Verkiezingsprogramma's 2025 overafhankelijkheid van amerika
De SP wil de Nederlandse afhankelijkheid van Amerika op meerdere terreinen fors verminderen, met name op het gebied van defensie, digitale infrastructuur en economie. Ze pleiten voor Europese strategische autonomie, het verwijderen van Amerikaanse kernwapens, het stoppen van de inkoop van Amerikaanse wapens, en het investeren in eigen digitale en industriële capaciteit. De kern van hun visie is dat Nederland en Europa onafhankelijk moeten kunnen opereren zonder ondergeschikt te zijn aan Amerikaanse belangen of machtspolitiek.
Europese defensie zonder Amerikaanse afhankelijkheid
De SP wil dat Europa militair onafhankelijk wordt van de VS, met een eigen defensie-industrie en een Europese veiligheidsarchitectuur. Ze verzetten zich tegen de dominantie van de VS binnen de NAVO en tegen het kopen van Amerikaanse wapens.
“Europa moet onafhankelijk zijn van de Amerikaanse wapenindustrie. Wij hebben tal van alternatieven binnen de grenzen van de EU, goed opgeleide vakmensen en onderzoekers waarmee wij zelf wapens voor onze verdediging kunnen maken.”
“Deze veiligheidsarchitectuur moet militair onafhankelijk zijn van de VS, gebaseerd zijn op het internationaal recht en gericht zijn op internationale samenwerking.”
“De NAVO opereert nu vooral in het belang van de VS en daar moeten we vanaf.”
“Wij verwijderen de Amerikaanse kernwapens van de Nederlandse bodem.”
Minder digitale afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven
De SP wil de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken door minder gebruik te maken van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra. Ze pleiten voor open source, publieke datacentra en interne softwareontwikkeling.
“In grote mate is de Nederlandse overheid afhankelijk van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra. We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen.”
“Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
Afwijzen van Amerikaanse defensienormen en militarisering
De SP verzet zich tegen de door de VS opgelegde verhoging van defensie-uitgaven (de 'Trump-norm') en tegen militarisering ten gunste van Amerikaanse belangen en industrie.
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens. Dit leidt tot een wereldwijde wapenwedloop en komt vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede.”
“De Amerikaanse President Trump wil graag dat wij meer dan dubbel zoveel van onze economie gaan inzetten voor militarisering. Daar passen wij voor.”
“We geven geld uit daar waar het nodig is en bijdraagt aan een sterkere economie, daarom gaan we niet akkoord met tientallen miljarden onproductieve uitgaven per jaar aan de Trumpnorm van vijf procent voor defensieuitgaven.”
Onafhankelijkheid van Amerikaanse economische en bedrijfspraktijken
De SP wil af van Amerikaanse bedrijfsmodellen en economische dominantie, met name in de zorg en via multinationals.
“Door dit soort Amerikaanse praktijken sluiten huisartsenposten, raken mensen hun vaste arts kwijt en wordt de zorg slechter en minder toegankelijk.”
“Wij willen ook onafhankelijk zijn van wereldmachten die er andere waarden op nahouden en agressieve machtspolitiek voeren, zoals de VS en Rusland.”
BIJ1 wil dat Nederland zich volledig losmaakt van de politieke, militaire en economische invloed van de Verenigde Staten en het bredere Westen. De partij pleit voor het verlaten van de NAVO, het sluiten van Amerikaanse militaire bases, het stoppen van wapenimport uit de VS en het voeren van een onafhankelijke, neutrale buitenlandse politiek. BIJ1 ziet de afhankelijkheid van Amerika als een bron van imperialisme, oorlog en economische uitbuiting, en stelt concrete maatregelen voor om deze afhankelijkheid radicaal te beëindigen.
Nederland verlaat de NAVO en kiest voor neutraliteit
BIJ1 beschouwt de NAVO als een instrument van Amerikaanse overheersing en wil dat Nederland zich militair volledig losmaakt van de VS. Dit betekent het verlaten van de NAVO, het verwijderen van Amerikaanse kernwapens en het sluiten van alle Amerikaanse militaire bases in Nederland. De partij ziet neutraliteit als de enige weg naar echte vrede en onafhankelijkheid.
“Nederland maakt zich eindelijk los van de VS en weigert nog langer een satellietstaat (gedomineerd worden door een ander land) van hen te zijn. We maken ons militair los van de NAVO.”
“We verlaten de NAVO en kiezen voor neutraliteit. Kernwapens van de Verenigde Staten verdwijnen uit Nederland.”
“Alle NAVO- en VS-bases op Nederlands grondgebied sluiten we binnen 2 jaar. Kernwapens verwijderen we onmiddellijk.”
Stoppen met wapenimport en militaire samenwerking met de VS
BIJ1 wil een einde maken aan de economische en militaire afhankelijkheid van de Amerikaanse wapenindustrie. De partij stelt dat de wapenhandel met de VS leidt tot meer geweld en conflicten, en dat Nederland niet langer moet bijdragen aan de winsten van Amerikaanse wapenfabrikanten.
Onafhankelijke buitenlandse politiek en diplomatie
BIJ1 wil dat Nederland een neutrale, onafhankelijke rol speelt in de wereldpolitiek, los van Amerikaanse en westerse belangen. Dit betekent het uitsluiten van de VS bij vredesonderhandelingen, het veroordelen van dubbele standaarden en het steunen van zelfbeschikking voor volken die onder Amerikaanse of westerse overheersing staan.
“We veroordelen de dubbele standaarden van het westen. En verdedigen een neutrale, onafhankelijke toepassing van internationaal recht. Ook wanneer het gaat om ‘bondgenoten’, zoals ‘Israël’ of de NAVO.”
“We blijven de Russische inval veroordelen en sluiten in internationaal verband de VS buiten de vredesonderhandelingen. De VS heeft namelijk andere belangen: zij willen Oekraïne plunderen voor grondstoffen en de Russische markt weer openen voor kapitalisten van de VS.”
“We ondersteunen de strijd voor zelfbeschikking van (oorspronkelijke) volken en hun strijd om los te komen van overheersing door de VS en het westen.”
Economische onafhankelijkheid van Amerika en het Westen
BIJ1 wil dat Nederland zijn economische banden met de VS en het westerse kapitalisme afbouwt. Dit houdt in: export verplaatsen naar andere landen, handelsrelaties baseren op gelijke rechten, en niet langer deelnemen aan het westerse imperialisme.
“We verplaatsen onze export naar landen met betrouwbare handelstarieven.”
“Dat betekent dat ook Nederland niet meer betrokken is bij het westers imperialisme. Niet langer spekken we de dictators die uit de hand eten van de superrijken. Wij baseren handelsrelaties op radicaal gelijke rechten.”
GroenLinks-PvdA wil de afhankelijkheid van Amerika op meerdere strategische terreinen verminderen, met name op het gebied van defensie, technologie en energie. Ze pleiten voor een sterkere Europese autonomie door te investeren in een onafhankelijke defensie-industrie, digitale infrastructuur en het terugbrengen van cruciale productie naar Europa. De partij ziet een te grote afhankelijkheid van de VS als een risico voor veiligheid, economie en democratische waarden.
Europese defensie versterken en minder afhankelijk van VS
GroenLinks-PvdA wil dat Europa sneller zelfstandig kan opereren op het gebied van veiligheid en defensie, en de afhankelijkheid van de Verenigde Staten afbouwt. Dit doen ze door te investeren in een eigen Europese defensie-industrie, het verhogen van het defensiebudget en het versterken van de Europese pijler binnen de NAVO.
“We bouwen onze afhankelijkheid van de VS af en plaatsen geen orders meer bij de Israëlische defensie-industrie.”
“De NAVO versterkt de collectieve veiligheid van Nederland en Europa tegen dreigingen uit Rusland en elders. We committeren ons aan de NAVO-norm en versterken de Europese pijler van de NAVO in nauwe samenhang met het Europese veiligheids- en defensiebeleid. Europa zal zo spoedig mogelijk voor zijn eigen veiligheid moeten kunnen zorgen.”
“We committeren ons aan het verhogen van het defensiebudget naar 3,5% van het bbp vanwege de Russische agressie en de noodzaak om ons onafhankelijker te maken van de Verenigde Staten.”
Digitale en technologische autonomie ten opzichte van Amerikaanse Big Tech
De partij vindt dat Europa te afhankelijk is van Amerikaanse technologiebedrijven en pleit voor investeringen in Europese digitale infrastructuur, cloudoplossingen en technologie, om zo de macht van Amerikaanse Big Tech te verminderen en digitale soevereiniteit te vergroten.
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
Economische en energie-onafhankelijkheid van de VS
GroenLinks-PvdA wil dat Europa minder kwetsbaar is voor economische druk en handelsconflicten met de VS, door strategische autonomie te vergroten, productie van cruciale goederen en energie te verplaatsen naar Europa en minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse fossiele brandstoffen.
“De buiging van de Europese Commissie voor de handelsoorlog van president Trump is onacceptabel. Het beschadigt de geloofwaardigheid van Europa als geopolitieke grootmacht, ondermijnt het multilaterale handelssysteem en kost Nederland en Europa werkgelegenheid. In plaats van duurzame energie geproduceerd in Europa, kiest de Commissie bovendien voor de import van Amerikaanse fossiele brandstoffen.”
“De EU is voor te veel goederen te afhankelijk van externe partners. Daarom zorgen we voor meer diverse toeleveringsketens, gaan we efficiënter om met energie en grondstoffen en produceren we meer cruciale goederen zelf.”
Kritische houding tegenover Amerikaanse democratische ontwikkelingen
De partij uit zorgen over de afnemende betrouwbaarheid van de VS als bondgenoot, mede door interne democratische ontwikkelingen, en benadrukt het belang van Europese autonomie en weerbaarheid.
De VVD vindt de afhankelijkheid van Nederland en Europa van Amerika te groot, vooral op het gebied van defensie, digitale infrastructuur en nucleaire bescherming. De partij wil deze afhankelijkheid verminderen door meer te investeren in Europese defensiecapaciteit, technologische soevereiniteit en strategische partnerschappen, terwijl de relatie met de VS als bondgenoot gekoesterd blijft.
Investeren in Europese defensie en strategische autonomie
De VVD wil dat Europa militair zelfstandiger wordt en minder afhankelijk is van Amerikaanse bescherming en technologie. Dit betekent investeren in eigen defensiecapaciteit, gezamenlijke Europese productie en het versterken van de Europese pijler binnen de NAVO.
“De eenzijdige afhankelijkheid van Nederland en de rest van Europa van de Verenigde Staten is veel te groot, wie er ook in het Witte Huis woont. We zullen zelf veel meer moeten investeren in defensie...”
“De VVD wil dat Nederland een constructieve houding aanneemt ten opzichte van een geloofwaardige Europese kernparaplu onder Frans en eventueel Brits leiderschap... Zo verminderen we in Europees verband onze afhankelijkheid van de Amerikaanse nucleaire bescherming.”
“De VS blijft een onmisbare bondgenoot, maar Europese landen moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen veiligheid. Dit doen we door pragmatisch met gelijkgezinden landen de dure systemen aan te schaffen die nodig zijn voor commandovoering over grootschalige militaire operaties waarvoor we nu te afhankelijk zijn van de VS.”
“Daarnaast zetten we in op licentieproductie van hightech Amerikaanse wapens waar we niet zonder kunnen, maar waarbij we nu te afhankelijk zijn van een enkele productielocatie in de VS.”
“Om onze afhankelijkheid van de VS te verminderen investeren we samen met bondgenoten in strategische capaciteit zoals satellieten en grote vliegtuigen voor inlichtingenverzameling, radarbeeld, en maritieme patrouilles.”
Minder afhankelijk van Amerikaanse software en digitale infrastructuur
De VVD wil de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa vergroten door minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse software, clouddiensten en datacentra. Dit moet de autonomie en veiligheid van vitale processen waarborgen.
“We zullen bijvoorbeeld ook onze afhankelijkheid van Amerikaanse software moeten verminderen.”
“Nederland en Europa moeten minder afhankelijk worden van Amerikaanse software, clouddiensten en datacentra: De VVD pleit daarom voor versterking van de Europese digitale infrastructuur en eigen technologische alternatieven (Nederlandse en Europese clouds), zodat we onze autonomie behouden, risico’s beperken en vitale processen niet in buitenlandse handen leggen.”
Relatie met de VS koesteren, maar strategisch verbreden
Hoewel de VVD de afhankelijkheid wil verminderen, blijft de VS een belangrijke bondgenoot. Tegelijkertijd wil de VVD strategische relaties verbreden met andere landen om de balans te verbeteren.
“Tegelijkertijd heeft Nederland nauwe banden met de VS. Dit geeft ons de verantwoordelijkheid om de relatie met de Amerikanen te koesteren waar mogelijk.”
“We moeten onze afhankelijkheid van een belangrijke bondgenoot als de VS beter in balans brengen, door het verbreden van onze strategische (economische) relaties.”
BBB erkent het belang van de trans-Atlantische samenwerking met Amerika, vooral op militair gebied, maar streeft tegelijkertijd naar meer strategische autonomie voor Nederland en Europa om afhankelijkheid van buitenlandse (waaronder Amerikaanse) leveranciers te verminderen. De partij wil vitale infrastructuur, digitale soevereiniteit en de maakindustrie versterken om minder kwetsbaar te zijn voor buitenlandse invloeden. BBB kiest voor een balans tussen samenwerking met de VS en het vergroten van Nederlandse en Europese zelfredzaamheid.
Versterken trans-Atlantische samenwerking met Amerika
BBB ziet de militaire samenwerking met de Verenigde Staten als essentieel voor de Nederlandse veiligheid en internationale positie. De partij wil deze band actief versterken, vooral binnen NAVO-verband en bij internationale veiligheidsvraagstukken.
“Nederland versterkt de militaire samenwerking met de Verenigde Staten.”
“Onze vertrouwde vriendschappelijke trans Atlantische banden met de Verenigde Staten en landen als Canada acht BBB van groot belang.”
Afbouwen afhankelijkheid van buitenlandse (Amerikaanse) tech en infrastructuur
BBB wil de afhankelijkheid van buitenlandse, waaronder Amerikaanse, cloud- en softwareleveranciers verminderen door vitale infrastructuur en data in Nederlandse of Europese handen te houden. Dit moet de strategische kwetsbaarheid van Nederland verkleinen.
“Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
Vergroten strategische autonomie en eigen maakindustrie
BBB wil minder afhankelijk zijn van landen als China, Rusland én impliciet Amerika door de eigen maakindustrie te versterken en strategische sectoren in Nederland te houden. Dit draagt bij aan meer autonomie op het gebied van defensie, technologie en economie.
“Tot slot wil BBB dat Nederland minder afhankelijk wordt van landen als China en Rusland. Daarom moet de maakindustrie zoals de productie van landbouwmachines, medische apparatuur, medicijnen en defensieonderdelen behouden en versterkt worden. Strategische autonomie begint met een sterke eigen industrie.”
Digitale soevereiniteit en minder invloed big tech
BBB benadrukt het belang van digitale soevereiniteit en wil de monopoliepositie van grote (veelal Amerikaanse) techbedrijven doorbreken, zodat Nederland meer zeggenschap houdt over digitale infrastructuur en data.
“BBB erkent ook de noodzaak om de monopoliepositie van big tech te bekritiseren en een strategisch leveranciersbeleid te voeren om afhankelijkheid te verminderen.”
FVD wil de afhankelijkheid van Amerika verminderen door de Nederlandse soevereiniteit te herstellen, vooral op het gebied van defensie en internationale samenwerking. Ze pleiten voor het heroverwegen van het NAVO-lidmaatschap, het stoppen met deelname aan Amerikaanse proxy-oorlogen, en het uitsluitend dienen van Nederlandse belangen in het buitenland. Concrete voorstellen zijn onder meer het houden van een referendum over NAVO-lidmaatschap en het weigeren om Nederlandse militairen in te zetten voor Amerikaanse belangen.
NAVO-lidmaatschap heroverwegen en militaire onafhankelijkheid
FVD ziet het NAVO-lidmaatschap als een bron van afhankelijkheid van Amerika en wil dat Nederland zelf beslist over deelname aan militaire allianties. Ze willen dat de inzet van Nederlandse militairen nooit wordt bepaald door Amerikaanse of NAVO-belangen, maar uitsluitend door het Nederlands belang. Dit adresseren ze door te pleiten voor een referendum over het NAVO-lidmaatschap en het expliciet afwijzen van deelname aan Amerikaanse proxy-oorlogen.
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
“Onze inzet moet altijd in dienst staan van Nederland – nooit van Brusselse of Amerikaanse belangen.”
“geen belastinggeld meer voor zinloze militaire avonturen of Amerikaanse proxy-oorlogen zoals in Oekraïne.”
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
Stoppen met deelname aan Amerikaanse proxy-oorlogen
FVD verzet zich expliciet tegen het betrekken van Nederland bij conflicten die zij zien als Amerikaanse proxy-oorlogen, zoals in Oekraïne. Ze vinden dat Nederland zich moet richten op het eigen belang en niet moet meedoen aan buitenlandse militaire interventies die primair Amerikaanse geopolitieke doelen dienen.
“Wij kiezen ervoor, te investeren in gewone, ouderwetse ... en niet langer meegaat in een wezenloze proxy-oorlog tegen Rusland;”
Nederlandse soevereiniteit boven internationale (Amerikaanse) afspraken
FVD wil dat internationale verdragen, inclusief die met Amerikaanse invloed, niet automatisch boven Nederlandse wetgeving staan. Ze willen de Nederlandse wet altijd laten prevaleren en internationale afspraken alleen accepteren als het parlement daar expliciet mee instemt.
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet zodat de Nederlandse wet altijd boven internationale verdragen en afspraken komt te staan.”
“Internationale verdragen werken niet zomaar door in onze nationale rechtsorde, maar moeten eerst door ons parlement worden omgezet in nationale wetgeving.”
De Partij voor de Dieren wil de afhankelijkheid van Amerika, met name op het gebied van defensie en veiligheid, zo snel mogelijk afbouwen. Zij pleiten voor extra investeringen in een zelfstandige Europese defensie en streven naar een alternatief voor de NAVO zonder de VS, waarbij samenwerking gebaseerd is op internationaal recht en solidariteit. De partij is kritisch op de NAVO en wil dat Nederland onafhankelijker wordt van Amerikaanse militaire en technologische invloed.
Investeren in Europese defensie voor onafhankelijkheid van de VS
De PvdD ziet de afhankelijkheid van de VS voor militaire technologie, inlichtingen en logistiek als een kwetsbaarheid voor Europa. Daarom willen ze extra investeren in Europese defensiecapaciteit om zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS en te voorkomen dat Nederland wordt meegesleept in Amerikaanse oorlogen.
“Nu is het moment om zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS. Extra investeren in de Europese defensie is helaas noodzakelijk om die onafhankelijkheid te realiseren.”
“De afhankelijkheid van de VS bouwen we zo snel mogelijk af door te investeren in een eigen Europese defensie.”
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
Alternatief voor de NAVO zonder de VS
De partij is zeer kritisch op de NAVO, die volgens hen vooral de machtsbelangen van de VS dient. Ze willen een nieuw samenwerkingsverband opzetten tussen Europese en andere betrouwbare landen, zonder de VS, gebaseerd op internationaal recht en gelijkwaardigheid.
“De NAVO is een militaire alliantie die voornamelijk machtsbelangen van de VS dient. Daar willen we vanaf. De Partij voor de Dieren zet in op een alternatief voor de NAVO: een nieuwe vorm van samenwerking met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS.”
“Nederland zet zich in voor een alternatief voor de NAVO in de vorm van een samenwerkingsverband tussen betrouwbare Europese en niet-Europese landen zonder de VS. Dit samenwerkingsverband werkt op basis van het internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit en is gericht op verdediging.”
Geen wapenaankopen en militaire samenwerking met mensenrechtenschenders
Om de afhankelijkheid van Amerika en andere niet-Europese landen te verminderen, wil de PvdD geen wapens meer kopen van landen die mensenrechten schenden, waaronder de VS-bondgenoten Israël en Saoedi-Arabië.
“Nederland koopt geen wapens meer van landen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, zoals Israël en Saoedi-Arabië. De afhankelijkheid van de VS bouwen we zo snel mogelijk af door te investeren in een eigen Europese defensie.”
Kritisch op Amerikaanse invloed en betrouwbaarheid
De PvdD wijst op de onbetrouwbaarheid van de VS als bondgenoot, mede door het beleid van Trump, en ziet dit als reden om de Europese defensie te versterken en minder afhankelijk te zijn van Amerika.
“De positie van Poetin is onder andere door de VS, onder leiding van Trump, versterkt. Het is een van de vele voorbeelden waarmee de VS zich onbetrouwbaar als bondgenoot heeft getoond.”
Volt wil de afhankelijkheid van Amerika op het gebied van defensie, economie en technologie sterk verminderen en pleit voor een zelfstandiger en krachtiger Europese Unie. Ze stellen voor om een Europese krijgsmacht op te bouwen, strategische industrieën en digitale infrastructuur in eigen hand te nemen, en de euro te versterken als tegenwicht voor de dollar. Het doel is dat de EU haar eigen koers kan varen en minder kwetsbaar is voor geopolitieke druk van de VS.
Europese krijgsmacht en defensieonafhankelijkheid
Volt vindt dat de EU zichzelf moet kunnen verdedigen en niet langer afhankelijk mag zijn van de VS voor veiligheid. Ze willen een Europese krijgsmacht en gezamenlijke defensie-industrie om sneller en zelfstandiger te kunnen handelen.
“We moeten niet langer afhankelijk zijn van andere landen, ook niet van de Verenigde Staten. De EU moet zichzelf kunnen verdedigen. Daarom moeten we een Europees leger bouwen.”
“De Verenigde Staten laten zien dat we niet langer op hun steun kunnen rekenen. Het is tijd dat de EU verantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid van haar inwoners. Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
Economische en technologische onafhankelijkheid van grootmachten
Volt wil dat de EU economisch en technologisch onafhankelijk wordt van grootmachten als Amerika. Ze pleiten voor een eigen chip- en IT-productieketen, digitale infrastructuur, en een sterke euro als alternatief voor de dollar.
“We zetten ons in voor een zo onafhankelijk mogelijke Europese chip- en IT-productieketen, inclusief waferproductie, packaging en het grondstoffenbeleid. Daarom moeten strategische bedrijven uit de chipproductieketens voor ten minste 51% in Europese handen zijn...”
“De EU moet economisch onafhankelijk worden van andere grootmachten. De afgelopen jaren, hebben we op het gebied van defensie, handel en digitale soevereiniteit niet onze eigen koers als economisch blok kunnen uitzetten en dat moet anders.”
“Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden. Zo staan we sterker tegenover grote spelers zoals China en de Verenigde Staten.”
“Het afzwakken van de dollar als wereldwijde reservevaluta biedt kansen aan de euro. We willen van de euro een sterkere munt maken, waardoor het één van de reservevaluta’s van de wereldeconomie wordt.”
Digitale autonomie en minder afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven
Volt wil de afhankelijkheid van Amerikaanse cloud-, AI- en cybersecuritydiensten verminderen door Europese alternatieven te stimuleren en te investeren in digitale autonomie.
“We ontwikkelen alternatieven die ons minder afhankelijk maken van niet-EU-landen. EU-bedrijven die alternatieven ontwikkelen voor Amerikaanse cloud-, AI- en cybersecuritydiensten worden erkend als innovatieve spelers en krijgen betere toegang tot financiering.”
D66 wil de afhankelijkheid van Amerika (en andere buitenlandse machten) op strategische terreinen zoals technologie, economie en veiligheid verminderen door in te zetten op Europese autonomie en innovatie. De partij pleit voor het losmaken van de publieke sector van grote Amerikaanse techbedrijven, het versterken van de Europese industrie en het ontwikkelen van eigen digitale infrastructuur. D66 ziet Europese samenwerking als essentieel om minder kwetsbaar te zijn voor het beleid en de belangen van de Verenigde Staten.
Europese digitale en technologische onafhankelijkheid
D66 wil dat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van Amerikaanse (en Chinese) techbedrijven, vooral op het gebied van digitale infrastructuur, cloud, apps en AI. Dit moet de strategische autonomie vergroten en de publieke sector beschermen tegen buitenlandse commerciële belangen.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
“We zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
Economische onafhankelijkheid van Amerikaans beleid
D66 ziet het 'eigen-volk-eerstbeleid' van de Verenigde Staten als een bedreiging voor de Europese economische veiligheid. De partij wil daarom strategisch inzetten op onafhankelijkheid door meer cruciale productie en innovatie binnen Europa te organiseren.
“Chinese staatssteun en het eigen-volk-eerstbeleid van de Verenigde Staten bedreigen onze economische veiligheid. Europa moet strategisch slimmer en onafhankelijker worden. Met groen Europees industriebeleid produceren en innoveren we zelf meer in cruciale sectoren, zoals in microchips en kritieke grondstoffen.”
Kritische houding tegenover Amerikaans leiderschap en waarden
D66 uit zorgen over de koers van de Verenigde Staten onder bepaalde presidenten, die niet de waarden van de liberale democratie delen. Dit onderstreept het belang van Europese zelfstandigheid op het gebied van veiligheid en internationale rechtsorde.
50PLUS erkent de veranderde geopolitieke situatie en wil dat Europa minder afhankelijk wordt van andere wereldmachten, waaronder Amerika. Zij blijven de NAVO als hoeksteen van het veiligheidsbeleid zien, maar pleiten voor een sterkere Europese grootmacht en versterking van de nationale defensie-industrie om de afhankelijkheid van Amerika te verminderen.
Europa als grootmacht, minder afhankelijk van andere wereldmachten
50PLUS wil dat Europa sterker en zelfstandiger wordt op het wereldtoneel, zodat het minder afhankelijk is van Amerika en andere grootmachten. Dit standpunt komt voort uit zorgen over de geopolitieke situatie en de wens om Europese belangen beter te beschermen door eigen militaire en industriële capaciteit te versterken.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”
NAVO blijft hoeksteen, maar met meer eigen vermogen
Hoewel 50PLUS de NAVO als essentieel beschouwt, willen ze dat Nederland en Europa hun eigen militaire vermogen versterken. Dit moet ervoor zorgen dat Nederland niet volledig afhankelijk is van Amerikaanse bescherming binnen de NAVO-structuur.
BVNL benoemt nergens expliciet de "afhankelijkheid van Amerika" als probleem of beleidsdoel in haar verkiezingsprogramma. De partij richt zich vooral op het beperken van internationale inmenging en het waarborgen van Nederlandse soevereiniteit, met name binnen NAVO-verband, maar noemt de relatie met Amerika niet expliciet. De concrete voorstellen gaan over het beperken van militaire betrokkenheid buiten NAVO-grondgebied en het strikt volgen van oorspronkelijke NAVO-afspraken.
Geen militaire steun buiten NAVO-grondgebied
BVNL wil voorkomen dat Nederland militair of financieel betrokken raakt bij conflicten buiten het NAVO-grondgebied, waarmee impliciet afstand wordt genomen van mogelijke Amerikaanse druk tot deelname aan internationale missies. De partij benadrukt soevereiniteit en het beperken van verplichtingen tot de oorspronkelijke defensieve aard van het NAVO-bondgenootschap.
“We houden ons aan onze NAVO-verplichtingen, maar we steunen geen oorlogen buiten het NAVO-grondgebied met materieel of personeel. De afdracht van 5% van het bbp draaien we terug naar 2%.”
“Nederland mengt zich niet in oorlogen waar wij niets mee te maken hebben en we streven altijd naar diplomatieke onderhandelingen.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
“Per direct voldoen aan de 2% BNP norm die de NAVO stelt, verhoging naar 5% is te veel en draaien we terug.”
De ChristenUnie wil de afhankelijkheid van Amerika (en andere niet-Europese landen) verminderen, vooral op het gebied van defensie, digitale technologie en essentiële producten. Ze pleiten voor meer strategische autonomie van Europa, investeren in Europese alternatieven en het versterken van de Europese defensiesamenwerking binnen de NAVO. De partij ziet de huidige afhankelijkheid van de VS als niet toekomstbestendig en wil dat Nederland en Europa meer op eigen benen staan.
Minder afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven en digitale diensten
De ChristenUnie vindt het problematisch dat Europa te afhankelijk is van Amerikaanse (en andere niet-Europese) techbedrijven en digitale infrastructuur. Ze willen Europese alternatieven stimuleren om strategische autonomie te vergroten en digitale soevereiniteit te waarborgen.
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
“Voor het waarborgen van onze strategische autonomie is het hebben van een Europese cloudoplossingen noodzakelijk. Nederland zet zich in om dit te realiseren.”
Europese defensiesamenwerking versterken binnen NAVO
De ChristenUnie vindt de huidige afhankelijkheid van de VS binnen de NAVO niet houdbaar. Ze willen dat Europa zijn eigen defensieve capaciteit versterkt door meer samenwerking, investeringen en afstemming binnen de Europese pijler van de NAVO.
“De mate waarin Europa afhankelijk is van de VS binnen de NAVO is niet toekomstbestendig. Daarom moet de samenwerking binnen de Europese pijler van de NAVO worden versterkt. Dit doen we door investeringen, werkwijze en strategieën beter op elkaar af te stemmen.”
DENK wil de Nederlandse afhankelijkheid van Amerika verminderen, vooral op het gebied van defensie en veiligheid. De partij verzet zich tegen het verhogen van defensie-uitgaven onder druk van de NAVO en de VS, en pleit voor meer Europese samenwerking zonder verlies van soevereiniteit. DENK wil dat Nederland zelfstandig beslist over militaire inzet en kernwapens uit het land verwijdert.
Verzet tegen hogere defensie-uitgaven onder Amerikaanse druk
DENK vindt dat Nederland niet moet buigen voor Amerikaanse druk om meer aan defensie uit te geven. De partij ziet de huidige NAVO-militaire overmacht als voldoende en wil geen verdere wapenwedloop of afhankelijkheid van Amerikaanse wensen.
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
Zelfstandige beslissingen over militaire inzet en kernwapens
DENK wil dat Nederland altijd zelf bepaalt of militairen worden ingezet en verzet zich tegen buitenlandse (waaronder Amerikaanse) invloed op deze beslissingen. Ook moeten alle kernwapens uit Nederland verdwijnen, waarmee de afhankelijkheid van Amerikaanse nucleaire strategie wordt beëindigd.
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
“Alle kernwapens verdwijnen uit ons land. Onze militaire systemen worden niet uitgerust met lanceersystemen voor kernwapens.”
Meer Europese samenwerking, minder afhankelijkheid van oude bondgenoten
DENK erkent dat Europa minder kan rekenen op oude bondgenootschappen (zoals de VS) en pleit daarom voor meer Europese samenwerking, zonder de eigen soevereiniteit op te geven.
“De geopolitieke verhoudingen zijn onstuimig en we kunnen minder dan voorheen rekenen op oude bondgenootschappen. We zullen als Europa meer onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen.”
Het CDA erkent dat Nederland te afhankelijk is geworden van de Verenigde Staten voor zijn veiligheid en pleit voor meer Europese autonomie op defensiegebied. Het belangrijkste voorstel is investeren in een sterker, autonomer Europa dat minder leunt op Amerika, met een actieve Nederlandse rol binnen de NAVO en de EU. De kern van hun visie is dat Nederland en Europa hun eigen weerbaarheid en strategische onafhankelijkheid moeten vergroten in een veranderende geopolitieke context.
Meer Europese autonomie op het gebied van veiligheid
Het CDA ziet de afnemende betrokkenheid van de Verenigde Staten bij Europa als een risico en wil daarom dat Europa, en Nederland in het bijzonder, meer verantwoordelijkheid neemt voor de eigen veiligheid. Dit betekent investeren in een autonome Europese defensiecapaciteit en het verminderen van de afhankelijkheid van Amerika.
“Onze kwetsbaarheden worden zichtbaar: we hebben te lang onze energievoorziening uitbesteed aan Rusland, onze cruciale productie aan China en onze veiligheid aan de Verenigde Staten.”
“De Europese oriëntatie van de Verenigde Staten neemt in rap tempo af... De grote uitdagingen van deze tijd... vragen om een sterk Europa dat ook qua veiligheid autonomer wordt en een saamhorige NAVO. Nederland moet hierin een actieve rol spelen en investeren in een krijgsmacht die voldoende toegerust is.”
“De veranderende houding van de Verenigde Staten richting Europa leidt tot onzekerheid.”
JA21 erkent het belang van de trans-Atlantische relatie met de Verenigde Staten, maar wil de eenzijdige afhankelijkheid van Amerika verminderen. De partij pleit voor een meer gelijkwaardige samenwerking, versterking van de eigen defensiecapaciteit en strategische autonomie, zodat Nederland minder kwetsbaar is voor geopolitieke schokken en niet afhankelijk blijft van Amerikaanse ondersteuning.
Minder eenzijdige afhankelijkheid van Amerika
JA21 wil de relatie met de Verenigde Staten behouden en versterken, maar streeft naar meer gelijkwaardigheid en minder eenzijdige afhankelijkheid. Dit betekent investeren in eigen defensie en strategische capaciteiten, zodat Nederland zelfstandig kan opereren binnen NAVO-verband en niet afhankelijk is van Amerikaanse militaire of technologische steun.
“Niet meegaan in het toenemende anti-Amerikanisme: Nederland en de Verenigde Staten zijn bondgenoten. Tegelijkertijd bouwen we aan een meer gelijkwaardige relatie door eenzijdige afhankelijkheden te verminderen en Defensie te versterken.”
“We bevestigen onze loyaliteit in NAVO-verband, militair, diplomatiek en financieel. Tegelijk blijven we als eerste alert op onze eigen soevereiniteit, en steunen dus geen EU-leger buiten NAVO, geen militair optreden zonder Nederlands belang, en geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten.”
Minder afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven
JA21 wil dat Nederland niet volledig afhankelijk is van Amerikaanse (of Chinese) technologiebedrijven. Door te investeren in strategische technologie en digitale veiligheid, beoogt de partij meer technologische soevereiniteit en minder kwetsbaarheid voor buitenlandse invloed.
“Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
NSC vindt dat Nederland te afhankelijk is van Amerikaanse technologie, met name op het gebied van digitale infrastructuur en defensie. Ze willen deze afhankelijkheid verminderen door te investeren in digitale autonomie, het gebruik van Europese cloudoplossingen en het versterken van de Nederlandse defensie-industrie. De kern van hun visie is dat strategische autonomie noodzakelijk is voor nationale veiligheid en weerbaarheid.
Digitale autonomie: Minder afhankelijk van Amerikaanse technologie
NSC ziet de afhankelijkheid van Amerikaanse technologie, vooral in de cloud, als een risico voor de nationale veiligheid. Ze willen deze afhankelijkheid snel verminderen door meer in te zetten op lokale en Europese oplossingen en strengere eisen te stellen aan de opslag en verwerking van overheidsdata.
“Nederland is nu te afhankelijk van Amerikaanse technologie. Voor onze weerbaarheid is het noodzakelijk dat we een hogere mate van digitale autonomie bereiken, vooral op cruciale onderdelen als cloud-infrastructuur.”
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen. Er moet meer gebruik worden gemaakt van lokale en Europese (cloud)oplossingen, in lijn met de voorstellen uit onze initiatiefnota ‘Wolken aan de horizon’.”
Defensie: Minder afhankelijk van Amerikaanse militaire capaciteiten
NSC erkent dat Nederland momenteel afhankelijk is van de Verenigde Staten voor bepaalde militaire kerncapaciteiten. Ze willen de innovatiekracht van de Nederlandse economie benutten om een eigen hoogwaardige defensie-industrie te ontwikkelen en zo de afhankelijkheid van Amerika te verkleinen.
“Wij willen de innovatiekracht van de Nederlandse economie benutten om een stimulans te geven aan de ontwikkeling van een hoogwaardige defensie-industrie met een accent op strategic enablers (militaire kerncapaciteiten waarvoor we op dit moment nog afhankelijk zijn van de Verenigde Staten).”
De SGP erkent het belang van samenwerking met de Verenigde Staten als bondgenoot, vooral voor veiligheid en tegenwicht tegen China, maar wil tegelijkertijd voorkomen dat Nederland te afhankelijk wordt van grote mogendheden zoals Amerika (en China) op het gebied van technologie, grondstoffen en vitale infrastructuur. De partij pleit voor meer technologische en economische soevereiniteit, en benadrukt het belang van eigen investeringen en Europese samenwerking om afhankelijkheid te verminderen.
Samenwerken met VS, maar niet afhankelijk worden
De SGP ziet de VS als een essentiële bondgenoot, vooral op het gebied van veiligheid en geopolitiek, maar waarschuwt voor te grote afhankelijkheid. Nederland moet samenwerken met de VS om mondiale uitdagingen aan te gaan, maar tegelijkertijd investeren in eigen kracht en Europese samenwerking om de nationale soevereiniteit te waarborgen.
“Alleen al om tegenwicht aan China te kunnen blijven bieden, moeten Nederland en de EU volop samenwerken met de Verenigde Staten (VS). Als oude en vertrouwde bondgenoten blijven we op elkaar aangewezen, ook bij een onvoorspelbaarder beleid van de VS.”
Minder afhankelijk van VS (en China) voor technologie en infrastructuur
De SGP wil voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van buitenlandse grootmachten zoals de VS en China op het gebied van technologie en vitale infrastructuur. Daarom pleit de partij voor investeringen in eigen technologische capaciteit en productie, met het Nederlands belang voorop.
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma