Verkiezingsprogramma's 2025 overautisme
De Partij voor de Dieren pleit voor inclusief onderwijs en werk, met specifieke aandacht voor neurodivergente mensen, waaronder mensen met autisme. Ze willen meer maatwerk, toegankelijke ondersteuning en prikkelarme werkplekken, en zijn kritisch op schadelijke therapieën zoals ABA. Hun visie is dat iedereen, ongeacht neurodiversiteit, recht heeft op passende kansen, begeleiding en bescherming tegen schadelijke praktijken.
Inclusief onderwijs en maatwerk voor neurodivergente leerlingen
De PvdD vindt dat het onderwijs toegankelijk en passend moet zijn voor alle leerlingen, inclusief kinderen met autisme. Ze willen meer maatwerk, kleinere klassen, meer expertise en alternatieve oplossingen als reguliere scholen niet kunnen bieden wat nodig is.
“Leren is een recht en in de school is dan ook plek voor iedere leerling. Voor de Partij voor de Dieren is passend, toegankelijk en inclusief onderwijs daarom een kernwaarde.”
“Dat wil ook zeggen dat er (meer) scholingsmogelijkheden komen voor bijvoorbeeld zeer hoogbegaafde kinderen of kinderen met een lichamelijke, zintuiglijke of psychische beperking. Deze kinderen vallen nu vaak uit omdat scholen hen niet kunnen bieden wat ze nodig hebben.”
“We investeren in meer handen in de klas, kleinere klassen, meer expertise op scholen en meer aandacht voor de leerling als individu.”
“Er komen meer mogelijkheden om te voorzien in persoonlijke zorg- en onderwijsbehoeften door te experimenteren met maatwerk, en met een samenwerking tussen jeugdzorg en gespecialiseerd onderwijs.”
Prikkelarme werkplekken en ondersteuning voor neurodivergente mensen
De partij wil betere ondersteuning en toegankelijke werkplekken voor mensen met een beperking, waaronder prikkelarme ruimtes voor neurodivergente mensen zoals mensen met autisme.
“We zorgen voor betere ondersteuning op de werkvloer en toegankelijke werkplekken voor mensen met een beperking, bijvoorbeeld prikkelarme ruimtes voor neurodivergente mensen.”
Kritisch op ABA-therapie en bescherming tegen schadelijke behandelingen
De PvdD is zeer kritisch op ABA-therapie, een omstreden behandelvorm die vaak bij autisme wordt toegepast, en pleit voor een verbod vanwege de schadelijke effecten en gelijkenissen met conversietherapie.
“De omstreden 'Applied Behavioural Analysis' (ABA)-therapie kan enorm schadelijk zijn. Daarom zijn wij zeer kritisch op ABA en daarvan afgeleide therapieën en bepleiten we, gezien de gelijkenissen met conversietherapie, een verbod.”
“Gemeenten en speciaal onderwijs worden ontraden ABA en afgeleide therapieën in te zetten en financieren. Wanneer ABA toch wordt aangeboden, worden de risico's vooraf in beeld gebracht.”
Extra aandacht voor suïcidepreventie bij neurodivergente personen
De partij benoemt expliciet dat suïcidepreventie extra aandacht moet krijgen voor neurodivergente mensen, waaronder mensen met autisme.
“Suïcidepreventie wordt daarnaast wettelijk geborgd, met extra aandacht voor neurodivergente en LHBTIQA+-personen.”
Sociale zekerheid en inclusiviteit voor neurodivergente mensen
De PvdD benadrukt dat sociale zekerheid inclusief moet zijn voor neurodivergente mensen, zodat iedereen passende kansen en ondersteuning krijgt.
“Inclusiviteit staat centraal: of je nu een beperking hebt, neurodivergent bent of zelfstandig werkt, iedereen krijgt passende kansen en ondersteuning.”
Het verkiezingsprogramma van BBB noemt "autisme" niet expliciet en bevat geen concrete standpunten of beleidsvoorstellen die specifiek gericht zijn op autisme. Wel wordt in algemene termen gesproken over passend onderwijs, maatwerk voor leerlingen met beperkingen en het belang van talentontwikkeling zonder stigmatisering, maar zonder autisme als voorbeeld te noemen of specifieke maatregelen te benoemen.
Geen expliciet autismebeleid
BBB benoemt autisme nergens expliciet in het verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen die specifiek op autisme gericht zijn. De partij spreekt in algemene termen over leerlingen met beperkingen, passend onderwijs en het vermijden van labels, maar zonder autisme te noemen of te adresseren.
“Kinderen moet geleerd worden dat zij meer zijn dan ‘het label dat de maatschappij hen opplakt’. Iedereen heeft talenten en draagt bij aan deze maatschappij.”
“Leerlingen met beperkingen moeten zoveel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen volgen, met goed en betrouwbaar leerlingenvervoer als vangnet waar dat niet lukt.”
“Passend onderwijs is nodig voor ieder kind, met ruimte voor maatwerk en ondersteuning die aansluit bij de mogelijkheden van het kind.”
De ChristenUnie noemt autisme niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar benoemt wel het belang van minder labelen en meer kijken naar de individuele ondersteuningsbehoefte van kinderen in het onderwijs. De partij pleit voor het stoppen met over-diagnostisering en het bieden van collectieve ondersteuning binnen de school, in plaats van individuele zorgtrajecten buiten de school. Concrete voorstellen voor autisme-specifiek beleid ontbreken.
Minder labelen, meer individuele ondersteuning in onderwijs
De ChristenUnie wil af van het denken in labels en diagnoses (zoals autisme) en pleit voor een benadering waarbij gekeken wordt naar wat een kind nodig heeft om tot leren te komen. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en meer samenwerking tussen onderwijs, ouders en zorg, met als doel passend onderwijs voor iedereen.
“Er wordt gekeken naar wat een kind nodig heeft om tot leren te komen en niet naar labels en indicaties.”
Stoppen met over-diagnostisering en zorg binnen school organiseren
De partij vindt dat niet elk maatschappelijk probleem via het onderwijs opgelost moet worden en wil over-diagnostisering tegengaan. Ondersteuning moet collectief en binnen de school plaatsvinden, zodat kinderen minder snel in individuele zorgtrajecten terechtkomen.
BIJ1 ziet autisme als onderdeel van neurodiversiteit en verwerpt het idee dat autisme een aandoening is die genezen moet worden. De partij wil ABA-genezingstherapie voor autisme verbieden en pleit voor meer kennis over neurodiversiteit in de GGZ-opleidingen, zodat hulpverleners beter kunnen omgaan met mensen met autisme.
ABA-genezingstherapie voor autisme verbieden
BIJ1 beschouwt ABA-genezingstherapie als schadelijk en wil deze praktijk expliciet verbieden. Dit standpunt komt voort uit de visie dat autisme geen stoornis is die genezen moet worden, maar een vorm van neurodiversiteit die gerespecteerd moet worden.
“ABA-genezingstherapie voor autisme wordt verboden.”
Meer kennis over neurodiversiteit in GGZ-opleidingen
De partij vindt het belangrijk dat toekomstige GGZ-hulpverleners voldoende kennis krijgen over neurodiversiteit, waaronder autisme. Dit moet leiden tot betere en meer passende zorg voor mensen met autisme, gebaseerd op respect voor hun eigenheid in plaats van op het streven naar normalisatie.
“In opleidingen van GGZ-hulpverleners krijgt neurodiversiteit↗ voldoende plek. Zo krijgen toekomstige hulpverleners meer kennis over de variatie in het menselijk brein.”
NSC is kritisch over het huidige inclusiviteitsbeleid in het onderwijs en pleit voor meer plekken in het speciaal onderwijs voor leerlingen met specialistische of intensieve begeleiding, waaronder kinderen met autisme. Hun belangrijkste voorstel is om het bekostigingssysteem van regulier en speciaal onderwijs te herzien en de capaciteit van het speciaal onderwijs regionaal uit te breiden, zodat leerlingen met autisme passende ondersteuning krijgen.
Meer plekken in speciaal onderwijs voor leerlingen met autisme
NSC vindt dat het streven om alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, zoals autisme, in het regulier onderwijs te plaatsen is doorgeschoten en leidt tot overbelasting van leerkrachten en onvoldoende begeleiding. Zij willen het speciaal onderwijs uitbreiden en het bekostigingssysteem aanpassen, zodat leerlingen met autisme beter passende ondersteuning krijgen en niet te ver hoeven reizen.
“We keren ons tegen het doorgeschoten streven naar inclusiviteit, waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in het regulier onderwijs worden geplaatst. Dit leidt tot overbelasting van leerkrachten, te weinig aandacht voor de begeleidingsbehoefte van ‘reguliere’ leerlingen en een verschraling van de middelen voor passend onderwijs.”
“Het speciaal onderwijs voor leerlingen die specialistische of intensieve begeleiding nodig hebben, moet in een aantal regio’s meer plekken krijgen.”
D66 erkent autisme als onderdeel van neurodiversiteit en pleit voor het doorbreken van uitsluiting en discriminatie op basis hiervan. Concrete beleidsvoorstellen of specifieke maatregelen gericht op autisme ontbreken echter; het programma blijft bij algemene inclusie en gelijke kansen voor mensen met autisme.
Gelijke behandeling en inclusie van mensen met autisme
D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie tegengaan, waaronder op basis van neurodiversiteit zoals autisme. Het programma benadrukt het belang van gelijke kansen en toegankelijkheid, maar werkt dit niet uit in concrete beleidsmaatregelen specifiek voor autisme.
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
Volt erkent het belang van meer begrip en ondersteuning voor mensen met autisme, vooral in het onderwijs en de geestelijke gezondheidszorg. De partij wil het begrip voor neurodivergentie, zoals autisme, vergroten met lesprogramma’s en pleit voor prikkelarme ruimtes op scholen. Hun visie is gericht op inclusie, het tegengaan van stigma en het verbeteren van toegankelijkheid en begeleiding.
Meer begrip en ondersteuning voor autisme in onderwijs
Volt wil het begrip voor autisme vergroten door gerichte lesprogramma’s voor leraren en leerlingen en door het stimuleren van prikkelarme ruimtes op scholen. Dit moet bijdragen aan een inclusievere schoolomgeving en het verminderen van stigma’s rondom autisme.
“Daarbij wil Volt het begrip voor neurodivergentie, zoals ADHD en autisme, vergroten met lesprogramma’s voor leraren en medeleerlingen. We stimuleren scholen om prikkelarme ruimtes in te richten.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma