Verkiezingsprogramma's 2025 overartificial intelligence
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil kunstmatige intelligentie (AI) uitsluitend inzetten onder strikte publieke en democratische controle, met nadruk op mensenrechten, ecologische grenzen, dierenwelzijn en sociale rechtvaardigheid. AI mag alleen worden toegepast als het aantoonbaar bijdraagt aan publieke doelen en mag niet leiden tot ongelijkheid, manipulatie of het verdringen van menselijke interactie. Transparantie, onafhankelijk toezicht, en bescherming tegen misbruik en discriminatie staan centraal in hun visie.
AI onder publieke en democratische controle
De PvdD vindt dat AI nu te veel wordt gestuurd door commerciële belangen en pleit voor publieke regie, waarbij AI alleen mag worden ingezet als het verenigbaar is met duurzame en sociaal rechtvaardige principes. De overheid moet zeggenschap krijgen over AI-infrastructuur en -regulering, en AI mag niet bijdragen aan ongelijkheid of gedragsmanipulatie.
“De Partij voor de Dieren wil dat AI snel onder publieke en democratische controle komt, met nadrukkelijke aandacht voor ecologische grenzen, mensenrechten, dierenwelzijn, mededogen en sociale rechtvaardigheid.”
“AI mag uitsluitend commercieel worden ingezet wanneer de toepassing verenigbaar is met duurzame en sociaal rechtvaardige principes. Toepassingen die bijdragen aan ongelijkheid, overconsumptie en gedragsmanipulatie vallen daar niet onder en krijgen in Nederland geen ruimte.”
“De overheid, nationaal én Europees, moet zeggenschap krijgen over zowel de AI-infrastructuur (zoals datacenters) als over het ontwerp en de regulering van de technologie zelf.”
Transparantie, toetsing en toezicht op AI-systemen
De partij eist volledige transparantie over de werking, onzekerheden en ecologische impact van AI-systemen. Alle AI-toepassingen met invloed op mensen moeten vooraf worden getoetst op ethiek, privacy en anti-discriminatie, met structureel toezicht en handhaving.
“Transparantie over onzekerheid is essentieel om misleiding en maatschappelijke schade te voorkomen.”
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy. Deze systemen moeten aantoonbaar anti-discriminatoir zijn.”
“Er wordt structureel geld uitgetrokken voor toezicht en handhaving hierop, waarbij er ook verboden kunnen worden ingesteld.”
“Transparantie over energie- en waterverbruik van AI-systemen is verplicht.”
AI niet als vervanging van menselijke interactie
De PvdD stelt dat AI nooit menselijke interactie mag verdringen in sectoren waar deze essentieel is, zoals zorg, onderwijs en cultuur. Technologie moet ondersteunend zijn, niet leidend.
“AI mag geen vervanging zijn voor essentiële menselijke interactie in sectoren waar menselijke interactie belangrijk is, zoals binnen de zorg, onderwijs en cultuur. Technologie moet daar ondersteunend zijn – niet het menselijke contact verdringen.”
Investeren in AI-veiligheid en onafhankelijk onderzoek
De partij erkent de existentiële risico’s van AI en wil structureel investeren in AI-veiligheidsonderzoek, internationale samenwerking en onafhankelijke impactstudies, met publieke beschikbaarheid van resultaten.
“Nederland erkent publiekelijk de systemische en existentiële risico’s van AI en investeert structureel in AI-veiligheidsonderzoek. Daarnaast worden we aanjager van een daadkrachtige uitvoering van de Europese AI act, en pleiten we voor een internationaal AI-veiligheidsverdrag en AI-toezichtsautoriteit.”
“Er komt structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de ecologische en maatschappelijke impact van AI.”
Bescherming van identiteit, auteursrecht en transparantie over AI-content
De PvdD wil burgers beschermen tegen deepfakes, identiteitsmisbruik en ongeoorloofd gebruik van persoonsgegevens. AI-gegenereerde beelden, audio en teksten moeten altijd herkenbaar zijn, en het auteursrecht wordt gemoderniseerd om makers te beschermen.
“Iedereen krijgt het wettelijke recht op zijn of haar eigen gezicht en stem. Deepfakes die zonder toestemming iemands identiteit gebruiken, worden verboden.”
“Beelden en audio die gemaakt zijn door AI moeten altijd direct te herkennen zijn door bijvoorbeeld een watermerk of logo. Teksten die zich (deels) baseren op informatie die door AI gegenereerd is, vermelden dit expliciet.”
“Daarom moderniseren we het auteursrecht, zodat dit beter aansluit bij de huidige tijd. Hierbij is het belangrijk dat makers een passende vergoeding krijgen.”
“Er komt een verplichting voor kunstmatige intelligentie (AI)-aanbieders om transparant te zijn over de manier waarop ze gebruikmaken van nieuwsartikelen en ander bronnen.”
“Makers worden beschermd tegen het gebruik van hun creaties voor de training van AI-systemen.”
AI in het onderwijs: kritisch denken en verantwoord gebruik
De partij wil dat onderwijs zich richt op het ontwikkelen van vaardigheden los van AI, maar ook op verantwoord werken mét AI. Kritisch denken en digitale weerbaarheid, inclusief de ethische aspecten van AI, krijgen een grotere rol in het curriculum.
“Kritisch denken, digitale vaardigheden (inclusief de ethische aspecten van AI en digitale weerbaarheid) en mediawijsheid krijgen een grotere rol in het curriculum.”
“Het onderwijs richt zich daarom op zowel het ontwikkelen van deze vaardigheden lós van AI, als op het verantwoord werken mét AI.”
Volt ziet artificial intelligence (AI) als een technologie die grote kansen biedt voor innovatie, efficiëntie en maatschappelijke vooruitgang, mits deze transparant, ethisch en in het belang van de samenleving wordt ingezet. De partij pleit voor strenge regulering, transparantie, publieke controle, AI-geletterdheid in onderwijs en overheid, en bescherming tegen discriminatie en misbruik. Volt wil AI inzetten voor publieke doelen, maar stelt duidelijke grenzen aan het gebruik door overheid en bedrijven om grondrechten, privacy en democratische waarden te waarborgen.
Transparantie en Publieke Controle op AI
Volt wil dat AI-systemen die door de overheid worden gebruikt volledig transparant zijn, getoetst worden aan ethische en grondwettelijke kaders, en publiek toegankelijk zijn. Dit moet discriminatie en misbruik voorkomen en burgers inzicht geven in de werking van algoritmes.
“AI en algoritmen die door de overheid en in de uitvoering gebruikt worden om beslissingen te nemen die invloed hebben op mensen, moeten verplicht getoetst worden aan grondrechten en ethische kaders.”
“Iedereen moet inzage kunnen hebben in de informatie en algoritmes die door de overheid gebruikt worden. Daarvoor is het van belang dat we zo snel mogelijk overschakelen naar open standaarden en een verplicht algoritmeregister invoeren.”
“Algoritmen, inclusief daarop gebaseerde kunstmatige intelligentie (AI), mogen niet discrimineren en moeten transparant en herleidbaar zijn. Daarom worden alle algoritmes openbaar gemaakt in het algoritmeregister en vooraf getoetst op mensenrechten en non-discriminatie, zeker bij gebruik in handhaving en toezicht.”
AI-geletterdheid en Onderwijs
Volt vindt het essentieel dat burgers, jongeren en ambtenaren AI begrijpen en verantwoord leren gebruiken. Daarom wil de partij AI-geletterdheid structureel opnemen in het onderwijs en trainingen verplicht stellen voor politici en ambtenaren.
“Volt pleit ervoor dat middelbare scholieren leren over kunstmatige intelligentie (AI) en hoe deze technologie verantwoord wordt ingezet.”
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
“Volt pleit voor AI-geletterdheid binnen het vak mediawijsheid. Door kinderen en jongeren te leren omgaan met alle vormen van media... worden ze weerbaarder tegen desinformatie en nepnieuws.”
Publieke en Openbare AI-ontwikkeling
Volt wil dat AI die met publiek geld wordt ontwikkeld, open source is en breed beschikbaar wordt gesteld. Dit bevordert innovatie, samenwerking en voorkomt afhankelijkheid van grote techbedrijven buiten de EU.
“Algoritmen en trainingsdatasets die ontwikkeld zijn met overheidsgeld (‘publieke AI’) moeten gratis beschikbaar zijn voor alle inwoners en instellingen in de EU.”
“Als onderdeel van de strategie voor digitale autonomie worden de meest geavanceerde, transparante en betrouwbare AI-modellen ontwikkeld. De technologie wordt opgebouwd uit opensource-componenten en getraind met betrouwbare data van de overheid en de maatschappij.”
Strenge Regulering en Europese Standaarden
Volt pleit voor strikte naleving van de Europese AI-verordening, inzet op internationale AI-standaarden en het voorkomen van schandalen zoals het toeslagenschandaal door menselijke controle te waarborgen.
“AI die de overheid inzet, voldoet altijd aan de AI-verordening en de Europese eisen en waarden.”
“Nederland zet zich in voor het internationaal verspreiden van EU-standaarden met betrekking tot AI en draagt via AI-diplomatie bij aan de ontwikkeling van internationale afspraken omtrent AI.”
Bescherming tegen Discriminatie en Misbruik
Volt stelt dat AI nooit mag leiden tot discriminatie en dat risicoprofielen alleen ontwikkeld mogen worden met betrokkenheid van de mensen die geraakt worden.
“Bij het ontwikkelen van risicoprofielen binnen algoritmes worden die mensen betrokken die erdoor geraakt kunnen worden. Zo zorgen we voor transparantie, verantwoording en bescherming tegen discriminatie.”
AI in Arbeidsmarkt en Omscholing
Volt ziet AI als hulpmiddel voor werknemers, maar wil extra begeleiding en omscholing in sectoren waar veel automatisering plaatsvindt.
“We pleiten ervoor om sectoren, waar veel automatisering plaatsvindt, extra te begeleiden bij het omscholen van werknemers. Het is belangrijk dat werken eerlijk blijft lonen.”
Transparantie en Auteursrecht bij GenAI
Volt wil dat generatieve AI-bedrijven transparant zijn over hun trainingsdata, verplicht worden tot licenties, en dat alleen mensen auteursrecht kunnen krijgen op content.
“GenAI-bedrijven worden verplicht volledige transparantie te bieden over de oorsprong van hun trainingsdata en een licentie af te sluiten bij de organisatie die de auteursrechten beheert.”
“Content die met GenAI wordt gegenereerd krijgt geen auteursrecht. Alleen mensen kunnen auteursrecht krijgen.”
AI voor Publieke Dienstverlening en Mentale Gezondheid
Volt wil AI inzetten om overheidsdiensten toegankelijker te maken en burgers te informeren, maar ook bewustwording creëren over de impact van AI op mentale gezondheid, vooral bij jongeren.
“Door Nederlanders proactief te informeren en te onderwijzen over AI, bijvoorbeeld door middel van chatbots op basis van GPT-NL, vergroten we de AI-geletterdheid van Nederlanders. Ook gebruiken we een soortgelijke toepassing als direct contactpunt met de landelijke overheid voor inwoners.”
“Er komt een bewustwordingscampagne voor het effect van AI op mentale gezondheid, specifiek op die van jongeren.”
GroenLinks-PvdA ziet artificial intelligence (AI) als een technologie met zowel kansen als aanzienlijke risico’s, en pleit voor strikte publieke controle, bescherming van mensenrechten en een focus op maatschappelijke meerwaarde. Ze willen riskante AI-systemen verbieden, investeren in verantwoorde AI-ontwikkeling (zoals een eigen AI-fabriek), en waarborgen transparantie, privacy en eerlijke beloning voor makers. Hun beleid richt zich op het benutten van AI voor de samenleving, het voorkomen van discriminatie en misbruik, en het beschermen van burgers tegen negatieve gevolgen van AI.
Verbieden van riskante AI-systemen
GroenLinks-PvdA wil riskante AI-toepassingen, zoals realtime gezichts- of emotieherkenning, verbieden om mensenrechten en privacy te beschermen. Ze zijn zich bewust van de gevaren van AI en willen deze actief tegengaan.
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime gezichts- of emotieherkenning.”
Transparantie en herkenbaarheid van AI-content
De partij eist dat AI-gegenereerde content altijd herkenbaar is en dat bronvermelding verplicht is, om misleiding en desinformatie te voorkomen.
“AI-gegenereerde content moet altijd als zodanig herkenbaar zijn, met duidelijke bronvermelding.”
Geen verplichte data-afgifte voor AI-training
GroenLinks-PvdA wil dat het verplicht afstaan van data voor het trainen van AI-modellen niet is toegestaan, om de privacy van burgers te beschermen.
“Het verplicht afstaan van data voor het trainen van AI-modellen is niet toegestaan.”
Eerlijke beloning en auteursrecht bij generatieve AI
De partij wil dat makers eerlijk beloond worden en dat er aandacht is voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht, vooral in de culturele sector.
“We hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
“In de sector moet fair pay & fair practice de norm zijn. Subsidies moeten direct terechtkomen bij makers en uitvoerenden en we hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
Investeren in verantwoorde AI-ontwikkeling (AI-fabriek)
GroenLinks-PvdA wil investeren in een eigen AI-fabriek en taalmodel, waar start-ups en overheden kunnen experimenteren met AI-toepassingen, met respect voor privacy en auteursrecht.
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen. Dat gebeurt met respect voor het privacy- en auteursrecht, en met een eerlijke beloning van alle deelnemers.”
Geen volledig geautomatiseerde besluiten door AI bij overheid
De partij stelt dat besluiten met grote impact nooit volledig door een algoritme of AI mogen worden genomen, om rechtsgelijkheid en menselijke controle te waarborgen.
“Besluiten met grote impact mogen nooit volledig door een algoritme of AI worden genomen.”
Verbod op discriminerende algoritmen en verplichte impactanalyse
GroenLinks-PvdA wil discriminatie door AI en algoritmen tegengaan en verplicht overheidsorganisaties tot een impactanalyse op rechtsgelijkheid en grondrechten bij nieuwe technologie.
“Geen discriminerende algoritmen en systemen. We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt.”
“Overheidsorganisaties worden verplicht tot een impactanalyse op rechtsgelijkheid en grondrechten bij inzet van nieuwe technologie of data.”
Europese digitale autonomie en veilige AI
De partij wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse techbedrijven door te investeren in Europese digitale infrastructuur en veilige AI.
“We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
Duurzame AI en beperking van energieverbruik
GroenLinks-PvdA wil het energieverbruik van AI beperken en digitalisering inzetten voor duurzaamheid.
“De digitale samenleving verbruikt veel stroom, vaak door onnodig AI-gebruik of door ICT alsmaar te laten draaien.”
AI in werk en scholing: kansen benutten, ongelijkheid voorkomen
De partij ziet AI als kans voor productiviteit en wil investeren in scholing, maar waarschuwt voor toenemende ongelijkheid en wil dat iedereen kan meedoen.
“De toepassingen van AI ontwikkelen zich razendsnel. We gaan slimmer werken door te investeren in innovatie en digitalisering waar dat kan.”
“We investeren in om-, her- en bijscholing, en in zij-instroom.”
“Kerndoelen zoals lezen, schrijven en kritisch nadenken mogen niet lijden onder het gebruik van AI.”
AI en mensenrechten: exportbeperking
GroenLinks-PvdA wil de export van AI-software voor surveillance en defensie die mensenrechten schendt, tegengaan.
“Met nieuwe Europese regelgeving voorkomen we de export van (AI)software in de surveillance- en defensie-industrie die bijdraagt aan mensenrechtenschendingen.”
NSC ziet artificial intelligence (AI) als een technologie met grote kansen én risico’s voor privacy, veiligheid en de arbeidsmarkt. De partij wil strenge regulering van AI-toepassingen, bescherming tegen deepfakes en privacyschendingen, en investeert in Europese en Nederlandse AI-ontwikkeling. NSC pleit voor transparantie, handhaving en soevereine AI-modellen, met oog voor burgerrechten en digitale autonomie.
Strengere regulering en handhaving tegen AI-misbruik
NSC maakt zich zorgen over de impact van AI op privacy, veiligheid en desinformatie, en wil strengere regels en handhaving om burgers te beschermen. Deepfakes, gezichtsherkenning en grootschalige privacyschendingen worden expliciet aangepakt, met nadruk op snelle verwijdering en strafbaarstelling.
“Het maken en verspreiden van deepfakes wordt strafbaar gesteld via het auteursrecht, met een verplichte snelle verwijdering van dit materiaal.”
“Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen. Dit vereist voldoende financiering van toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens.”
“Grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie-industrie zijn een grove en bewuste schending van de grondrechten. We vinden dat er een wettelijke basis moet komen om deze bedrijven via het strafrecht aan te pakken.”
Transparantie en wetenschappelijke standaard voor AI en algoritmen
NSC wil dat het gebruik van AI en algoritmen door de overheid aan strenge, transparante en wetenschappelijk onderbouwde standaarden voldoet, om fouten, discriminatie en misbruik te voorkomen.
“We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid. Deze standaard moet openbaar en navolgbaar zijn.”
“Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. Vastlegging in het algoritmeregister wordt verplicht.”
Voorkeur voor soevereine en lokaal draaiende AI-modellen
NSC wil dat de overheid bij gebruik van AI kiest voor soevereine of lokaal draaiende modellen, om privacy en veiligheid van burgers te waarborgen en afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven te verminderen.
“De overheid moet wanneer het nuttig is zeker gebruik maken van AI-toepassingen, maar hierbij omwille van de veiligheid en privacy bij voorkeur kiezen voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen.”
“We moeten voorkomen dat de overheid data van onze burgers voedt aan de tech-reuzen omdat zij hun AI-modellen daarop trainen.”
Europese en Nederlandse AI-ontwikkeling stimuleren
NSC wil de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken door te investeren in eigen AI-infrastructuur, talent en technologie, en door Europese regelgeving te vereenvoudigen zonder privacy te schaden.
“We steunen de oprichting van een AI-fabriek in Groningen die rekenkracht, data en talent beschikbaar maakt voor het mkb en strategische sectoren.”
“We ondersteunen daarnaast de ontwikkeling van GPT-NL als Nederlands taalmodel.”
“We steunen de vereenvoudiging van digitale wetgeving in de EU, zoals de AI-verordening, om bureaucratie te schrappen en het Europees verdienvermogen te versterken. Dit mag geen afbreuk doen aan de bescherming van privacy en menselijke waardigheid van burgers.”
Arbeidsmarkt voorbereiden op AI-veranderingen
NSC erkent dat AI grote en onzekere effecten zal hebben op de arbeidsmarkt en wil bedrijven stimuleren om personeel bij te scholen zodat zij wendbaar blijven.
“We voorzien dat de doorontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI) grote en onzekere effecten zal hebben op de arbeidsmarkt, zowel in positieve als in negatieve zin. Bedrijven moeten gestimuleerd worden om hun personeel bij te scholen zodat zij wendbaar met deze veranderingen om kunnen gaan.”
Watermerken verplichten bij AI-nabootsing van mensen
Om deepfakes en misbruik van AI bij het nabootsen van mensen tegen te gaan, pleit NSC voor verplichte zichtbare en onzichtbare watermerken op Europees niveau.
“We pleiten voor een verplichting op Europees niveau voor ontwikkelaars van kunstmatige intelligentie om zichtbare en onzichtbare watermerken toe te voegen wanneer hun software wordt gebruikt om bestaande mensen na te bootsen.”
De SGP erkent de grote potentie van artificial intelligence (AI), maar stelt strikte ethische en maatschappelijke grenzen aan het gebruik ervan. De partij wil dat AI altijd onder menselijke controle blijft, transparant en eerlijk functioneert, en investeert in technologische soevereiniteit. Concrete voorstellen zijn onder meer ethische toetsing, het voorkomen van vooringenomenheid en privacy-schending, een verbod op deepfakes, en investeringen in Nederlandse AI-capaciteit.
Menselijke controle en ethische kaders verplicht
De SGP vindt dat AI-systemen altijd onder menselijke eindverantwoordelijkheid moeten vallen en aan strenge ethische eisen moeten voldoen. Dit voorkomt dat AI beslissingen neemt zonder menselijke toetsing en beschermt publieke waarden en privacy.
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy.”
“Voor de toelating van nieuwe technologische ontwikkelingen met grote impact op de samenleving is een ethische toelatingscommissie nodig.”
Transparantie, controleerbaarheid en onderscheid mens/AI
De SGP eist volledige transparantie over AI-beslissingen en een helder onderscheid tussen menselijke en door AI gegenereerde output. Dit moet misleiding en oncontroleerbare algoritmes voorkomen.
Verbod op deepfakes en AI-kinderporno
Om misbruik van AI te bestrijden, wil de SGP een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes en AI-gegenereerd kinderpornografisch materiaal.
Investeren in Nederlandse AI-soevereiniteit
De SGP wil voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van buitenlandse AI-machten en pleit voor eigen investeringen en productiecapaciteit, met het Nederlands belang voorop.
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
AI in de zorg: menswaardige toepassing centraal
De SGP benadrukt dat AI in de zorg alleen mag worden ingezet als de menselijke maat en waardigheid gewaarborgd blijven.
“Bij het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg moet een menswaardige toepassing centraal staan.”
Bescherming van kinderen tegen AI-misbruik
De SGP stelt dat AI nooit mag worden gebruikt om kinderen te manipuleren of te dwingen, vanwege hun extra kwetsbaarheid.
“Kunstmatige intelligentie mag nooit gebruikt worden om kinderen ergens toe te dwingen of hen te misleiden. Zij zijn extra kwetsbaar.”
De VVD ziet artificial intelligence (AI) als een essentiële groeitechnologie voor de toekomst van Nederland en wil vol inzetten op de kansen die AI biedt, zowel economisch als maatschappelijk. De partij pleit voor forse investeringen in AI, het stimuleren van innovatie en het verminderen van belemmerende regelgeving, met als doel technologische onafhankelijkheid, economische groei en een efficiëntere overheid en zorg. Tegelijkertijd wil de VVD AI inzetten voor publieke taken, zoals digitalisering van de overheid, verbetering van de zorg en het versterken van de strafrechtketen.
Forse investeringen in AI en technologische onafhankelijkheid
De VVD wil Nederland tot koploper maken op het gebied van AI door grootschalige investeringen, het stimuleren van start-ups en het realiseren van AI-fabrieken en -hubs. Dit moet voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van de VS en China en de economische groei versnellen.
“We doen daarom investeringen in kunstmatige intelligentie via de investeringsagenda voor nationale groei en de investeringsmaatschappij. Anders worden we sterk afhankelijk van de VS en China. Deze investeringsagenda moet bijdragen aan de komst van een ‘normale’ AI-fabriek in Groningen en een AI-gigafabriek in Nederland mogelijk maken.”
“Verder zorgen we dat we met dit fonds een AI-hub krijgen. Frankrijk heeft met Station F daar al een voorbeeld van. We helpen het mkb volop de kansen van kunstmatige intelligentie te benutten. Door de inzet op kunstmatige intelligentie krijgt het hele land een impuls.”
“We willen het fiscaal stimuleren dat alle Nederlanders kunnen investeren in start- en scale-ups en kijken daarbij bijvoorbeeld naar een aftrekpost in de inkomstenbelasting.”
Minder belemmerende regelgeving voor AI en innovatie
De VVD vindt dat Europese regelgeving innovatie op het gebied van AI te veel belemmert en wil deze versoepelen, zodat Nederlandse bedrijven concurrerender kunnen zijn en sneller kunnen innoveren.
“We maken ons daarom in de EU hard voor onder andere het versoepelen van de Artificiële Intelligentie-verordening (AI-act), General Data Protection Regulation (GDPR), Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Corporate Sustainability Due Dilligence Directive en de Regulation on Deforestation-free products (EUDR).”
Inzet van AI voor een efficiëntere overheid
De VVD ziet AI als een kans om de overheid efficiënter, klantvriendelijker en moderner te maken. Door AI breed in te zetten en ambtenaren op te scholen, wil de partij de kwaliteit van overheidsdiensten verbeteren en kosten verlagen.
“We zien kunstmatige intelligentie als kans en niet alleen als risico. Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om.”
“AI kan zorgen voor een revolutie bij de overheid, maar dan moet de overheid wel om leren gaan met techniek.”
AI inzetten voor innovatie in zorg, veiligheid en onderwijs
De VVD wil AI inzetten om de zorg te verbeteren, administratieve lasten te verlagen, dierproeven te verminderen en de effectiviteit van de strafrechtketen te vergroten. Ook in het onderwijs en bij innovatie in vervoer ziet de partij een rol voor AI.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren.”
“Het aantal dierproeven brengen we omlaag: Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden.”
“De samenwerking tussen organisaties in de strafrechtketen moet worden verbeterd met gebruik van digitalisering en artificiële intelligentie.”
“We maken gebruik van AI waar mogelijk en nemen regels weg die innovatie stimuleren.”
Het CDA ziet artificial intelligence (AI) als een essentiële technologie voor economische groei, wetenschappelijke vooruitgang en geopolitieke positie, maar benadrukt het belang van digitale autonomie, ethiek en Europese samenwerking. Ze willen investeren in eigen AI-ontwikkeling, zoals GPT-NL, en pleiten voor strikte naleving van AI-wetgeving, ethische verankering in onderwijs en toezicht. Concrete voorstellen zijn onder meer een AI-commissaris, investeringen in Europese datacentra en chipproductie, en het stimuleren van verantwoord gebruik van AI in publieke en private sectoren.
Investeren in Europese AI-ontwikkeling en digitale autonomie
Het CDA wil minder afhankelijk zijn van Big Tech buiten Europa door te investeren in eigen AI-ontwikkeling, Europese datacentra, chipproductie en cloud-toepassingen. Ze zien AI als strategisch belangrijk voor de economie en pleiten voor samenwerking met gelijkgestemde landen om technologische soevereiniteit te versterken.
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra. En we steunen de komst van een AI-fabriek in Noord-Nederland en essentiële softwaretoepassingen.”
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI.”
Centrale regie, toezicht en ethiek rond AI
Het CDA wil een centrale regie op AI via een AI-commissaris, strikte naleving van AI-wetgeving en een betere verankering van digitale ethiek in onderwijs en bedrijfsleven. Ze benadrukken het belang van verantwoord gebruik van AI, transparantie van algoritmes en het vergroten van digitale weerbaarheid.
“Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie. Zo stimuleren we steviger samenwerking en data-uitwisseling tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden. Toezichthouders behouden hun onafhankelijke rol, en zien toe op naleving van de geldende wetgeving op het gebied van AI.”
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten.”
Verantwoord gebruik van AI in publieke sector
Het CDA wil AI inzetten om de uitvoering van overheidstaken efficiënter te maken, zoals bij belastingaangiftes en vergunningsprocedures, maar benadrukt dat dit alleen gebeurt waar mogelijk en verantwoord.
AI in zorg en onderwijs: kansen en risico’s
Het CDA ziet AI als kans voor innovatie in de zorg en wil dat opleidingen aandacht besteden aan de werking, kansen en risico’s van AI. Ze willen dat AI bijdraagt aan datagestuurd werken, maar zonder het menselijke contact te vervangen.
D66 ziet artificial intelligence (AI) als een technologie met grote kansen én risico’s voor werk, veiligheid en democratie. De partij wil Europese autonomie op AI-gebied, met nadruk op verantwoorde ontwikkeling volgens Europese waarden, en pleit voor strenge regulering en onafhankelijke controle om burgers te beschermen tegen misbruik door grote techbedrijven. D66 wil investeren in een sterke nationale en Europese AI-sector en stelt concrete maatregelen voor om AI in publieke sectoren te ontwikkelen zonder afhankelijkheid van buitenlandse bedrijven.
Europese autonomie en verantwoorde AI
D66 wil dat Nederland en Europa onafhankelijk worden van buitenlandse (vooral Amerikaanse en Chinese) techbedrijven en AI-systemen. Ze pleiten voor eigen kennisopbouw, Europese alternatieven en verantwoorde AI die aansluit bij Europese waarden als veiligheid, menselijke waardigheid en democratie.
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI. AI biedt enorme kansen, maar zorgt ook voor risico’s voor werk, veiligheid en democratie. De strijd om de dominantie op het gebied van AI in de wereld is in volle gang. Nederland en Europa dreigen nog afhankelijker te worden van vijandige of ongewenste machten.”
“We bouwen daarom onze eigen kennis en kracht op het gebied van AI op, op basis van Europese waarden en standaarden.”
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
Democratische grip en onafhankelijke controle op AI
D66 benadrukt het belang van democratische controle en sterke toezichthouders om burgers te beschermen tegen de schadelijke effecten van AI en de verdienmodellen van grote techbedrijven. Ze willen dat toezichthouders voldoende capaciteit krijgen om effectief te handhaven.
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal. Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven. We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
AI in publieke sectoren niet overlaten aan buitenlandse bedrijven
D66 wil dat de ontwikkeling en toepassing van AI in gevoelige publieke sectoren zoals zorg, onderwijs en overheidsdiensten niet wordt overgelaten aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst en schaal.
“De ontwikkeling van AI in bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs en overheidsdiensten is gevoelig. Daarom laten we dat niet over aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst en schaal.”
Menselijke controle over AI in defensie en veiligheid
Voor AI-toepassingen in defensie en veiligheid stelt D66 als uitgangspunt dat er altijd betekenisvolle menselijke controle moet zijn.
“D66 wil dat Nederland in 2030 Europees koploper is op het gebied van AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie. Ons uitgangspunt voor deze technologieën is betekenisvolle menselijke controle.”
JA21 ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een belangrijke motor voor economische groei, innovatie en kostenbesparing, vooral in sectoren als zorg, defensie en het bedrijfsleven. De partij wil AI actief stimuleren, kennis op bestuursniveau vergroten en het gebruik van AI in de praktijk bevorderen, met nadruk op productiviteit boven ethische kaders. Tegelijkertijd pleit JA21 voor digitale soevereiniteit en investeringen in strategische technologie om afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven te verminderen.
AI actief inzetten voor economische groei en innovatie
JA21 beschouwt AI als essentieel om de Nederlandse economie concurrerend te houden en de productiviteit te verhogen, vooral in het mkb. De partij vindt dat de overheid ondernemers ruimte moet geven om te innoveren met AI en dat Nederland een topspeler moet worden op technologisch gebied. Het uitgangspunt is productiviteit, niet alleen ethische kaders.
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Digitalisering en kunstmatige intelligentie bieden enorme kansen voor onze economie, maar dan moet de overheid wel meebewegen en ondernemers de ruimte geven om te groeien en te innoveren.”
AI inzetten om zorgkosten te beheersen
JA21 ziet in AI een kans om de stijgende zorgkosten op te vangen en de efficiëntie in de zorg te vergroten. De partij wil dat instellingen AI actief omarmen, kennis op bestuursniveau vergroten en een cultuuromslag realiseren om innovatie in de zorg mogelijk te maken.
“AI actief omarmen en kennis van AI op bestuursniveau vergroten.”
“AI en innovatie prioriteren om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen.”
“Grootschalige inzet van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg vraagt een cultuuromslag binnen instellingen die in veel gevallen nog erg behoudend acteren.”
Investeren in digitale soevereiniteit en strategische technologie
JA21 wil voorkomen dat Nederland en Europa volledig afhankelijk worden van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. De partij pleit voor investeringen in strategische technologie, digitale veiligheid en het waarborgen van digitale soevereiniteit.
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
AI integreren in defensie
JA21 wil dat de krijgsmacht op innovatieve wijze de laatste technologische ontwikkelingen toepast, waaronder de integratie van AI, om de effectiviteit en veiligheid van de Nederlandse defensie te vergroten.
“De krijgsmacht moet op innovatieve wijze de laatste technologische ontwikkelingen toepassen in de organisatie, waaronder met de integratie van drones en AI.”
De SP wil kunstmatige intelligentie (AI) streng reguleren om misbruik, discriminatie en verlies van controle door burgers te voorkomen. Ze pleiten voor transparantie, menselijke controle bij belangrijke besluiten, bescherming van privacy en auteursrechten, en beperken de macht van grote techbedrijven. AI mag alleen onder strikte voorwaarden worden ingezet en mag nooit leiden tot discriminatie of ondoorzichtige besluitvorming.
Strenge regulering en transparantie van AI
De SP vindt dat AI streng gereguleerd moet worden om misbruik, zoals deepfakes en schending van auteursrechten, te voorkomen. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer AI is gebruikt en AI mag alleen met publieke informatie worden getraind. Mensen moeten controle houden over hun eigen data, stem en uiterlijk.
“Kunstmatige Intelligentie maakt het steeds moeilijker om te achterhalen wat echt en wat nep is; wat door mensen is gemaakt of door AI-software. Dit kan leiden tot misbruik, zoals bij deepfake porno of het gebruik van kunst en kennis van anderen zonder betaling. Daarom is strenge regulering nodig. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer iets door AI is gemaakt.”
“Daarnaast mag AI alleen worden getraind met publieke informatie en mag het geen inbreuk maken op auteursrechten. Mensen krijgen auteursrechten over hun eigen stem, gezichtskenmerken en lichaam.”
Geen geautomatiseerde besluitvorming zonder menselijke controle
De SP stelt dat AI en algoritmes nooit zelfstandig beslissingen mogen nemen over zaken die grote impact hebben op mensenlevens, zoals uitkeringen of overheidsbesluiten. Er moet altijd een mens betrokken zijn en het moet transparant zijn welke data aan het besluit ten grondslag ligt.
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes. Ook moet het altijd duidelijk zijn welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
“De overheid is altijd een mens. In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming. Deze ambtenaar kan diens besluit altijd uitleggen. Als er iets mis gaat, dan volgt een gesprek en begeleidt deze persoon je naar een oplossing. Bij digitale hulpmiddelen als AI wordt altijd weergegeven welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
AI en algoritmes mogen niet leiden tot discriminatie
De SP waarschuwt voor het risico op discriminatie door AI en profileringsalgoritmes, vooral bij overheidsgebruik. Inzet van AI is niet toegestaan als mensenrechten niet gewaarborgd zijn.
“De inzet van algoritmen, Kunstmatige Intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming om fraude op te sporen en besluiten te nemen is niet langer toegestaan wanneer mensenrechten niet gewaarborgd kunnen worden.”
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
Beperken van AI-gebruik in het onderwijs
De SP wil het gebruik van AI door scholieren en studenten reguleren en in goede banen leiden, om negatieve effecten te voorkomen.
“Het gebruik van kunstmatige intelligentie door scholieren en studenten moet in goede banen worden geleid.”
De ChristenUnie ziet artificial intelligence (AI) als een grote maatschappelijke uitdaging die duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vereist. Ze pleiten voor strengere regulering en transparantie bij het gebruik van AI en algoritmes, met bijzondere aandacht voor privacy, het voorkomen van ontwrichtende gevolgen voor de rechtsstaat, en het waarborgen van menselijke controle in sectoren zoals de zorg.
Strenge ethische kaders en overheidsregie op AI
De ChristenUnie benadrukt dat AI potentieel ontwrichtende gevolgen heeft voor de rechtsstaat en samenleving. Daarom willen ze dat de overheid duidelijke ethische kaders stelt en de regie neemt, zodat risico’s worden beperkt en kansen verantwoord benut. Ze zien AI als een maatschappelijke uitdaging die niet aan de markt kan worden overgelaten.
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt.”
Transparantie en regulering van algoritmes
De partij wil dat de overheid strengere grenzen stelt aan het gebruik van AI en algoritmes, met verplichte transparantie via een algoritmeregister. Dit moet voorkomen dat privacy en vrije toegang tot informatie in het gedrang komen door ondoorzichtige technologieën en de macht van grote techbedrijven.
“De overheid moet grenzen stellen waar het gaat om de inzet van technieken en de regulering van ons digitale maatschappelijke verkeer, bijvoorbeeld bij het gebruik van kunstmatige intelligentie en algoritmes.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
AI in de zorg: menselijke controle en privacy
De ChristenUnie staat het gebruik van AI in de zorg toe als hulpmiddel voor artsen, mits de arts eindverantwoordelijk blijft, de relatie met de patiënt niet wordt geschaad, en de privacy van patiënten strikt wordt gewaarborgd. Commercieel gebruik van patiëntdata wordt uitgesloten.
“Kunstmatige intelligentie kan een middel tot mogelijke detectie zijn voor een arts, zolang de arts eindverantwoordelijk blijft en het middel niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt.”
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Internationale regulering van autonome wapensystemen
De ChristenUnie erkent de opkomst van (deels) autonome wapensystemen als een moreel vraagstuk en pleit voor internationale regulering over de ontwikkeling en inzet van dergelijke AI-gestuurde wapens.
“We willen internationale regulering met betrekking tot de vraag of en onder welke voorwaarden autonome wapensystemen kunnen worden ontwikkeld en ingezet.”
50PLUS ziet artificial intelligence (AI) vooral als een kans om het leven van ouderen te verbeteren, mits de overheid de regie houdt over de implementatie. De partij wil dat AI wordt ingezet om ouderen langer zelfstandig te laten wonen en de zorg te verbeteren, met duidelijke coördinatie vanuit de overheid. Concrete voorstellen richten zich op digitale inclusie en het benutten van AI ten dienste van ouderen.
AI inzetten voor welzijn en zelfstandigheid van ouderen
50PLUS wil dat kunstmatige intelligentie wordt gebruikt om het leven van ouderen makkelijker te maken, de zorg te verbeteren en zelfstandig wonen te ondersteunen. De partij benadrukt dat technologische vooruitgang alleen waardevol is als deze ouderen daadwerkelijk helpt en dat de overheid de regie moet nemen bij de implementatie van AI.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
Digitale inclusie als gemeentelijke plicht
Om te voorkomen dat ouderen buitengesloten raken door digitalisering en AI, wil 50PLUS dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor de digitale zelfredzaamheid van ouderen. Dit moet ervoor zorgen dat iedereen kan profiteren van technologische ontwikkelingen, waaronder AI.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.”
Meer elektriciteit voor high-tech en AI
50PLUS koppelt de noodzaak van meer elektriciteitsopwekking aan de wens om Nederland te laten meedoen met de "revolutie van high-tech en artificiële intelligentie". Dit is vooral een randvoorwaarde voor het kunnen benutten van AI in de samenleving.
“Meer elektriciteit opwekken is nodig als Nederland wil meedoen met de revolutie van high-tech en artificiële intelligentie.”
BBB erkent de kansen en risico’s van artificial intelligence (AI) en wil dat de overheid AI verantwoord inzet, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en risicobeperking. Daarnaast investeert BBB in een Nederlands AI-ecosysteem, onder andere via Defensie en regionale AI-hubs, en pleit voor strikte wetgeving rondom deepfakes en gezichtsherkenning. De partij ziet AI als een technologie die in dienst moet staan van mensen en benadrukt digitale soevereiniteit en bescherming van grondrechten.
Verantwoorde inzet van AI door de overheid
BBB wil dat de overheid AI alleen inzet op een manier die transparant is, onder menselijk toezicht staat en risico’s beperkt, om zo publieke waarden en vertrouwen te waarborgen. Dit standpunt komt voort uit zorgen over ondoorzichtige systemen en het verlies van controle door de overheid.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
Investeren in een Nederlands AI-netwerk
BBB wil structureel investeren in de ontwikkeling van een eigen Nederlands AI-ecosysteem, onder andere via Defensie, een AI-fabriek in Groningen en lokale AI-hubs. Hiermee wil de partij technologische autonomie bevorderen en de afhankelijkheid van buitenlandse partijen verminderen.
“Nederland investeert via Defensie structureel in de ontwikkeling van het Nederlandse AInetwerk waaronder de AIfabriek in Groningen en lokale AIhubs.”
Strikte regulering van deepfakes en gezichtsherkenning
BBB pleit voor wettelijke verboden op illegale deepfakes en wil het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte beperken of verbieden zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht. Dit om burgers te beschermen tegen misbruik van AI-toepassingen.
“Het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wordt wettelijk verboden en bestraft.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
FVD ziet artificial intelligence (AI) vooral als een kans om de overheid efficiënter te maken en de arbeidsmarkt toekomstbestendig te houden. Ze willen AI breed inzetten binnen de overheid om productiviteit te verhogen en pleiten voor integratie van AI in beroepsopleidingen, zodat vakmensen voorbereid zijn op technologische veranderingen. Tegelijkertijd benadrukken ze dat praktijkgerichte beroepen minder snel door AI vervangen zullen worden.
AI inzetten voor efficiëntere overheid
FVD wil kunstmatige intelligentie inzetten om de overheid efficiënter te laten werken, met als doel minder ambtenaren en hogere productiviteit. Ze zien AI als een middel om bureaucratie te verminderen en innovatie te stimuleren binnen overheidsdiensten.
AI integreren in beroepsonderwijs
FVD vindt het belangrijk dat beroepsopleidingen jongeren voorbereiden op een arbeidsmarkt waarin AI een grote rol speelt. Ze willen dat vakmensen leren werken met moderne technologieën, zodat hun positie versterkt wordt en Nederland minder afhankelijk wordt van arbeidsmigratie.
“We integreren nieuwe technologie en AI in beroepsopleidingen, zodat vakmensen leren werken met moderne tools en hun positie op de arbeidsmarkt wordt versterkt.”
Praktijkberoepen toekomstbestendig ondanks AI
FVD benadrukt dat de opkomst van AI de waarde van praktijkgerichte beroepen vergroot, omdat deze minder snel door automatisering worden vervangen. Ze zien vakmanschap als een antwoord op de dreiging van baanverlies door AI.
“Ook de opkomst van kunstmatige intelligentie maakt de herwaardering van vakmanschap urgent. Spoedig zal AI veel administratieve banen vervangen, maar voorlopig zien wij computers nog geen hamer vasthouden, geen lasnaad leggen of patiënt verzorgen.”
BVNL ziet artificial intelligence (AI) als een welkome innovatie die kansen biedt voor onderzoek, innovatie en onderwijs, mits zorgvuldig omgegaan wordt met privacy en veiligheid. De partij wil investeren in AI-onderzoek en een innovatievriendelijk klimaat creëren, maar benadrukt dat AI geen gevaar mag vormen voor de privacy van burgers. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van AI-onderzoek en het waarborgen van privacy bij de inzet van AI.
Stimuleren van AI-onderzoek en innovatie
BVNL wil Nederland positioneren als voorloper op het gebied van kunstmatige intelligentie door onderzoek, innovatie en samenwerking tussen bedrijven, startups en academici te stimuleren. Het doel is een innovatievriendelijk klimaat te creëren waarin technologische vooruitgang mogelijk is, zonder de rechten en vrijheden van burgers uit het oog te verliezen.
“BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie. We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen.”
“digitale ontwikkelingen, onderzoek en innovatie in kunstmatige intelligentie stimuleert en de privacy van burgers waarborgt.”
AI alleen bij zorgvuldige omgang met privacy
BVNL erkent de voordelen van AI, maar stelt duidelijke grenzen: AI mag geen gevaar vormen voor de privacy van burgers. De overheid moet zorgvuldig nagaan hoe AI bijvoorbeeld in het onderwijs kan worden toegepast, met waarborgen voor privacy als uitgangspunt.
“Artificial Intelligence (AI) is een welkome innovatie, mits er zorgvuldig mee wordt omgegaan. Het is een taak voor de overheid om na te gaan hoe AI bijvoorbeeld kan worden geïncorporeerd in het onderwijs. Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
DENK ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een risico voor privacy, mensenrechten en discriminatie, en pleit daarom voor streng toezicht, transparantie en wettelijke waarborgen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versterken van de Autoriteit Persoonsgegevens met AI-expertise, het invoeren van een algoritmewet die mensenrechten beschermt, en het verbieden van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen. DENK wil dat AI-systemen transparant, eerlijk en niet-discriminerend zijn, met duidelijke controle door onafhankelijke instanties.
Sterker toezicht op AI door Autoriteit Persoonsgegevens
DENK wil dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) meer middelen, bevoegdheden en diepgaande expertise krijgt op het gebied van kunstmatige intelligentie, om zo beter toezicht te houden op het gebruik van AI en de bescherming van persoonsgegevens te waarborgen. Dit is bedoeld om machtsmisbruik door technologie en big tech te voorkomen.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Algoritmewet en verbod op discriminatie door AI
DENK pleit voor een aparte algoritmewet die mensenrechten bij het gebruik van algoritmen verplicht beschermt, met een verbod op het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken en strenge eisen voor non-discriminatie. Hiermee wil DENK voorkomen dat AI-systemen leiden tot ongelijke behandeling of institutionele discriminatie.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
Transparantie en controle op algoritmen
Om misbruik en discriminatie door AI te voorkomen, wil DENK dat alle algoritmen transparant zijn en verplicht geregistreerd worden, zowel bij overheden als bedrijven. Dit moet burgers beschermen tegen ondoorzichtige en mogelijk schadelijke AI-toepassingen.
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
BIJ1 is kritisch over het gebruik van artificial intelligence (AI) en pleit voor strikte beperkingen, met name op het gebied van militaire toepassingen en surveillance. Hun belangrijkste voorstellen zijn een directe stop op de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen voor militaire doeleinden en een verbod op automatische gezichtsherkenning in de publieke ruimte. De kern van hun visie is dat AI niet mag bijdragen aan onderdrukking, geweld of schending van burgerrechten.
Directe stop op AI voor militaire doeleinden
BIJ1 wil dat Nederland onmiddellijk stopt met het ontwikkelen en inzetten van AI-systemen voor militaire toepassingen. Ze zien het gebruik van AI in wapensystemen als een gevaar voor vrede en veiligheid, en willen technische kennis uit de wapenindustrie inzetten voor civiele doeleinden.
“Daarbij komt er direct een stop op het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire doeleinden.”
Verbod op automatische gezichtsherkenning en AI-surveillance
BIJ1 verzet zich tegen grootschalige surveillance en het gebruik van AI voor gezichtsherkenning in de publieke ruimte. Ze vinden dat deze technologieën de privacy en democratische rechten van burgers schenden en willen daarom automatische gezichtsherkenning volledig verbieden.
“Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
De PVV noemt kunstmatige intelligentie (artificial intelligence) slechts één keer in haar verkiezingsprogramma, en uitsluitend in de context van het verminderen van administratiedruk in de zorg. Er zijn geen bredere visies, concrete investeringsplannen of ethische standpunten over artificial intelligence te vinden. Het gebruik van AI wordt door de PVV uitsluitend als praktisch hulpmiddel gezien om zorgverleners te ontlasten van administratieve lasten.
Slimme inzet van kunstmatige intelligentie om administratiedruk in de zorg te verlagen
De PVV wil kunstmatige intelligentie inzetten om de administratieve lasten in de zorg te verminderen, zodat zorgverleners meer tijd overhouden voor hun kerntaken. Dit wordt gepresenteerd als een praktische maatregel om het personeelstekort in de zorg aan te pakken en het werkplezier te vergroten. Er wordt geen bredere visie op AI, innovatie, ethiek of regulering gegeven; de focus ligt puur op efficiëntieverbetering binnen de zorgsector.
“Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk.”