat pal voor het behoud van artikel 23. Er worden geen extra belemmeringen opgeworpen om nieuwe scholen te stichten.”
Gratis openbaar vervoer voor kwetsbare groepen
DENK wil mobiliteit als recht waarborgen door gratis openbaar vervoer voor lage inkomens, ouderen, kinderen en jongeren, en investeert in beter en goedkoper OV.
“Gratis openbaar vervoer voor lage inkomens, ouderen (65+), kinderen en jongeren. Mobiliteit moet voor deze groepen altijd toegankelijk blijven.”
“Wij investeren in het openbaar vervoer. Hiermee zorgen wij voor een dekkende dienstregeling, goedkopere kaartjes, beter kwaliteit en dragen wij bij aan verduurzaming.”
Klimaatrechtvaardigheid en eerlijke bijdrage grote vervuilers
DENK streeft naar ambitieuze klimaatdoelen, investeert in vergroening en energietransitie, en wil dat grote vervuilers en bedrijven eerlijker bijdragen aan de kosten.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030.”
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér betalen.”
“Wij gaan investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen.”
Internationale solidariteit en rechtvaardige handel
DENK wil meer investeren in ontwikkelingssamenwerking, koppeling aan het BNI herstellen, en fairtrade, mensenrechten en natuur centraal stellen in handelsbeleid.
Strengere aanpak van discriminatie en stagediscriminatie
DENK wil discriminatie in het onderwijs en op de arbeidsmarkt hard aanpakken, onder meer door mysteryguest-onderzoeken en sancties.
“Stagediscriminatie keihard aanpakken, met mysteryguest onderzoeken, sancties voor bedrijven en naming & shaming bij bewezen discriminatie.”
Strikte voorwaarden bij abortus en geslachtsverandering minderjarigen
DENK kiest voor een zorgvuldige benadering van abortus en is tegen puberteitsremmers en geslachtsveranderende behandelingen bij minderjarigen.
“Wij zijn voor een verplichte bedenktermijn en raadgeving bij abortus en willen de wekengrens meer in lijn brengen met onze buurlanden.”
“Wij zijn daarom geen voorstander van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen die toegepast worden in het kader van geslachtsverandering.”
Forum voor Democratie (FVD) pleit voor een radicale koerswijziging in Nederland, met als kernpunten het volledig stoppen van immigratie en klimaatbeleid, herstel van nationale soevereiniteit (inclusief NEXIT), en directe democratische vernieuwing via bindende referenda. De partij wil drastisch lagere belastingen, volledige afschaffing van het stikstofbeleid, en een sterke focus op nationale voedselautonomie en energievoorziening door kernenergie en gaswinning. FVD positioneert zich als tegenstander van internationale inmenging en supranationale organisaties, en wil Nederland weer "vrij, trots en bruisend" maken.
Volledige stop op immigratie en bevordering remigratie
FVD wil immigratie volledig stoppen, remigratie stimuleren, en naturalisatie voor tien jaar bevriezen. Alleen tijdelijk verblijf voor economisch waardevolle migranten is toegestaan. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over culturele samenhang, veiligheid en de houdbaarheid van de verzorgingsstaat.
“We stoppen volledig met asielopvang in Nederland, investeren in opvang in de regio en stellen illegaal verblijf in Nederland strafbaar. Daarnaast voeren we een tienjarige stop op naturalisaties in, bieden steun voor remigratie naar landen van herkomst en introduceren een GreenCard-systeem voor economisch waardevolle migranten om tijdelijk in Nederland te verblijven.”
Stoppen met klimaatbeleid en energietransitie; inzetten op kernenergie en gas
FVD wil alle klimaatwetgeving en internationale klimaatverdragen opzeggen, de energietransitie stoppen, en inzetten op kernenergie (thorium) en gaswinning (Groningen). De partij ziet klimaatbeleid als onbetaalbaar en ineffectief, en wil betaalbare energie voor burgers en bedrijven.
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’. We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie. De bespaarde 1.000 miljard euro geven we terug aan de Nederlander via lastenverlichting. We hervatten de gasboringen in”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
Uittreden uit de EU (NEXIT) en herstel nationale soevereiniteit
FVD wil Nederland uit de Europese Unie laten treden (NEXIT), de eurozone verlaten, en internationale verdragen opzeggen die nationale beleidsvrijheid beperken. De partij ziet de EU als een bedreiging voor democratie, welvaart en zelfbeschikking.
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen”
“We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
“We zeggen internationale verdragen op die onze beleidsvrijheid inperken, zoals het VN-vluchtelingenverdrag dat ons dwingt tot het opnemen van migranten.”
Bindende referenda en direct gekozen bestuurders
FVD wil de democratie vernieuwen door bindende referenda naar Zwitsers model in te voeren en publieke functionarissen, zoals burgemeesters, direct te laten kiezen. Hiermee wil de partij de invloed van burgers vergroten en de macht van de rechter en internationale verdragen beperken.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat burgers direct zélf kunnen beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere publieke functionarissen worden niet langer aangesteld, maar rechtstreeks gekozen door de bevolking.”
“Niet langer moet de rechter op de stoel van de wetgever kunnen zitten: we beëindigen de toetsing aan internationale verdragen en schrappen de mogelijkheid om op basis van het ‘algemeen belang’ naar de rechter te stappen en bepaald gewenst beleid af te dwingen (vgl. Urgenda).”
Radicale belastingverlaging en vereenvoudiging
FVD wil een belastingvrije voet van €30.000, hogere zelfstandigenaftrek, afschaffing van erf- en schenkbelasting, en invoering van een vlaktaks. De partij wil het belasting- en toeslagenstelsel drastisch vereenvoudigen om werken en ondernemen aantrekkelijker te maken.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij. We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren. We verlagen de BTW naar respectievelijk 6% en 19% en vereenvoudigen het belasting- en toeslagenstelsel door invoering van een vlaktax. Inkomen uit Box-3 wordt volledig belastingvrij. Erf- en schenkbelasting schaffen we af.”
Volledige afschaffing stikstofbeleid en bescherming agrarische sector
FVD wil het stikstofbeleid volledig schrappen, geen onteigening of uitkoop van boeren, en voedselautonomie als nationaal speerpunt maken. De partij verzet zich tegen EU-landbouwregels en wil innovatie en exportvrijheid voor boeren stimuleren.
“We schrappen het stikstofbeleid volledig, heffen alle beperkingen op en stoppen met de onteigening en uitkoop van boeren.”
“We maken voedselautonomie tot nationaal speerpunt: Nederland moet zoveel mogelijk zelf in staat zijn de eigen bevolking te voeden.”
“We gooien de EU-Natuurherstelwet in de prullenbak, zodat boeren en vissers niet langer gebonden zijn aan onrealistische Brusselse regels.”
Bescherming van vrijheid, privacy en contant geld
FVD wil een zero-tolerance beleid voor straatcriminaliteit, uitzetting van criminele statushouders, en bescherming van privacy door verzet tegen digitale surveillance, QR-codes en de digitale euro. Cash geld moet altijd wettig betaalmiddel blijven.
“Er is zero-tolerance beleid nodig voor de aanpak straatcriminaliteit. Vergroting van de politiecapaciteit en inperking van de verstikkende bureaucratie. Minimumstraffen voor gewelds- en zedendelicten. Uitzetting van criminele statushouders en denaturalisatie van misdadigers met dubbel paspoort.”
“We gaan nooit akkoord met verplichte gezondheidsregistraties of de herinvoering van QR-codes. We zijn tegen CBDC in elke vorm. Een anti-censuurwet moet de vrije meningsuiting op het internet garanderen. En cash blijft altijd een wettig betaalmiddel, zonder opname-limieten.”
Neutraliteit in buitenlandse politiek en geen miljarden naar conflicten
FVD wil een neutrale internationale positie naar Zwitsers model, stoppen met buitenlandse militaire missies en sancties tegen Rusland opheffen. Nederland moet zich beperken tot noodhulp en eigen handelsverdragen sluiten.
“Nederland kiest een neutrale positie in de internationale politiek - naar Zwitsers model. We stoppen met beperken ons tot noodhulp bij rampen, normaliseren de relatie met Rusland door sancties op te heffen, en versterken de historische banden met onze overzeese gebiedsdelen en de Nederlandse invloed in Latijns-Amerika.”
“We zeggen multilaterale EU-handelsverdragen op”
GroenLinks-PvdA kiest voor een samenleving waarin solidariteit, publieke voorzieningen en gelijke kansen centraal staan, met een duidelijke afwijzing van marktwerking in essentiële sectoren. De partij wil investeren in publieke voorzieningen, een eerlijker belastingstelsel, meer sociale woningbouw, en een sterke democratische rechtsstaat. Grote vervuilers en vermogenden gaan meer bijdragen, terwijl publieke belangen boven winst worden gesteld in zorg, onderwijs en vervoer.
Investeren in publieke voorzieningen en gelijke kansen
GroenLinks-PvdA wil ongelijkheid tegengaan door te investeren in publieke voorzieningen zoals zorg, onderwijs, infrastructuur en veiligheid. De partij ziet investeren als noodzakelijk om grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken en wil de publieke sector versterken ten koste van marktwerking.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid.”
“We investeren in het hart van onze samenleving, de plekken waar mensen samen komen, zoals de sportvereniging, de school, het buurthuis, de bibliotheek en het zwembad.”
“In de zorg, het onderwijs, de kinderopvang en het openbaar vervoer moet het algemeen belang voorop staan, niet de winst voor investeerders.”
Eerlijker belastingstelsel en hogere lasten voor grote vervuilers
De partij wil een eerlijk belastingstelsel zonder speciale kortingen, met hogere belastingen op vermogen, winst en vervuiling. Grote vervuilers en vermogenden moeten meer bijdragen aan de samenleving en de kosten van de duurzaamheidstransitie.
“We strijden voor een eerlijk belastingstelsel. Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.”
“De vrijstelling voor partners blijft in stand. Daarnaast schaffen we constructies af die het mogelijk maken om erfbelasting te ontwijken.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
Meer sociale en betaalbare woningen, tegengaan van speculatie
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt hervormen door speculatie tegen te gaan, private equity te weren, en woningen beschikbaar te maken voor mensen met binding aan de regio. De partij wil dat speculatiewinsten ten goede komen aan de samenleving.
“Een eerlijk deel van deze speculatiewinst vloeit terug naar de samenleving, zodat we het kunnen gebruiken voor woningbouw.”
“Met een opkoopbescherming zorgen we dat woningen naar mensen gaan die er gaan wonen, in plaats van naar speculanten.”
“We beschermen woningbezitters en weren private equity uit vve’s.”
Publiek belang boven winst in essentiële sectoren
De partij verzet zich tegen de dominantie van marktwerking en commerciële investeerders in zorg, onderwijs, kinderopvang en openbaar vervoer. Publieke belangen moeten altijd voorop staan.
“We strijden tegen commerciële investeerders en private equity die de huisartsenzorg, welzijnswerk en de kinderopvang overnemen en tegen detacheringsbureaus die leraren wegkapen op scholen.”
“Provincies worden gestimuleerd en geholpen om het regionale openbaar vervoer weer in eigen hand te nemen.”
Versterken van de democratische rechtsstaat en gelijke rechten
GroenLinks-PvdA wil de democratische rechtsstaat versterken, onafhankelijke instituties beschermen en gelijke rechten voor iedereen garanderen, ongeacht afkomst, geloof of geaardheid.
“We versterken onze democratische dijken, beschermen onze onafhankelijke instituties en garanderen toegang tot het recht voor iedereen.”
“We staan voor een land waarin je de vrijheid hebt om jezelf te zijn en gelijk behandeld wordt, ongeacht wie je bent, wat je gelooft of van wie je houdt.”
Sociaal en duurzaam Europa, hervorming van de EU
De partij streeft naar een sociaal en duurzaam Europa, wil het veto op meerdere terreinen afschaffen en alleen democratieën toelaten tot de EU. Lidstaten die de democratie niet respecteren, verliezen financiering en stemrecht.
“De EU dient hervormd en verder gedemocratiseerd te worden. Om besluitvaardig te kunnen zijn schaffen we het veto op meerdere terreinen af.”
“Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.”
“Wij staan voor een sociaal en duurzaam Europa, als koploper in een schone wereldeconomie.”
BVNL positioneert zich als een klassiek-liberale, economisch rechtse en cultureel-conservatieve partij die inzet op een kleinere overheid, nationale soevereiniteit, individuele vrijheid en een ondernemersvriendelijk klimaat. De partij pleit voor forse vermindering van overheidsuitgaven, een asielstop, een vlaktaks, deregulering, meer directe democratie via referenda, en het behoud van Nederlandse tradities en individuele keuzevrijheid. BVNL onderscheidt zich door concrete voorstellen zoals het schrappen van klimaatbeleid, het afschaffen van toeslagen, het invoeren van een bindend referendum en het stoppen van overdracht van macht aan supranationale organisaties.
Forse verkleining van de overheid en uitgaven
BVNL wil de overheid drastisch verkleinen door het schrappen van subsidies, adviesorganen, klimaatbeleid en internationale hulp, met als doel de overheidsuitgaven binnen twee regeerperiodes met minstens 35% te verminderen. Dit standpunt is gericht op het terugdringen van bureaucratie en het vergroten van individuele en economische vrijheid.
“BVNL stelt zich ten doel om binnen twee regeerperiodes de rijksoverheidsuitgaven met ten minste 35% te verminderen, primair door het schrappen van subsidies, adviesorganen, overheidsreclame, klimaatbeleid, internationale hulp en niet-kerntaken.”
Nationale soevereiniteit en minder macht voor EU/WHO
BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt en zich onttrekt aan ongekozen supranationale organen zoals de EU, WHO, VN en NAVO. De partij pleit voor opt-ins en opt-outs binnen de EU, een bindend referendum over EU-lidmaatschap, en het stopzetten van overdracht van nationale bevoegdheden.
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
Invoering van een vlaktaks en afschaffing toeslagen
BVNL wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen door een vlaktaks van 25% op arbeid, ondernemingswinst en vermogenswinst, met een belastingvrije voet van €20.000, en het afschaffen van alle andere belastingen en toeslagen.
“BVNL wil een vlaktaks invoeren van 25% op arbeidsinkomen, winst uit onderneming en winst uit vermogen, met een belastingvrije voet van €20.000,-. Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft.”
Asielstop en beperking immigratie
BVNL pleit voor een volledige asielstop, stelt dat het absorptievermogen is bereikt, en koppelt het oplossen van problemen op de woningmarkt, zorg en onderwijs direct aan het stoppen van immigratie.
“BVNL wil een asielstop. Het absorptievermogen is bereikt en Nederland kan de eindeloze toestroom van asielzoekers niet meer aan.”
Meer directe democratie via bindend referendum
BVNL wil de democratie versterken door het invoeren van een bindend referendum, zodat burgers zich buiten verkiezingen kunnen uitspreken over specifieke onderwerpen.
“BVNL wil een bindend referendum invoeren. Democratie moet weer terug naar de inwoners van Nederland. Over specifieke onderwerpen moet het volk zich buiten de verkiezingen kunnen uitspreken.”
Vrijheid en individuele keuze, met name medisch-ethisch
BVNL stelt de vrijheid van het individu centraal, vooral op medisch-ethisch gebied, en verwerpt elke vorm van overheidsdwang bij keuzes over het eigen lichaam, zoals vaccinatie, medische behandelingen, euthanasie en abortus.
Ondernemersvriendelijk klimaat en deregulering
BVNL wil het vestigingsklimaat verbeteren door lagere belastingen, minder bureaucratie, en het afschaffen van de dividendbelasting. Deregulering wordt als speerpunt genoemd, vooral op de woningmarkt, arbeidsmarkt, pensioensector en zorg.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks), minder bureaucratie en het afschaffen van de dividendbelasting.”
“BVNL wil inzetten op deregulering. De overheid grossiert in zinloze regels en wetten en dat moet fors verminderen. Met name de woningmarkt, de arbeidsmarkt, de pensioensector en de zorg moeten worden gedereguleerd.”
Behoud Nederlandse cultuur en tradities, cultureel conservatisme
BVNL is cultureel conservatief en wil de Nederlandse identiteit, tradities en normen en waarden beschermen tegen wat zij zien als bedreigingen door woke-isme en collectivisme.
“Wij tolereren geen afbraak van wat generaties voor ons hebben opgebouwd. Weg met de schaamte voor onze identiteit. BVNL wil een Nederland dat weer trots is op zichzelf.”
Energie: kernenergie en aardgas, geen nieuwe windmolens
BVNL wil inzetten op kernenergie en aardgaswinning uit Nederlandse velden, en is tegen nieuwe windmolens op land of zee.
“Nederland moet streven naar energiesoevereiniteit waardoor we als land minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de energierekening omlaaggaat. Daarvoor moeten we vrij worden gelaten om kerncentrales te bouwen en doorgaan met het veilig produceren van aardgas uit beschikbare Nederlandse gasvelden.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest radicaal voor het centraal stellen van klimaat, natuur en dierenrechten, met stevige investeringen en wettelijke verankering. Ze willen 5% van het BBP besteden aan het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis, dierenrechten in de Grondwet vastleggen, fossiele brandstoffen versneld afbouwen en sociale zekerheid menselijker en eenvoudiger maken. Hun visie draait om een leefbare aarde, fundamentele bescherming van mens, dier en natuur, en een rechtvaardige, inclusieve samenleving.
5% van het BBP naar klimaat- en natuurcrisis
PvdD wil fors investeren in het bestrijden van klimaatverandering en natuurverlies door wettelijk vast te leggen dat 5% van het BBP hieraan wordt besteed. Dit is een van hun meest concrete en onderscheidende voorstellen, bedoeld om de urgentie van de klimaatcrisis te adresseren en Nederland in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs.
Dierenrechten wettelijk verankeren
De partij wil dierenrechten expliciet in de Grondwet opnemen en alle relevante kabinetsbesluiten toetsen op hun invloed op dieren. Dit standpunt onderscheidt zich door de focus op dieren als rechtssubjecten, niet als economische middelen.
Versneld afbouwen van fossiele brandstoffen
PvdD pleit voor een ambitieus afbouwplan van fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt, en directe stopzetting van nieuwe fossiele infrastructuur en subsidies.
“Er komt een ambitieus afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt.”
“We stoppen direct met nieuwe concessies voor gas- en olievelden, schaffen investeringssubsidies af en stoppen met uitbreiding van fossiele infrastructuur, zoals LNG-terminals, in lijn met het Fossiele Brandstof Non-Proliferatieverdrag.”
Dierenwelzijn centraal in landbouw en visserij (EU)
De partij wil dat dierenrechten de basis vormen bij EU-afspraken over landbouw, visserij en natuur, en dat Europese dierenwelzijnswetgeving wordt aangescherpt.
“Het welzijn van dieren wordt niet langer opzijgeschoven voor geld. Dierenrechten gaan de basis vormen bij EU-afspraken over landbouw, visserij, natuur en de omgang met dieren.”
“De Europese dierenwelzijnswetgeving wordt niet verzwakt maar juist aangescherpt.”
Sociale zekerheid zonder toeslagen en met menselijker systeem
PvdD wil een simpel, rechtvaardig en menselijk sociaal zekerheidsstelsel waarin alle toeslagen uiteindelijk overbodig worden en iedereen een fatsoenlijk inkomen heeft.
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
Stoppen met subsidie op biomassa en biobrandstoffen
De partij wil per direct stoppen met subsidies op biomassa en biobrandstoffen, omdat deze niet duurzaam zijn en natuurverlies veroorzaken.
“Biomassaverbranding voor energie krijgt geen subsidie meer.”
“Biobrandstoffen zijn geen duurzame oplossing voor de transport- en mobiliteitssector. Landbouwgewassen in de tank dragen bij aan natuurverlies en bedreigen de voedselvoorziening. Er komt een einde aan de bijmengverplichting.”
Mensenrechten en zelfbeschikking centraal in buitenlandbeleid
PvdD wil dat Nederland zich actief uitspreekt voor mensenrechten en het zelfbeschikkingsrecht van onderdrukte volken, en hieraan consequenties zoals sancties verbindt.
“Nederland spreekt zich uit voor mensenrechten en het recht op zelfbeschikking van onderdrukte volken, zoals de Oeigoeren en Tibetanen, en is niet bang om daar ook consequenties aan te verbinden, zoals handelsbeperkingen.”
Monitor Brede Welvaart leidend, niet BBP
De partij wil af van economische groei als beleidsdoel en de Monitor Brede Welvaart leidend maken voor overheidsbeleid.
“In plaats van het Bruto Binnenlands Product (BBP) maken we de Monitor Brede Welvaart leidend in beleid. De overheid stopt met rapporteren van economische groei.”
De VVD stelt veiligheid, vrijheid en economische kracht centraal en kiest voor een sterke liberale democratie, strategische autonomie en een kleine, effectieve overheid. Belangrijke voorstellen zijn het versnellen van kernenergie, onafhankelijk worden van onvrije landen voor energie, streng migratie- en integratiebeleid, en het beschermen van liberale waarden zoals gelijke rechten en individuele vrijheid. De partij benadrukt pragmatisme, minder afhankelijkheid van andere landen, en het stellen van Nederlandse belangen voorop.
Versnellen van kernenergie en energie-onafhankelijkheid
De VVD ziet kernenergie als essentieel voor een robuust, onafhankelijk en veilig energiesysteem. Dit moet Nederland minder afhankelijk maken van onvrije landen en bijdragen aan economische en nationale veiligheid.
Streng migratie- en integratiebeleid
De partij wil grip op migratie en stelt duidelijke eisen aan integratie, waarbij het respecteren van Nederlandse wetten en waarden centraal staat. Integratie is een plicht, geen vrijblijvendheid, en wie onze waarden afwijst, heeft hier geen toekomst.
“We maken heldere afspraken over integratie: die is niet vrijblijvend, maar een plicht. We staan pal voor de agenten en diensten die ons veilig houden, en we geven ze de ruimte en middelen om te doen wat nodig is. En we zeggen eerlijk: wie onze waarden structureel afwijst, of zich zelfs tegen onze samenleving keert, heeft hier geen toekomst.”
“We moeten de komende jaren orde op zaken stellen om onze vrije waarden te beschermen en weer met trots uit te dragen. Dat moeten we in de eerste plaats doen door meer grip te krijgen op wie hier binnenkomt. Daarom bepalen we zélf voor wie er hier plek is en wie niet. Daarvoor nemen we stevige maatregelen.”
Beschermen van liberale waarden en individuele vrijheid
De VVD stelt de bescherming van liberale kernwaarden als vrijheid, gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid centraal. Dit betekent onder andere het actief verdedigen van gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, religie of seksuele oriëntatie.
“De VVD staat pal voor het recht van iedereen om zichzelf te kunnen zijn, ongeacht geslacht, seksuele oriëntatie, religie, afkomst of levensovertuiging. De vrijheid om te houden van wie je wilt, om te geloven wat je wilt en om jezelf te uiten, is een fundamenteel recht.”
“We kiezen daarom voor een land van wetten en waarden; niet van wegkijkers en weglopers. Dat doen we niet om mensen buiten te sluiten, maar om onze persoonlijke vrijheid te beschermen.”
Vrijhandel met spierballen en strategische autonomie
De VVD wil vrijhandel behouden, maar met bescherming tegen oneerlijke concurrentie en afhankelijkheid van landen als China. Handelsverdragen en Europese samenwerking moeten bijdragen aan strategische soevereiniteit en economische veiligheid.
“Vrijhandel is de motor van onze welvaart, maar in de nieuwe geopolitieke realiteit is handel ook een wapen. Daarom kiest de VVD voor vrijhandel met spierballen. We moeten strategisch soeverein zijn, niet naïef autonoom.”
“We zetten vol in op nieuwe handelsverdragen met snelgroeiende economieën als India en de Verenigde Arabische Emiraten. Het is daarom onacceptabel dat het Mercosur-verdrag met Zuid-Amerika wordt geblokkeerd. Dit verdrag is een cruciaal wapen voor onze strategische soevereiniteit: het geeft ons toegang tot kritieke grondstoffen en bindt Zuid-Amerikaanse landen aan Europa in plaats van aan China of Rusland.”
Kleine, effectieve overheid en minder regels
De VVD pleit voor een kleinere, efficiëntere overheid met minder regels en meer ruimte voor burgers en ondernemers. Lokale bestedingsvrijheid en het terugdringen van bureaucratie zijn hierbij belangrijk.
Abortus als recht en modernisering medische ethiek
De VVD beschouwt abortus als een recht en wil dit uit het Wetboek van Strafrecht halen, met behoud van zorgvuldigheidseisen. Ook wordt draagmoederschap zorgvuldig geregeld.
“Abortus is een recht: Iedere vrouw moet zelf kunnen beslissen bij een onbedoelde en/of ongewenste zwangerschap. We willen voor altijd goede, veilige en toegankelijke abortuszorg.”
“De VVD zet zich actief in om legale abortus uit het Wetboek van Strafrecht te halen, zodra er een volwaardig alternatief is.”
“We voeren een goede wettelijke regeling in voor draagmoederschap: Het is belangrijk voor kinderen, draagmoeders en wensouders dat draagmoederschap zorgvuldig en eerlijk wordt gereguleerd.”
De SGP legt in haar verkiezingsprogramma sterk de nadruk op het beschermen van christelijke waarden, het versterken van gezinnen, het beperken van migratie, en het bevorderen van een betrouwbare, dienstbare overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het inperken van migratie, het stimuleren van eigenwoningbezit, het verbeteren van de zorg en het onderwijs, en het kritisch benaderen van Europese integratie en internationale verdragen. De partij positioneert zich als behoudend, met een duidelijke focus op rentmeesterschap, sociale cohesie en het beschermen van kwetsbaar leven.
Beperking van migratie en hervorming asielbeleid
De SGP wil de migratiestroom op humane wijze inperken vanwege druk op de woningmarkt, sociale voorzieningen en integratieproblemen. Ze benadrukt het belang van het gemeenschappelijke fundament van de samenleving en stelt eisen aan integratie.
“De SGP is van mening dat de migratiestroom in al haar verschijningsvormen op humane wijze moet worden ingeperkt.”
“Een samenleving kent een gemeenschappelijk fundament. Van hen die zich bij die samenleving voegen, mag worden verwacht dat zij zich daarin verdiepen en op datzelfde fundament willen staan.”
Bevorderen van eigenwoningbezit en betaalbaarheid woningen
De SGP wil het eigenwoningbezit stimuleren, bouwsparen mogelijk maken en procedures rondom woningbouw vereenvoudigen. Ze pleit voor het herijken van hypotheeknormen en het verminderen van bezwaarprocedures.
“Het uitgangspunt blijft dat eigenwoningbezit wordt bevorderd. Sparen voor een woning zou heel normaal moeten zijn. De SGP wil dat dit meer gestimuleerd wordt, bijvoorbeeld door bouwsparen mogelijk te maken of door een vorm van zilvervlootsparen.”
“Het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.”
Bescherming van christelijke waarden en het gezin
De SGP stelt christelijke waarden centraal als fundament voor beleid en samenleving, met bijzondere aandacht voor het gezin, barmhartigheid en het beschermen van kwetsbaar leven.
Kritisch op Europese integratie en internationale verdragen
De SGP is kritisch op verdere Europese integratie, digitale euro en internationale handelsverdragen die nationale soevereiniteit of democratische controle ondermijnen.
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
“Voortaan moet Nederland via een impactanalyse vooraf óók de gevolgen in kaart brengen voor 1) een gelijk speelveld voor Europese bedrijven, ... 3) het bewaken van democratische controle en nationale soevereiniteit, ... 4) de naleving van fundamentele mensenrechten, zoals godsdienstvrijheid en eerlijk werk, ... Concreet verwerpt de SGP het EU-Mercosur-verdrag.”
Versterken van betrouwbare en dienstbare overheid
De SGP wil een overheid die het algemeen belang dient, regeldruk vermindert en publieke gerechtigheid nastreeft, met oog voor individuele rechten en gemeenschapszin.
Zorg en ondersteuning voor kwetsbaren
De SGP wil zorgprofessionals meer waardering geven, onnodige regels schrappen, en zorg richten op kwetsbare groepen, met nadruk op waardig ouder worden en ondersteuning van mensen met een beperking.
Volt zet in op een sterkere Europese samenwerking, een rechtvaardige en duurzame samenleving, en meer burgerparticipatie in de politiek. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versterken van de EU op strategische terreinen (zoals digitalisering en defensie), het waarborgen van sociale rechtvaardigheid (zoals een hoger minimumloon en toegankelijke zorg), en het beschermen van natuur en dierenrechten. Volt onderscheidt zich door concrete maatregelen voor transparantie, klimaatbeleid, en gelijke behandeling.
Versterken van Europese samenwerking en autonomie
Volt ziet de EU als het centrale kader voor het beschermen van waarden, belangen en strategische autonomie, met nadruk op minder afhankelijkheid van externe landen en versterking van Europese productie en digitale soevereiniteit.
“We zetten ons in voor een zo onafhankelijk mogelijke Europese chip- en IT-productieketen, inclusief waferproductie, packaging en het grondstoffenbeleid. Daarom moeten strategische bedrijven uit de chipproductieketens voor ten minste 51% in Europese handen zijn en moet er een strategie komen om controle te krijgen op de grondstoffen die nodig zijn voor de Europese chipproductie.”
“De EU is het centrale kader voor het beschermen van onze waarden en belangen, binnen het internationaal recht en binnen organisaties zoals de VN, de Raad van Europa en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).”
Klimaatbeleid en bescherming van natuur en dieren
Volt koppelt klimaatbeleid aan sociale rechtvaardigheid en wil natuur en dierenrechten wettelijk verankeren, met concrete maatregelen voor herstel, bescherming en verduurzaming.
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
“De natuur is belangrijk voor onze toekomst. Daarom geven we belangrijke natuurgebieden eigen rechten, zodat ze beter beschermd zijn.”
“Net als in België neemt Nederland dierenwelzijn als staatsdoelstelling op in de grondwet.”
Sociale rechtvaardigheid: minimumloon, schulden en zorg
Volt wil een bestaanszekerheid voor iedereen, met een hoger minimumloon, betere schuldhulp en toegankelijke zorg, inclusief gratis geestelijke gezondheidszorg voor jongeren.
“Daarom vindt Volt het belangrijk dat het minimumloon een normale levensstandaard garandeert.”
“Volt wil fors investeren in het voorkomen van schulden, onder meer door financiële scholing en betere samenwerking bij vroegsignalering.”
“We zorgen dat de geestelijke gezondheidszorg (ggz) beter toegankelijk wordt en voor jongeren tot 25 jaar gratis is.”
Transparantie en burgerparticipatie in de politiek
Volt wil de politiek transparanter en toegankelijker maken, met meer burgerinspraak en strengere regels voor lobby en integriteit.
“Volt is tegen een bindend correctief referendum, waarmee nieuwe wetten achteraf kunnen worden teruggedraaid. Wij vinden dat je zorgvuldig ingevoerde wetgeving niet kunt vervangen door een ja/nee-vraag.”
“We verbeteren de publieke agenda’s van bewindspersonen... Daarom pleiten wij voor gestandaardiseerde, digitaal doorzoekbare en openbaar beschikbare agenda’s, waarin ook beleidsdossiers en gesprekspartners duidelijk zijn opgenomen.”
Gelijke rechten en bestrijden van discriminatie
Volt wil discriminatie en uitsluiting actief bestrijden en gelijke rechten voor iedereen waarborgen, inclusief het recht op lichamelijke autonomie.
Het CDA zet in op een sterke samenleving met nadruk op gemeenschapszin, een toekomstbestendige economie en een betrouwbare overheid. Belangrijke voorstellen zijn het afbouwen van strategische afhankelijkheden (zoals van China), het stimuleren van duurzame industrie, het schrappen van de nationale CO2-heffing, en het versterken van de sociale zekerheid en zorg. De partij kiest voor concrete maatregelen op het gebied van handel, energie, landbouw, onderwijs en sociale vangnetten, met oog voor zowel nationale belangen als internationale samenwerking.
Strategische afhankelijkheden afbouwen en industrie beschermen
Het CDA wil de Nederlandse en Europese economie minder afhankelijk maken van landen als China, cruciale sectoren beschermen tegen ongewenste overnames en optreden tegen oneerlijke handelspraktijken. Dit moet de weerbaarheid en autonomie van Nederland en Europa versterken.
“Waar mogelijk moeten we strategische afhankelijkheden afbouwen, cruciale sectoren beschermen tegen ongewenste overnames en optreden tegen oneerlijke handelspraktijken (waaronder dumping van goedkope producten) die Europese industrieën benadelen.”
“We brengen onze strategische afhankelijkheden van China in kaart en bouwen deze af. We pakken oneerlijke handelspraktijken zoals dumping aan, diversifiëren onze ketens voor grondstoffen, willen meer investeringsscreenings en gaan nieuwe partnerschappen aan met andere landen.”
Schrappen nationale CO2-heffing en stimuleren groene industrie
Het CDA wil de nationale CO2-heffing afschaffen en zet in op het aantrekken en behouden van groene industrie in Nederland. Dit moet de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie versterken en bijdragen aan de energietransitie.
Versterken sociale zekerheid en afschaffen kostendelersnorm
Het CDA wil de sociale zekerheid versterken door onder andere de kostendelersnorm in de Participatiewet af te schaffen, zodat volwassenen zonder boete een huis kunnen delen. Dit moet de bestaanszekerheid vergroten en mantelzorg vergemakkelijken.
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af, zodat volwassenen zonder boete een huis kunnen delen.”
Geen voorstander Wet Voltooid Leven, meer onderzoek euthanasie jongeren
Het CDA is tegen de Wet Voltooid Leven en wil meer onderzoek naar de stijging van euthanasie onder jongeren. Hiermee kiest de partij voor een terughoudende benadering rond het beëindigen van levens en extra aandacht voor kwetsbare groepen.
“We zijn geen voorstander van de Wet Voltooid Leven. De problematiek rondom euthanasie van jongeren onder de dertig volgen we nauw. We willen meer onderzoek naar de oorzaken van de stijging van het aantal gevallen.”
Investeren in innovatie, digitale technologie en AI
Het CDA wil innovatie versnellen, investeren in digitale technologie en AI, en essentiële bedrijven beschermen tegen buitenlandse beperkingen. Dit moet de economische groei en technologische voorsprong van Nederland waarborgen.
Eerlijke prijs en toekomstperspectief voor boeren
Het CDA wil dat boeren en vissers een eerlijke prijs krijgen voor hun producten en voldoende ruimte om te ondernemen, met aandacht voor jonge boeren en natuurversterking. Dit moet de landbouwsector toekomstbestendig maken.
“Voor boeren en vissers een eerlijke prijs voor het voedsel dat ze produceren, ruimte om te kunnen ondernemen, grond die betaalbaar is. Voor toekomstperspectief voor jonge boeren, zodat ze de transitie kunnen meemaken. De natuur moet worden versterkt, door investeringen in waterbeschikbaarheid en reductie van stikstofdepositie.”
Investeren in Europese samenwerking en opheffen veto bij mensenrechten
Het CDA wil de diplomatieke aanwezigheid van de EU buiten Europa versterken, het veto op buitenlands beleid opheffen bij mensenrechtenkwesties, en inzetten op samenwerking met gelijkgestemde landen. Dit moet de internationale positie van Nederland en Europa versterken.
“We heffen het veto op buitenlands beleid in de EU op bij het veroordelen van mensenrechtenschendingen en het opstellen van sanctielijsten.”
“In een geopolitiek kantelmoment is het essentieel dat we bouwen aan stevige bondgenootschappen met gelijkgestemde landen, zoals Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Japan en Zuid-Korea.”
De ChristenUnie legt in haar verkiezingsprogramma de nadruk op het bouwen aan een rechtvaardige, duurzame en solidaire samenleving, met bijzondere aandacht voor bescherming van het leven, betaalbare woningen, klimaatambitie en sociale zekerheid. De partij kiest voor structurele oplossingen op het gebied van woningbouw, bestaanszekerheid, bescherming van kwetsbaar leven, en een ambitieus klimaatbeleid. Hun visie is geworteld in christelijke waarden, waarbij menselijke waardigheid, gemeenschapszin en zorg voor de schepping centraal staan.
Betaalbare woningen bouwen en leefbare gemeenschappen
De ChristenUnie wil de woningnood aanpakken door fors te investeren in betaalbare woningen en het versterken van gemeenschapsvoorzieningen. Dit moet bijdragen aan sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen en steden.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit en maken we ruimte voor ontmoeting in buurten. Huizen bouwen is gemeenschappen bouwen.”
“Bij woningbouwprojecten moet vanaf het begin ruimte worden gereserveerd voor ontmoeting: kerken, buurthuizen, verenigingsgebouwen en maatschappelijk vastgoed zoals huisarts- en hulpverleningspraktijken. Deze voorzieningen zijn essentieel voor een sterke samenleving.”
Bescherming van het leven: tegen abortus en euthanasie
De partij neemt een uitgesproken standpunt in tegen de huidige abortus- en euthanasiepraktijk en wil alternatieven en betere zorg bieden voor kwetsbare groepen, van ongeboren kinderen tot ouderen.
“De ChristenUnie zich altijd verzet tegen de Nederlandse abortus- en euthanasiepraktijk die indruist tegen één van onze meest elementaire waarden: de beschermwaardigheid van het menselijk leven.”
“We zetten in op trendbreuk: een daling van het aantal euthanasiegevallen via verbeterde voorlichting over natuurlijk sterven, goede en voldoende beschikbare hospice- en palliatieve zorg.”
Ambitieus klimaatbeleid en energietransitie
De ChristenUnie streeft naar een hogere CO2-reductie dan wettelijk vereist, wil de energietransitie versnellen en ziet internationale samenwerking als essentieel. Tegelijkertijd moeten randvoorwaarden als netcapaciteit en vakmensen snel op orde worden gebracht.
Structurele hervorming sociale zekerheid en afschaffen kostendelersnorm
De partij wil de sociale zekerheid menselijker en eenvoudiger maken, met meer inkomenszekerheid en het afschaffen van de kostendelersnorm om armoede en uitsluiting tegen te gaan.
Tegen draagmoederschap en commerciële spermadonatie
De ChristenUnie is principieel tegen draagmoederschap en commerciële spermadonatie, en wil een verbod op internationale vormen hiervan om het belang van het kind en biologische verwantschap te beschermen.
“De ChristenUnie blijft tegen draagmoederschap en commerciële spermadonatie. We verzetten ons tegen het reguleren van draagmoederschap waarbij het kind genetisch slechts gedeeltelijk of in het geheel niet verwant is met de wensouders. Er komt een verbod op internationaal draagmoederschap en spermadonatie.”
Europese samenwerking op kerntaken, met nadruk op soevereiniteit
De partij steunt Europese samenwerking voor grensoverschrijdende uitdagingen, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en subsidiariteit.
“Voor grote grensoverschrijdende uitdagingen is Europese samenwerking noodzakelijk: (arbeids)migratiebeleid, klimaatverandering, belastingontwijking en een eerlijke (digitale) economie.”
“Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht.”
50PLUS richt zich op het versterken van de positie van ouderen door concrete maatregelen op het gebied van inkomen, zorg, wonen, veiligheid en digitale inclusie. De partij pleit voor behoud en verbetering van de AOW en pensioenen, meer passende woningen voor ouderen, toegankelijke en betaalbare zorg, strengere digitale veiligheid, en een streng migratiebeleid. Hun visie is dat ouderen een centrale rol in de samenleving verdienen, met beleid dat hun belangen en waardigheid beschermt.
Behoud en verbetering van AOW en pensioenen
50PLUS wil de koopkracht van ouderen beschermen door de AOW te behouden, te koppelen aan het minimumloon en pensioenen te indexeren. Ze verzetten zich tegen specifieke belastingen voor ouderen en willen inspraak bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.
“Handen af van de AOW. Handhaving AOW-koppeling aan het minimumloon. Geen AOW-premie voor AOW’ers. Dertiende maand voor AOW’ers. Aanpassing wet Toekomst Pensioenen. Indexatie voor gepensioneerden. Inspraak overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Verbetering koopkracht van ouderen. Geen specifieke belastingen voor ouderen.”
“Koopkrachtverbetering voor iedereen wordt alsnog in de nieuwe pensioenwet opgenomen.”
Meer passende woningen voor ouderen
De partij wil meer woningen bouwen die geschikt zijn voor ouderen, met nadruk op meer-generatiewoningen, hofjeswoningen en aanleunwoningen, zodat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen.
“Meer bouwen voor 50-plussers. Nadruk op meer-generatiewoningen. Meer oog voor hofjeswoningen en aanleunwoningen.”
Toegankelijke en betaalbare zorg voor ouderen
50PLUS streeft naar waardige, toegankelijke en toekomstbestendige zorg, met versterking van eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers, en een Ouderenzorgwet die ouderen vergelijkbare rechten geeft als jongeren.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Strengere digitale veiligheid en inclusie
De partij wil ouderen beter beschermen tegen digitale oplichting en uitsluiting, door digitale privacy te versterken, papieren alternatieven te waarborgen en digitale vaardigheden te bevorderen.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
Streng migratiebeleid met focus op beperking
50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid, met onderscheid tussen asiel, arbeids- en studiemigratie, en wil dat opgebouwde AOW-rechten bij vertrek uit Nederland worden afgekocht.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
De SP zet in op het bestrijden van ongelijkheid en het versterken van solidariteit door hogere lonen, lagere belastingen voor werkenden, en het juridisch afdwingbaar maken van sociale grondrechten. Ze willen publieke basisvoorzieningen, maximumprijzen voor basisproducten, en een einde aan privileges voor multinationals en grote bedrijven. De partij kiest voor een sterke publieke sector, eerlijke internationale handel, en het beschermen van mensenrechten boven economisch gewin.
Werken moet lonen, hogere minimumlonen en lagere belastingen
De SP wil dat werken meer oplevert door de inkomstenbelasting fors te verlagen, het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen. Dit moet de bestaanszekerheid vergroten en armoede tegengaan.
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten. Door het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen zorgen we ervoor dat iedereen die werkt een inkomen krijgt waar je goed van kunt leven.”
Maximumprijzen en regulering van basisproducten
Om de kosten van levensonderhoud te verlagen en misbruik door bedrijven tegen te gaan, wil de SP maximumprijzen instellen voor essentiële producten zoals voedsel, medicijnen, energie en internet.
“Daarom moeten we de prijzen van basisproducten, zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, gaan controleren, reguleren en blokkeren.”
“We gaan de prijzen van basisproducten, zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, controleren, reguleren en blokkeren. In goede samenwerking met de verkopers als het kan, of met overheidsingrijpen als het moet.”
Juridisch afdwingbare sociale grondrechten
De SP wil sociale grondrechten, zoals het recht op een woning, zorg en bestaanszekerheid, juridisch afdwingbaar maken zodat de overheid deze rechten moet garanderen.
“Deze rechten worden juridisch afdwingbaar en de overheid krijgt de taak om deze rechten te garanderen.”
Publieke basisvoorzieningen zonder marktwerking
De partij pleit voor publieke organisatie van essentiële voorzieningen zoals zorg, volkshuisvesting, openbaar vervoer, energie en onderwijs, omdat marktwerking volgens hen leidt tot hogere kosten en minder betrouwbaarheid.
“Goede zorg, trotse volkshuisvesting, openbaar vervoer, collectieve energievoorziening, verheffend onderwijs, post en pakketbezorging; dit zijn zaken die we samen beter, goedkoper en betrouwbaarder kunnen organiseren dan met marktwerking waarbij vooral winst voor enkelen wordt nagestreefd.”
Eerlijke belasting voor multinationals en aanpak belastingontwijking
De SP wil geheime belastingafspraken en kortingen voor multinationals afschaffen en deze bedrijven eerlijk belasting laten betalen, inclusief strafrechtelijke vervolging bij ontduiking.
“De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen. We schaffen geheime afspraken en belastingkortingen af. De bestuurders van bedrijven die belasting ontduiken worden strafrechtelijk vervolgd.”
Geen privatiseringen, publieke zeggenschap over cruciale sectoren
De SP verzet zich tegen privatiseringen van essentiële diensten en wil publieke zeggenschap terugpakken waar nodig, om leveringszekerheid en stabiliteit te waarborgen.
“We accepteren daarom geen privatiseringen. Die maken op de lange termijn de veiligheid en leveringszekerheid van cruciale producten en diensten onzeker, waardoor de schokbestendigheid van onze economie onder druk komt te staan. Waar nodig pakken we zeggenschap weer terug.”
Eerlijke internationale handel, geen privileges voor buitenlandse bedrijven
De partij is tegen handelsverdragen die buitenlandse bedrijven privileges geven en wil eerlijke handel die duurzaamheid en mensenrechten centraal stelt.
“Wij zetten ons in voor eerlijke internationale handel en blijven ons verzetten tegen handelsverdragen met exclusieve privileges voor grote buitenlandse bedrijven.”
Mensenrechten centraal in buitenlands beleid
Mensenrechten moeten altijd het uitgangspunt zijn in het buitenlandbeleid en handelsverdragen; samenwerking met regimes die mensenrechten schenden wordt gestopt.